Νέο γύρο διπλωματικών συγκρούσεων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πυροδοτήσει η αναθέρμανση των σχέσεων με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που φαίνεται να επιθυμεί ξαφνικά ο κυρίαρχος της ανατολικής Λιβύης και επικεφαλής της «κυβέρνησης» της Βεγγάζης, στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος εμφανίζεται έτοιμος να ανάψει «πράσινο φως» στους Τούρκους για τη διενέργεια ερευνών υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες ζώνες που η βορειοαφρικανική χώρα διεκδικεί.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Ανατολικής Λιβύης στη Βεγγάζη αναμένεται να προχωρήσει τις προσεχείς εβδομάδες σε ψηφοφορία για το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, το οποίο είχε χαράξει τα όρια μιας συνεργασίας ερευνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, όπως δήλωσαν στο Bloomberg πηγές σε Τουρκία και Λιβύη που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Τα περισσότερα εμπόδια για την επικύρωση της συμφωνίας έχουν αρθεί, πρόσθεσαν ανώνυμα.
Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη, αν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες, που συνιστά καθοριστική στροφή και αποτελεί ένα ακόμη δείγμα της αναβάθμισης των σχέσεων Βεγγάζης-Άγκυρας. Να θυμίσουμε ότι η Λιβύη είναι βαθιά τραυματισμένη από τον εμφύλιο, καθώς παραμένει διαιρεμένη ανάμεσα στη διοίκηση της Τρίπολης και εκείνη της Βεγγάζης. Η πρώτη διατηρεί στενούς δεσμούς με την Άγκυρα και έχει ήδη ταχθεί υπέρ του συμφώνου, ενώ η δεύτερη, υπό την παρουσία του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, αποτελούσε έως τώρα τον βασικό αντίπαλο της συμφωνίας. Αν η στάση αυτή αλλάξει, θα πρόκειται για σημαντική ανατροπή που ανοίγει τον δρόμο σε τουρκικά πλοία να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις και σεισμικές έρευνες σε περιοχές της Μεσογείου ανάμεσα στην Κρήτη και την Τουρκία, κάτι που προφανώς και θα εντείνει την αντιπαράθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ως γνωστόν, βάση της συμφωνίας αποτελεί το μνημόνιο κατανόησης μεταξύ των δύο μερών από τον Οκτώβριο του 2022 για τη συνεργασία στον τομέα έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, με ενδεικτικό χάρτη αυτόν του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019 και την αντίληψη ότι η Κρήτη δεν διαθέτει επήρεια πέρα από έξι ναυτικά μίλια! Σε περίπτωση, λοιπόν, που οι πληροφορίες επιβεβαιωθούν, τότε θα αναζωπυρωθεί η διαμάχη με την Ελλάδα, η οποία έχει ξεκινήσει διαγωνισμό για έρευνες νότια της Κρήτης, σε περιοχές που η Λιβύη θεωρεί ότι ανήκουν στη δική της θαλάσσια δικαιοδοσία!
Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι η αλλαγή στάσης της ανατολικής Λιβύης αντανακλά μια νέα προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας και Χαφτάρ, που πολέμησαν σε αντίπαλα στρατόπεδα κατά τη διάρκεια της πολύμηνης μάχης για την πρωτεύουσα της Λιβύης το 2019 και το 2020. Η Τουρκία είχε στρατιωτικά υποστηρίξει την προηγούμενη κυβέρνηση της Τρίπολης με ισλαμιστικές τάσεις, την οποία ο Χαφτάρ -που είχε συμμάχους τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και τη Ρωσία- επιχείρησε ανεπιτυχώς να ανατρέψει.
Η πρόσφατη προσέγγιση είναι αποτέλεσμα διακριτικών διπλωματικών κινήσεων της Τουρκίας για την αποκατάσταση σχέσεων με την ανατολική Λιβύη, αλλά και της πρόσφατης επαναπροσέγγισης Άγκυρας – Καΐρου, έπειτα από περίπου οκτώ χρόνια ρήξης που προκλήθηκε από τη στάση της Τουρκίας απέναντι στον πολιτικό ισλαμισμό. Μάλιστα, η Τουρκία και η Αίγυπτος συνεργάστηκαν στη Λιβύη για την αποτροπή μιας νέας εμφύλιας κρίσης σχετικά με τη διοίκηση της κεντρικής τράπεζας.
Σε ένδειξη της βελτίωσης των σχέσεων, τουρκική κορβέτα επισκέφθηκε αυτή την εβδομάδα για πρώτη φορά το λιμάνι της Βεγγάζης, ενώ σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους εξετάζεται και η αποστολή στρατιωτικών εκπαιδευτών. Επιπλέον, ο γιος του Χαφτάρ, Σαντάμ, επισκέφθηκε την Άγκυρα και συναντήθηκε με υψηλόβαθμους Τούρκους αξιωματούχους τον Απρίλιο, μεταξύ των οποίων ο Τούρκος υπουργός Άμυνας και ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων στην Άγκυρα.
Πέραν των γεωπολιτικών υπολογισμών, η Τουρκία επιδιώκει παράλληλα να επανενεργοποιήσει οικονομικές συμφωνίες δισεκατομμυρίων που «πάγωσαν» λόγω των συγκρούσεων στη Λιβύη μετά την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι το 2011. Τούρκοι εργολάβοι έχουν επιστρέψει στη Βεγγάζη για έργα ανοικοδόμησης, ενώ επαναλήφθηκαν και οι απευθείας πτήσεις προς την πόλη. Επίσης, η συμφωνία έχει τη στήριξη πολιτικών κύκλων στην ανατολική Λιβύη, καθώς θεωρείται ότι μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις και να ενισχύσει την τοπική οικονομία.
Εφημερίδα Απογευματινή
