Η Τουρκία κοινοποίησε στην UNESCO χάρτη του νέου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της, χαράσσοντας ζώνες που εκτείνονται από τον Έβρο έως και νότια των Δωδεκανήσων, σε μια κίνηση που ουσιαστικά «κόβει» στα δύο το Αιγαίο.
Σε μία ακόμη κίνηση προώθησης της αναθεωρητικής ατζέντας της, η Άγκυρα προχωρά στην κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου, ανανεώνοντάς το με βάση τα όρια της «Γαλάζιας Πατρίδας» και ενσωματώνοντας περιοχές ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας (TPAO) σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο – περιοχές που επικαλύπτουν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και εγείρουν σοβαρά ζητήματα συμβατότητας με το Διεθνές Δίκαιο.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Yeni Sabah», η Τουρκία προχωρά στην ενεργοποίηση του Συντονιστικού Συμβουλίου Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, με την πρώτη συνεδρίαση να έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο. Το Συμβούλιο αναλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την κατάρτιση ενός συνολικού σχεδίου θαλάσσιας πολιτικής, το οποίο θα αντανακλά τη στρατηγική επιδίωξη της Άγκυρας να προωθήσει τα συμφέροντά της «στις τρεις θάλασσες που την περιβάλλουν»: Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα.
Βασική αποστολή του Συμβουλίου είναι η επικαιροποίηση των υφιστάμενων χαρτών και των θαλάσσιων ορίων με βάση τη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», καθώς και η ενσωμάτωση των ζωνών που έχει ορίσει μονομερώς η Τουρκία για διάφορες δραστηριότητες – από τις περιοχές ερευνών υδρογονανθράκων που έχουν ανακοινωθεί από την TPAO και τα μόνιμα πεδία βολής έως τις ζώνες αγκυροβολίου και περιβαλλοντικής προστασίας.
Το σχέδιο που πρόκειται να επεξεργαστεί το Συντονιστικό Συμβούλιο Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Τουρκίας, σύμφωνα με τη φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Yeni Sabah», αναμένεται να περιλαμβάνει συγκεκριμένες συντεταγμένες στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς και γραμμές οριοθέτησης στο Αιγαίο. Οι χαράξεις αυτές συνδέονται άμεσα με τον χάρτη που κατατέθηκε στα μέσα Ιουνίου στην UNESCO και ο οποίος επί της ουσίας διχοτομεί το Αιγαίο και αμφισβητεί ευθέως για ακόμα μία φορά τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Τουρκικά μέσα ενημέρωσης επίσης αναφέρουν ότι «η Τουρκία έλαβε ένα μέτρο σχετικά με την Ελλάδα», ιδρύοντας το Συμβούλιο Συντονισμού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Όπως μεταδίδουν τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα, η απάντηση της Άγκυρας αναμένεται σύντομα, ενώ εξετάζονται συγκεκριμένες περιοχές όπως τα ανοιχτά της Ίμβρου και της Τενέδου, το Κεντρικό Αιγαίο, καθώς και τα ανοιχτά του Κας, απέναντι από το Καστελλόριζο. Ο καθηγητής Τολγκά Σάκμαν, πρόεδρος του Κέντρου Διπλωματικών Σχέσεων και Πολιτικών Μελετών (DIPAM), δήλωσε στη «Milliyet» ότι «νησιά, κολπίσκοι και κόλποι θα βρεθούν στο επίκεντρο».
Όπως προκύπτει από τις ανακοινώσεις της τουρκικής κυβέρνησης, το νεοσύστατο Συμβούλιο Συντονισμού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού υπάγεται απευθείας στην προεδρία της Δημοκρατίας, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία που αποδίδεται στον ρόλο του. Πρόεδρος του Συμβουλίου ορίστηκε ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας, Τζεβντέτ Γιλμάζ, ενώ μεταξύ των μελών συγκαταλέγονται οι υπουργοί Εξωτερικών, Άμυνας, Εσωτερικών, Ενέργειας, Περιβάλλοντος, Πολιτισμού, Μεταφορών, Γεωργίας, καθώς και ο γενικός γραμματέας της προεδρίας. Το Συμβούλιο θα συνεδριάζει δύο φορές τον χρόνο, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα έκτακτης σύγκλησης με εντολή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στις εργασίες του θα μπορούν, πέραν των κρατικών φορέων, να συμμετέχουν και εκπρόσωποι πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, επαγγελματικών ενώσεων καθώς και ιδιώτες.
Η τουρκική ρητορική έντασης συνεχίζεται, με τη φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Yeni Safak» να μεταδίδει πως η Άγκυρα θεωρεί ότι το καθεστώς ορισμένων περιοχών στο Αιγαίο παραμένει «αμφισβητήσιμο», ενώ υποστηρίζει ότι τα ελληνικά θαλάσσια πάρκα «δεν έχουν καμία νομική ισχύ». Παράλληλα, τουρκικές Αρχές δηλώνουν ότι δεν προτίθενται να αποδεχθούν δημιουργία τετελεσμένων, ιδίως στις αποκαλούμενες «γκρίζες ζώνες», ενώ τονίζεται η ανάγκη διαφύλαξης της ελευθερίας πλεύσης και της τήρησης των διεθνών κανόνων ναυσιπλοΐας.
Από ελληνικής πλευράς η αντίδραση χαρακτηρίζεται αναμενόμενη, στον απόηχο της παρουσίασης του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, της οριοθέτησης δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων καθώς και της εκχώρησης θαλάσσιων οικοπέδων για έρευνες υδρογονανθράκων. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η χρονική σύμπτωση με την πρώτη συνεδρίαση του νεοϊδρυθέντος τουρκικού Συμβουλίου Συντονισμού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, η οποία έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο, μόλις λίγες ημέρες πριν από τη λήξη (στις 10/9) της προθεσμίας υποβολής προσφορών για τον ελληνικό διαγωνισμό παραχώρησης των θαλάσσιων μπλοκ «Νότια της Πελοποννήσου», «Νότια της Κρήτης Ι» και «Νότια της Κρήτης ΙΙ», δεν είναι τυχαία.
Πληροφορίες φέρουν, πέραν της αμερικανικής Chevron, και άλλους διεθνείς ενεργειακούς ομίλους -όπως η ιταλική Eni, η βρετανική BP και η γαλλική TotalEnergies- να εξετάζουν το ενδεχόμενο συμμετοχής στον διαγωνισμό, γεγονός που ενδέχεται να κινητοποιεί περαιτέρω την τουρκική πλευρά.
Η Άγκυρα άλλωστε έχει υιοθετήσει το τελευταίο διάστημα μια ευρύτερη στρατηγική πίεσης απέναντι στην Ελλάδα, επαναφέροντας με αυξημένη ένταση το σύνολο της μονομερούς και αναθεωρητικής ατζέντας της – από τη Δυτική Θράκη έως την Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη. Στην Αθήνα η εκτίμηση είναι ότι οι εξελίξεις αυτές εντάσσονται στο πάγιο τουρκικό αφήγημα περί «ανοιχτών ζητημάτων» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα έχει υιοθετήσει σαφώς πιο αυστηρή στάση, διαμηνύοντας σε κάθε τόνο ότι δεν πρόκειται να συζητήσει ζητήματα κυριαρχίας ούτε να αποδεχθεί οποιαδήποτε θεωρία περί «γκρίζων ζωνών».
Εφημερίδα Απογευματινή
