Στις Βρυξέλλες πληθαίνουν συνεχώς οι φωνές που υπο στηρίζουν ότι «δεν βγαίνει ο λογαριασµός», µετά την από φαση της συνόδου του ΝΑΤΟ για αύ ξηση των αµυντικών δαπανών. Πιο συ γκεκριµένα, χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, το Βέλγιο, οι οποίες παλεύουν να τιθασεύσουν τα δηµοσιονοµικά τους ελλείµµατα, αντι δρούν µε την απόφαση και αναζητούν τρόπους διαφυγής από τη δέσµευση. Σύµφωνα µε το Bruegel, ένα think tank µε έδρα τις Βρυξέλλες, ο νέος στόχος του ΝΑΤΟ για αµυντικές δαπάνες 5% του ΑΕΠ κάθε χώρας-µέλους είναι µη ρεαλιστικός για κάποιες χώρες.
Με βάση τη συµφωνία από το συνολικό 5% του ΑΕΠ για την Αµυνα, το 3,5% θα αφορά στρατιωτικούς εξοπλισµούς και το υπόλοιπο 1,5% θα διατίθεται για την αναβάθµιση στρατιωτικών υποδοµών. Σύµφωνα µε πρόσφατη ανάλυση της S&P Global Ratings, µόνο η επίτευξη του στόχου του 3,5% για τις «βασικές» αµυντικές δαπάνες θα προσθέσει πε ρίπου 2 τρισεκατοµµύρια δολάρια στο συλλογικό δηµόσιο χρέος των ευρωπαϊ κών µελών του ΝΑΤΟ, έως το 2035.
Τρεις επιλογές
Οι κυβερνήσεις έχουν τρεις επιλογές για να ανταποκριθούν στις δεσµεύσεις τους: τη µείωση των κοινωνικών δαπα νών, την αύξηση των φόρων ή τον µε γαλύτερο δανεισµό. Καθεµία από τις τρεις επιλογές είναι είτε πολιτικά δυ σάρεστη είτε µη βιώσιµη µακροπρόθε σµα, για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ορισµένες από αυτές εξετάζουν το ενδεχόµενο να µειώσουν ή να ανακα τανείµουν τις κρατικές δαπάνες, ώστε να εξασφαλίσουν πόρους για την Αµυ να, κάτι που στην πράξη θα µπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο. Για τις περισσότερες κυβερνήσεις η µείωση των κοινωνικών δαπανών εί ναι σχεδόν αδύνατη. Η Ευρώπη γερνά γρήγορα και είναι ψευδαίσθηση να πι στεύουν ότι θα µπορέσουν να εξοικο νοµήσουν χρήµατα από τις δηµόσιες συντάξεις, από την υγειονοµική περί θαλψη, και από το κράτος πρόνοιας. Ο µόνος «βιώσιµος» τρόπος για την εξεύ ρεση πόρων είναι η αύξηση των φόρων. Οµως, δεν υπάρχει ούτε η πολιτική βού ληση ούτε η δηµόσια υποστήριξη για µια τέτοια απόφαση. Για τον λόγο αυτό αναζητούν λύσεις µε µικρότερο κό στος, όπως η φορολόγηση των προϊό ντων καπνού. Ο δανεισµός περισσότερων κεφαλαίων είναι µια εξίσου δύσκολη επιλογή, κα θώς ορισµένες κυβερνήσεις έχουν ήδη επιβαρυνθεί µε χρέη που πλησιάζουν ή ξεπερνούν το µέγεθος ολόκληρης της οικονοµίας τους. Το επιπλέον χρέος θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να αντιµετωπιστεί για χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και το Βέλγιο, οι οποίες είχαν τις µεγαλύτερες αποκλί σεις µεταξύ δηµόσιου χρέους και ΑΕΠ στο τέλος του 2024, σε 135%, 113% και 105% αντίστοιχα, σύµφωνα µε τη στα τιστική υπηρεσία της Ε.Ε.
Η Γαλλία
Μια χαρακτηριστική περίπτωση: την περασµένη Κυριακή ο Γάλλος πρόε δρος Εµανουέλ Μακρόν, επικαλούµε νος τη ρωσική απειλή, ανακοίνωσε την αύξηση των αµυντικών δαπανών κατά 3,5 δισεκατοµµύρια ευρώ το 2026 και άλλα 3 δισ. το 2027. ∆ύο µέρες αργότερα, την περασµέ νη Τρίτη, ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού «έκρουε τον κώδωνα του κιν δύνου» λέγοντας ότι η δεύτερη µεγα λύτερη οικονοµία της Ε.Ε. κινδυνεύει µε «συντριβή από το χρέος». Προειδο ποίησε δε ότι εάν δεν ληφθούν µέτρα, µόνο οι τόκοι για το χρέος θα εκτοξευ θούν στα 100 δισεκατοµµύρια ευρώ το 2029.
Η Ισπανία
Ο Ισπανός πρωθυπουργός θεωρεί επί σης υπερβολικό τον στόχο του 5%, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι διατεθειµένος να περικόψει τις κοινωνικές δα πάνες για να εξοικονοµήσει κονδύλια για την Αµυνα. Ετσι η χώρα του πέρυσι δαπάνησε µόνο το 1,28% του ΑΕΠ της για εξοπλισµούς και φέτος θα φθάσει στο 2,1%. Σύµφωνα µε τον Σάντσεθ, η επίτευξη του στόχου θα απαιτούσε επίσης άµεσες αγορές εξοπλισµών από ξένους προµηθευτές, υπονοµεύοντας την εγχώρια αµυντική βιοµηχανία της Ισπανίας.
Η Ιταλία
Στην Ιταλία η Τζόρτζια Μελόνι, γνω ρίζοντας ότι η αύξηση των αµυντικών δαπανών δεν είναι ιδιαίτερα δηµοφιλής στους Ιταλούς, µετά τη σύνοδο κορυ φής του ΝΑΤΟ προσπάθησε να τους κα θησυχάσει λέγοντας: «Αυτά είναι απα ραίτητα έξοδα, αλλά δεσµευόµαστε να µην εκτρέψουµε ούτε ένα ευρώ από τις άλλες προτεραιότητες της κυβέρνη σης». Η επίτευξη του νέου στόχου θα είναι πολύ δύσκολη για την Ιταλία, που το 2024 δαπάνησε µόλις το 1,5% του ΑΕΠ της για την Αµυνα, καθώς θα απαιτού σε αύξηση των δαπανών κατά περισ σότερα από 60 δισεκατοµµύρια ευρώ, ένα τεράστιο ποσόν για µια χώρα µε το δεύτερο µεγαλύτερο χρέος της Ευρω ζώνης. Για τον λόγο αυτό η κυβέρνη ση σχεδιάζει να χαρακτηρίσει κάποιες επενδύσεις σε πολιτικές υποδοµές, όπως η αναβάθµιση των σιδηροδρό µων, των αυτοκινητοδρόµων, των λιµα νιών, των ναυπηγείων, καθώς και την κατασκευή κάποιων γεφυρών, ως έργα άµυνας και ασφάλειας.
Η Μελόνι ελπίζει ότι η τακτική αυτή θα γίνει δεκτή από το ΝΑΤΟ και την Ευρω παϊκή Επιτροπή, κάτι που θα µπορού σε να αποδειχθεί ένα τεστ και για άλ λες χώρες, που επίσης δυσκολεύονται να τον επιτύχουν το στόχο του 5%. Η απόσταση από τη Ρωσία αναδεικνύ εται ως ο πλέον καθοριστικός παρά γοντας για την αύξηση των αµυντικών δαπανών και την συνεπακόλουθη αύ ξηση χρέους, µεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Σύµφωνα µε πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το πρώτο τρίµηνο του 2025, η Πολωνία αύξησε το χρέος της κατά 6,1 ποσοστιαίες µονάδες ακολου θούµενη από τη Φινλανδία µε +5,1, την Αυστρία και τη Ρουµανία µε +4,1 και τη Σουηδία µε +2,0 ποσοστιαίες µονάδες.
Kυριακάτικη Απογευματινή
