Η «χωρίς προηγούμενο» συνάντηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον Ντόναλντ Τραμπ, παρουσία της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, έθεσε στο τραπέζι το μέλλον των εγγυήσεων ασφαλείας της Ουκρανίας και το ποιος θα αναλάβει το οικονομικό βάρος.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η Ευρώπη θα σηκώσει το κύριο βάρος της άμυνας, με τον Ζελένσκι να αποκαλύπτει συμφωνία για αγορά αμερικανικών όπλων ύψους 90 δισ. δολαρίων, χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε.
Οι αποκλίσεις για την κατάπαυση του πυρός
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο Εμανουέλ Μακρόν επέμειναν ότι η σιγή των όπλων αποτελεί προϋπόθεση για συνάντηση Ζελένσκι – Πούτιν.
Αντίθετα, ο Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε ότι η κατάπαυση του πυρός δεν είναι προαπαιτούμενο.
Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του Μερτς: «Η απαίτηση της Μόσχας για παράδοση του Ντονμπάς ισοδυναμεί με το να ζητούσε κάποιος από τον Τραμπ να παραχωρήσει τη Φλόριντα».
Οι κινήσεις του Κρεμλίνου
Η 40λεπτη τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ – Πούτιν επισκίασε τις διαβουλεύσεις στον Λευκό Οίκο. Ο στενός συνεργάτης του Ρώσου προέδρου, Κιρίλ Ντμίτριεφ, μίλησε για «σημαντική ημέρα διπλωματίας», τονίζοντας ότι το ζητούμενο είναι μια «διαρκής ειρήνη» και όχι μια προσωρινή ανακωχή.
Παράλληλα, κατηγόρησε τον Μερτς ότι «αγνοεί τον Τραμπ» συνεχίζοντας να πιέζει για άμεση κατάπαυση του πυρός.
Η «ανορθόδοξη» προσέγγιση Τραμπ
Ο Αμερικανός πρόεδρος άφησε τις συνομιλίες με τους Ευρωπαίους για να μιλήσει απευθείας με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Το ανοιχτό μικρόφωνο κατέγραψε τον Τραμπ να λέει στον Μακρόν ότι ο Ρώσος πρόεδρος «θέλει να κάνει μια συμφωνία για χάρη του».
Ο Ζελένσκι με «πίστωση χρόνου»
Ο Ουκρανός πρόεδρος εμφανίστηκε ικανοποιημένος, υπογραμμίζοντας ότι η Ρωσία κατέλαβε «λιγότερο από το 1%» του ουκρανικού εδάφους τα τελευταία 1.000 ημέρες πολέμου.
Τόνισε ότι είναι διατεθειμένος να συναντήσει τον Πούτιν, σε διμερή μορφή, και στη συνέχεια σε τριμερή με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, ωστόσο ξεκαθάρισε: «Πολεμώ με ό,τι υπάρχει σε αυτόν τον χάρτη» – αρνούμενος να δεχθεί νέα χάραξη συνόρων.
Η ευρωπαϊκή στάση
Μερτς και Μακρόν συμφώνησαν ότι εκεχειρία πρέπει να προηγηθεί οποιασδήποτε τριμερούς. Ο Γερμανός καγκελάριος άφησε για πρώτη φορά ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής γερμανικών στρατευμάτων στις εγγυήσεις ασφαλείας.
Ο Μακρόν δήλωσε πως το σημαντικότερο κέρδος της συνόδου είναι ότι οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με την Ευρώπη για τον καθορισμό του περιεχομένου των εγγυήσεων.
Η πρόταση Μακρόν για διαπραγματεύσεις στην Ευρώπη
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο LCI, ο Γάλλος πρόεδρος χαρακτήρισε την επιλογή της Ευρώπης ως τόπο διαπραγματεύσεων “συλλογική βούληση παρά απλό σενάριο”. Η δήλωση αυτή ήρθε ως απάντηση σε ερωτήματα σχετικά με την προτεινόμενη συνάντηση που ανακοινώθηκε μετά τη σύνοδο της Ουάσινγκτον, όπου συμμετείχαν ο Ντόναλντ Τραμπ και πολυάριθμοι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Ο Μακρόν υπενθύμισε ότι η τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκαν διμερείς συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών ήταν στην Κωνσταντινούπολη, τονίζοντας τη σημασία της επιλογής μιας ουδέτερης χώρας για τις επερχόμενες διαπραγματεύσεις.
Αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα της ασφάλειας της Ουκρανίας, ο επικεφαλής του Ελιζέ ανακοίνωσε τη διοργάνωση έκτακτης συνάντησης σε συνεργασία με τη Βρετανία. Η συνάντηση αυτή αφορά τον “συνασπισμό των πρόθυμων”, δηλαδή τις 30 χώρες που εργάζονται ενεργά επί του ζητήματος των εγγυήσεων ασφαλείας.
Οι διπλωματικοί σύμβουλοι, υπουργοί και αρχηγοί γενικών επιτελείων θα ξεκινήσουν άμεσα συγκεκριμένες εργασίες με τους Αμερικανούς συνομιλητές τους, προκειμένου να καθοριστεί η συμβολή κάθε χώρας στις μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Σχετικά με το ευαίσθητο θέμα των εδαφικών παραχωρήσεων, ο Γάλλος πρόεδρος υιοθέτησε σαφή θέση: η απόφαση ανήκει αποκλειστικά στην Ουκρανία. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, “η Ουκρανία θα πράξει αυτό που κρίνει δίκαιο και ορθό”, αναγνωρίζοντας την κυριαρχία του Κιέβου στη λήψη τέτοιων κρίσιμων αποφάσεων.
Το επόμενο βήμα
Η επόμενη ημέρα ξεκινά με έκτακτη τηλεδιάσκεψη κορυφής της Ε.Ε. (14:00 ώρα Ελλάδας), με επίκεντρο:
- το πλαίσιο των εγγυήσεων ασφαλείας,
- την οικονομική επιβάρυνση που θα αναλάβει η Ευρώπη,
- και το ενδεχόμενο συνάντησης Ζελένσκι – Πούτιν εντός δύο εβδομάδων.
Όπως σχολίασε το CNN, ο Τραμπ κερδίζει «εύσημα αλλά και προειδοποιήσεις ότι όλα μπορεί να καταρρεύσουν», ενώ το BBC σημείωσε πως ο Ζελένσκι αποχώρησε «αλώβητος, με πίστωση χρόνου και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες στο πλευρό του».
