Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Bloomberg, το κοινοβούλιο της Ανατολικής Λιβύης προετοιμάζεται να εγκρίνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, ανοίγοντας τον δρόμο για τουρκικές ενεργειακές έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου.
Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί καθοριστική αλλαγή στις σχέσεις μεταξύ του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και της Άγκυρας, μετά από χρόνια έντονης αντιπαράθεσης.
Ψηφοφορία για το τουρκολιβυκό μνημόνιο τις επόμενες εβδομάδες
Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Ανατολικής Λιβύης αναμένεται να προχωρήσει σε κρίσιμη ψηφοφορία τις προσεχείς εβδομάδες για την έγκριση του τουρκολιβυκού μνημονίου. Το συγκεκριμένο μνημόνιο είχε καθορίσει το πλαίσιο συνεργασίας για ενεργειακές έρευνες μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, αλλά αντιμετώπιζε την έντονη αντίθεση της Βεγγάζης.
Η Λιβύη, παρά την ιδιότητά της ως μέλος του ΟΠΕΚ, παραμένει βαθιά διχασμένη από τον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο. Η διοίκηση της Τρίπολης διατηρεί στενές σχέσεις με την Άγκυρα και έχει ήδη υποστηρίξει το μνημόνιο, ενώ η Βεγγάζη υπό τον Χαφτάρ αποτελούσε τον κύριο αντίπαλο της συμφωνίας.
Γεωπολιτικές επιπτώσεις στην ανατολική Μεσόγειο
Εάν η στάση της Ανατολικής Λιβύης αλλάξει οριστικά, τουρκικά πλοία θα μπορούν να πραγματοποιήσουν γεωτρήσεις και σεισμικές έρευνες σε περιοχές της Μεσογείου μεταξύ Κρήτης και Τουρκίας. Η εξέλιξη αυτή ενδέχεται να οξύνει περαιτέρω την αντιπαράθεση με Ελλάδα και Κύπρο, οι οποίες αμφισβητούν τη νομιμότητα του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η προσέγγιση αυτή έρχεται μετά από χρόνια ένοπλων συγκρούσεων. Η Τουρκία είχε παράσχει στρατιωτική υποστήριξη στην κυβέρνηση της Τρίπολης, την οποία ο Χαφτάρ προσπάθησε ανεπιτυχώς να ανατρέψει με τη βοήθεια συμμάχων όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και η Ρωσία.
Στρατηγική προσέγγιση της Άγκυρας προς τον Χαφτάρ
Η αλλαγή στάσης της Βεγγάζης αποτελεί αποτέλεσμα συστηματικής προσπάθειας της Τουρκίας να προσεγγίσει τον Χαφτάρ. Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο εξομάλυνσης των σχέσεων της Άγκυρας με περιφερειακές δυνάμεις όπως η Αίγυπτος.
Ενδεικτικό της βελτίωσης των διπλωματικών επαφών αποτελεί η πρώτη επίσκεψη τουρκικής κορβέτας TCG Kinaliada στο λιμάνι της Βεγγάζης. Παράλληλα, η Άγκυρα εξετάζει την αποστολή στρατιωτικών εκπαιδευτών και συμβούλων, ενώ τον Απρίλιο ο γιος του Χαφτάρ, Σαντάμ, συναντήθηκε στην Άγκυρα με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας.
Οικονομικά οφέλη και επιχειρηματικές συμφωνίες
Πέραν των ενεργειακών συμφερόντων, η Τουρκία επιδιώκει να επαναφέρει σε ισχύ επιχειρηματικά συμβόλαια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία είχαν διακοπεί μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι το 2011. Ήδη έχουν ξεκινήσει απευθείας πτήσεις προς τη Βεγγάζη, ενώ τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συμμετέχουν σε έργα ανασυγκρότησης.
Σύμφωνα με Λίβυο αξιωματούχο, υπάρχει πλέον συναίνεση μεταξύ των αρχών της Ανατολικής Λιβύης ότι η συμφωνία με την Τουρκία μπορεί να φέρει σημαντικά οφέλη: Προσέλκυση νέων επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα, ενίσχυση της τοπικής οικονομίας μέσω κατασκευαστικών έργων, αναβάθμιση των υποδομών και των μεταφορικών συνδέσεων και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην περιοχή
Αντιδράσεις Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η συζήτηση για το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν περιορίζεται στη Λιβύη. Η Ελλάδα ανακοίνωσε τον Μάιο διαγωνισμό για ενεργειακές έρευνες νότια της Κρήτης, σε περιοχές που η Λιβύη θεωρεί ότι ανήκουν στη δική της θαλάσσια δικαιοδοσία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκαθαρίσει ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών και δεν εναρμονίζεται με το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ. Η πιθανή έγκριση του μνημονίου από την Ανατολική Λιβύη αναμένεται να προκαλέσει νέες διπλωματικές εντάσεις στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
