Ενα νέο σενάριο µοιάζει να γράφεται για τη Μέση Ανατολή, την περιοχή που ενδεχοµένως να βρίσκεται αντιµέτωπη µε µία διαφορετική πραγµατικότητα µετά τις ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων µηνών. Η εµπλοκή διαφόρων δυνάµεων στη σύγκρουση του Ισραήλ µε τη «Χαµάς», αλλά και ο πόλεµος των 12 ηµερών µε το Ιράν, όπως και ο ρόλος της Συρίας, συνηγορούν στο γεγονός ότι κάτι φαίνεται να αλλάζει σηµαντικά στα συγκεκριµένα εδάφη. Ισως να πρόκειται για αλλαγές που έχει να παρατηρήσει η παγκόσµια κοινότητα τον τελευταίο µισό αιώνα, ίσως και να πρόκειται για µια µετακίνηση των πολιτικών ισορροπιών που να φέρει µία ιδιότυπη Αραβική Ανοιξη στις αιµατοβαµµένες αυτές περιοχές. Πόσο πιθανή είναι όµως η «άνοιξη» στη Μέση Ανατολή;
Το ερώτηµα τις τελευταίες ώρες ολοένα και περισσότεροι αναλυτές επιχειρούν να απαντήσουν, διαβάζοντας πίσω από τις εξελίξεις, βλέποντας ένα εµφανώς αποδυναµωµένο Ιράν, µια σιιτική κοινότητα µε απώλειες και µια Συρία απαλλαγµένη από το καθεστώς Ασαντ. Την ίδια στιγµή, διαπιστώνεται ένα απροσδόκητο πλησίασµα της Αµερικής στις χώρες των Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων. Παράλληλα, η πρωτοβουλία των ΗΠΑ να καρποφορήσουν οι Συµφωνίες του Αβραάµ για την ενίσχυση των σχέσεων του Ισραήλ µε τις χώρες του Κόλπου κάθε άλλο παρά έχει εγκαταλειφθεί.
Το πεδίο της Γάζας
Οσον αφορά το πεδίο της Γάζας, θα µπορούσε άραγε µε µία αποδυναµωµένη «Χεζµπολάχ» και σχεδόν εξοντωµένη «Χαµάς» να εισέλθει στη ζώνη της οµαλότητας; Ακόµη το ερώτηµα είναι δύσκολο να απαντηθεί, όµως οι πυκνές εξελίξεις, κατά το τελευταίο διάστηµα, αποδεικνύουν ότι κάτι πραγµατικά αλλάζει στη Μέση Ανατολή.
Τα δίκτυα υποστήριξης της «Χαµάς» έχουν αν µη τι άλλο πληγεί, µε την παράλληλη αποδυνάµωση του καθεστώτος των µουλάδων και της επιρροής του Ιράν στην περιοχή.
Κατά τον πόλεµο των 12 ηµερών, ανάµεσα σε Ισραήλ και Ιράν, τόσο το βαθιά θεοκρατικό και σιιτικό καθεστώς του αγιατολάχ Αλί Χαµενεΐ όσο και η συγγενική -σε αυτόν- οργάνωση των «Φρουρών της Επανάστασης», που παρείχαν στήριξη στη «Χεζµπολάχ» και κατ’ επέκταση στη «Χαµάς», επλήγησαν σοβαρά. Το γεγονός αυτό πυροδοτεί ζωηρό προβληµατισµό εάν σκεφτεί κάποιος ότι τα τελευταία περίπου 20 χρόνια η σηµαντική επιρροή του Ιράν στη Μέση Ανατολή, ειδικά στο Ιράκ, ήταν εµφανής.
Πιθανώς να είναι δύσκολο να ξεριζωθεί η βαθιά παράδοση των µουλάδων στο Ιράν, όµως η µειωµένη ισχύς της Τεχεράνης ενδεχοµένως να αποτελέσει κοµβικό ιστορικά σηµείο και στοιχείο για τη σιιτική κοινότητα εν γένει.
Αξίζει, ακόµη, να σηµειωθεί ότι και οι αντάρτες Χούθι της Υεµένης, που επιχείρησαν να πλήξουν µε σφοδρότητα τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, έχει αποδειχθεί πως χάνουν γρήγορα µεγάλο µέρος της ισχύος τους κάθε που φορά που συµπράττουν µεγάλες δυνάµεις.
Το Συριακό
Ενα άλλο σηµαντικό κεφάλαιο στη Μέση Ανατολή είναι το Συριακό. Με την πτώση του καθεστώτος Μπασάρ Αλ Ασαντ, το 2024, άνοιξαν νέα πεδία συνεννόησης µε τη ∆ύση, τη στιγµή που η άµεση επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή έχει εν πολλοίς χαθεί. Αξιοσηµείωτο το γεγονός ότι η µεταβατική κυβέρνηση Αλ Σάραα στη Συρία έχει επικεφαλής πρώην µέλος της τζιχαντιστικής κοινότητας την οποία έχει προσεγγίσει η Αµερική για να ξεκινήσει µια νέα µέρα για τη ∆αµασκό χωρίς να υπακούει στις άτυπες νόρµες της τροµοκρατίας.
Μετά το ισραηλινό χτύπηµα στη Συρία, δε, για την προστασία της συγγενικής κοινότητας των ∆ρούζων, φάνηκε ότι η ∆αµασκός δεν είναι διατεθειµένη να ανοίξει κύκλους σφοδρών συγκρούσεων.
Με έναν ενδεχόµενο, ακόµη, αφοπλισµό της «Χαµάς», όπως και µε την αποµάκρυνσή της από τη Γάζα, θεωρείται πολύ πιθανό να αλλάξουν κατά πολύ τα γεωπολιτικά δεδοµένα. Το ζήτηµα είναι όµως πώς θα αντιδράσει η «Χαµάς» και εάν κρύβει παρακλάδια που θα επιδιώξουν να δώσουν συνέχεια στην «παράδοση» των ακραίων δυνάµεων και της τροµοκρατίας στη Γάζα.
Το σηµαντικό είναι ότι έχουν χτυπηθεί σύµµαχοι της «Χαµάς», τη στιγµή που και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα, µετά τις επιθέσεις του Ιράν σε αµερικανικές βάσεις, καταδικάζουν τροµοκρατικές ενέργειες.
Βλέµµατα στο Ισραήλ
Αυτήν τη στιγµή, επιδίωξη του Νετανιάχου είναι να ξεκινήσει µια νέα µέρα στη Γάζα µε την ολική αποµάκρυνση της «Χαµάς», ακόµη όµως δεν είναι σαφές εάν µπορεί να επιτύχει ένα σχέδιο ολοκληρωτικής κατάληψης της περιοχής. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, δεν εναντιώνονται στο σχέδιο κατάληψης της Γάζας από το Ισραήλ, ελπίζοντας στην εδραίωση µιας ειρηνευτικής συνθήκης στην περιοχή και βοηθώντας, κατά το προηγούµενο διάστηµα, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Νετανιάχου κατά της ιρανικής κοινότητας µε την παράλληλη υποστήριξη στην εφαρµογή ενός νέου σχεδίου στον παλαιστινιακό θύλακα.
Το τι θα συµβεί µε τις κοινότητες των Παλαιστινίων, εάν δηλαδή θα προταθούν προγράµµατα µετεγκατάστασης σε γύρω παροχές και εάν θα υπάρξει µια νέα διοίκηση στη Γάζα υπό ισραηλινή εποπτεία, θα φανεί στο προσεχές διάστηµα. Τη δεδοµένη στιγµή, πάντως, τα βλέµµατα στρέφονται στο Ισραήλ και ειδικότερα στην επικείµενη στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα.
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
