Η πολιτική κρίση στη Γαλλία εντείνεται καθώς ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου. Αυτή η ριψοκίνδυνη κίνηση έρχεται σε μια περίοδο όπου η χώρα κινδυνεύει να χάσει τον τρίτο πρωθυπουργό μέσα σε έναν χρόνο, ενώ οι ευρωπαϊκές αγορές αντιδρούν νευρικά στις εξελίξεις.
Ο 74χρονος κεντρώος πρωθυπουργός διοικεί μια κυβέρνηση μειοψηφίας σε ένα βαθιά κατακερματισμένο Κοινοβούλιο. Τρία διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα ελέγχουν τη Βουλή, με δύο από αυτά να έχουν δηλώσει ανοιχτά την πρόθεσή τους να καταρρίψουν την κυβέρνηση.
Η ανακοίνωση της ψήφου εμπιστοσύνης αιφνιδίασε το πολιτικό σκηνικό και θεωρείται κίνηση υψηλού ρίσκου. Ο Μπαϊρού, που ανέλαβε καθήκοντα εννέα μήνες πριν μετά την πτώση του Μισέλ Μπαρνιέ, καλείται να επιδείξει εξαιρετικές πολιτικές ικανότητες για να παραμείνει στην εξουσία.
Οι οικονομικές προκλήσεις πίσω από την κρίση
Το κεντρικό ζήτημα που οδήγησε σε αυτή την κρίση είναι ο προϋπολογισμός του 2026. Ο Μπαϊρού σχεδιάζει δραστικά μέτρα εξοικονόμησης 44 δισεκατομμυρίων ευρώ με στόχο τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος από 5,4% του ΑΕΠ το 2025 σε 4,6% το 2026.
Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας έχει φτάσει το 114% του ΑΕΠ, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την Ελλάδα και την Ιταλία. Όπως τόνισε ο πρωθυπουργός, η εξάρτηση από τον δανεισμό έχει γίνει χρόνιο πρόβλημα, με το γαλλικό κράτος να δαπανά φέτος 66 δισεκατομμύρια ευρώ για την εξυπηρέτηση του χρέους.
Αντιδράσεις αγορών
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν ήδη αρχίσει να αντιδρούν στην αβεβαιότητα. Η διαφορά αποδόσεων των γαλλικών 10ετών ομολόγων έναντι των γερμανικών αυξήθηκε από 69 σε 73 μονάδες βάσης. Χαρακτηριστικά, από τις 12 Αυγούστου η Γαλλία πληρώνει υψηλότερα επιτόκια δανεισμού ακόμη και από την Ελλάδα.
Οι μετοχές των μεγάλων γαλλικών τραπεζών κατέγραψαν σημαντικές απώλειες:
• Société Générale: πτώση 6,31%
• BNP Paribas: πτώση 5,75%
Παρά τις οικονομικές πιέσεις, τα αντιπολιτευτικά κόμματα δεν φαίνεται να πείθονται από τα επιχειρήματα του Μπαϊρού. Ο Ζαν Λυκ Μελανσόν της ριζοσπαστικής Αριστεράς κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για “τεχνητή δραματοποίηση” και ανακοίνωσε ότι το κόμμα του θα καταψηφίσει την κυβέρνηση.
Το μέλλον της γαλλικής πολιτικής σκηνής
Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, που αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο αντιπολιτευτικό μπλοκ, έχει επίσης ανακοινώσει την αντίθεσή της. Το κόμμα καλεί τον πρόεδρο Μακρόν να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.
Ωστόσο, ο πρόεδρος Μακρόν φαίνεται να έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του. Ακόμη και αν καταρρεύσει η κυβέρνηση Μπαϊρού, το Σύνταγμα επιτρέπει στον πρόεδρο να ορίσει νέο πρωθυπουργό χωρίς εκλογές.
Για να επιβιώσει στις 8 Σεπτεμβρίου, ο Μπαϊρού χρειάζεται την πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών. Ωστόσο, ακόμη και μετριοπαθή κόμματα που τον στήριζαν παλαιότερα, όπως οι Σοσιαλιστές, φαίνεται να αποσύρουν τη στήριξή τους.
Η κίνηση του Μπαϊρού θεωρείται από αναλυτές ως μια ριψοκίνδυνη προσπάθεια να εκθέσει τα αντιπολιτευτικά κόμματα, ζητώντας τους να τοποθετηθούν σε ένα εθνικό ερώτημα μείζονος σημασίας για το μέλλον της χώρας. Η Γαλλία δεν έχει πετύχει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό από το 1974, γεγονός που υπογραμμίζει τη σοβαρότητα της δημοσιονομικής κατάστασης.
Μακρόν: Δεν αποκλείει διάλυση της Εθνοσυνέλευσης
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεν στοχεύει σε διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, ωστόσο δεν αποκλείει την προσφυγή σε αυτό το συνταγματικό εργαλείο εάν οι πολιτικές συνθήκες το επιβάλλουν. Το ενδεχόμενο αποτυχίας του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού να εξασφαλίσει την ψήφο εμπιστοσύνης επαναφέρει στο προσκήνιο το σενάριο πρόωρων εκλογών.
Κύκλοι του Μεγάρου των Ηλυσίων επιβεβαιώνουν ότι ο Γάλλος πρόεδρος “παραμένει στην ίδια θέση” που διατηρεί τις τελευταίες εβδομάδες. Η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης δεν αποτελεί προτεραιότητά του, παρόλα αυτά το περιβάλλον του υπογραμμίζει ότι δεν θα παραιτηθεί εκ των προτέρων από ένα συνταγματικό δικαίωμα.
Πάνω από δώδεκα μήνες μετά την προηγούμενη διάλυση που αποφάσισε το βράδυ των ευρωεκλογών, ο Εμανουέλ Μακρόν έχει εκ νέου τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει αυτό το μέσο. Το γαλλικό πολιτικό τοπίο, όμως, εμφανίζει σημάδια αλλαγής καθώς πλησιάζει η κρίσιμη ημερομηνία της 8ης Σεπτεμβρίου.
