Eκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τα 10 δισεκατομμύρια που έχουν διατεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη στήριξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας φέρεται να έχουν διοχετευθεί από την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων κατασκοπείας σε όλη την Ευρώπη, αναφέρει δημοσίευμα του Νordic Monitor
Μεταξύ 2014 και 2024, η Τουρκία έλαβε 4 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό ποσό, ενώ στο τρέχον δημοσιονομικό κύκλο, η Τουρκία πρόκειται να λάβει σημαντικό μέρος των 14,32 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν προβλεφθεί για την προενταξιακή βοήθεια μεταξύ 2021 και 2027.
Τα κονδύλια — που χορηγούνται μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας της ΕΕ από τη στιγμή που η Τουρκία έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας — προορίζονταν αρχικά για την υποστήριξη πολιτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την εναρμόνιση της χώρας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Ωστόσο, το Nordic Monitor επικαλείται εμπιστευτικές πηγές και αναφέρει ότι μέρος αυτών των κονδυλίων διοχετεύτηκε μυστικά σε μυστικές επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε κράτη-μέλη της ΕΕ Τόσο το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών όσο και το Υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να χρησιμοποίησαν εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια του Μηχανισμού για να υποστηρίξουν δραστηριότητες συλλογής πληροφοριών κατά χωρών της ΕΕ — είτε εντός των συνόρων της ΕΕ είτε στοχοποιώντας διπλωμάτες της ΕΕ που υπηρετούν στην Τουρκία.
Ο μηχανισμός που χρησιμοποιήθηκε για να αποκρύψει τη μετατόπιση των κονδυλίων σχεδιάστηκε με τρόπο που να φαίνεται νόμιμος. Εταιρείες και οργανισμοί βιτρίνες και τα στελέχη τους χρησιμοποιήθηκαν για να «μεταμφιέσουν» τη χρηματοδότηση της κατασκοπείας ως στήριξη για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Οι εν λόγω φορείς εξέδιδαν εικονικά τιμολόγια και διατηρούσαν παραποιημένα λογιστικά αρχεία ώστε να αποκρύψουν τη φύση των δαπανών τους.
Στις 16 Ιουνίου 2025, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκάλυψε σε επιστολή του προς το τουρκικό κοινοβούλιο ότι το υπουργείο Εξωτερικών δαπάνησε 339,9 εκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια μεταξύ 2014 και 2024, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατομμύρια ευρώ την ίδια περίοδο.
Η επιθετική στρατηγική του Φιντάν για την επέκταση των υπηρεσιών πληροφοριών έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει μειώσει σημαντικά τον προϋπολογισμό του υπουργείου του. Υποψιαζόμενος ότι ο Φιντάν έχει φιλοδοξίες να τον διαδεχθεί — έναν ρόλο που ο Ερντογάν προτιμά να κρατήσει για τον γιο του, Νετζμετίν Μπιλάλ Ερντογάν — ο πρόεδρος σχεδόν περιέκοψε στο μισό το μερίδιο του ΥΠΕΞ στον κρατικό προϋπολογισμό, από το 0,4–0,5% τα προηγούμενα χρόνια στο 0,289% το 2024 και στο 0,284% το 2025.
Αν εξαιρεθούν οι συμπληρωματικές πιστώσεις μέσης χρήσης, το ποσοστό είναι ακόμη μικρότερο. Για παράδειγμα, το 2024, το ΥΠΕΞ έλαβε 31,4 δισ. τουρκικές λίρες (περίπου 900 εκατ. ευρώ) από τον συνολικό κρατικό προϋπολογισμό των 14,7 τρισ. λιρών (περίπου 424 δισ. δολάρια), δηλαδή μόλις το 0,21%.
Για να αντισταθμίσει αυτές τις περικοπές, ο Φιντάν στράφηκε όλο και περισσότερο σε κονδύλια της ΕΕ για να χρηματοδοτήσει την κατασκοπευτική του ατζέντα.
Ένας ακόμη βασικός παίκτης στις μυστικές επιχειρήσεις της Τουρκίας είναι η Διεύθυνση Πληροφοριών της Γενικής Διεύθυνσης Ασφάλειας, που επιβλέπει ένα ευρύ δίκτυο πρακτόρων. Το Υπουργείο Εσωτερικών στέλνει αστυνομικούς στο εξωτερικό με πρόσχημα την ασφάλεια των πρεσβειών και προξενείων, πολλοί εκ των οποίων υπηρετούν και ως σύνδεσμοι για ζητήματα επιβολής του νόμου. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργούν ως μυστικοί πράκτορες.
Ποιοι είναι οι στόχοι της παρακολούθησης
Στη συνέχεια του δημοσιεύματος το Nordic Monitor περιγράφει τις κινήσεις που έχει κάνει ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια και πως η Ευρώπη φαίνεται να γνωρίζει την κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Μάλιστα, γίνεται αναφορά και ποιοι είναι στόχοι της Τουρκίας μέσω των παρακολουθήσεων: «Τα τελευταία δέκα χρόνια, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αξιοποιήσει εκτενώς αυτούς τους αστυνομικούς πληροφοριών για να κατασκοπεύσει χώρες της ΕΕ, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις τουρκικές κοινότητες της διασποράς ή στις ξένες πρεσβείες στην Τουρκία. Στόχος αυτών των παρακολουθήσεων είναι πολιτικοί αντιφρονούντες, δημοσιογράφοι, ΜΚΟ και μέλη του κινήματος Γκιουλέν, ιδίως σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Ολλανδία.
