Τη μεταφορά των προκλήσεων νοτιοδυτικά της Κρήτης επιχειρεί η Άγκυρα, μέσω νέας αμυντικής συμφωνίας με τη Λιβύη που προβλέπει τη συγκρότηση κοινών ενόπλων δυνάμεων με τον στρατάρχη Χαφτάρ. Η κίνηση αυτή, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τους μέχρι τώρα διπλωματικούς ελιγμούς της Τουρκίας για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου, στοχεύει στη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στη λιβυκή επικράτεια, με αιχμή του δόρατος την ενοικίαση του λιμανιού της Χομς από τον Ντεμπεϊντέχ για 99 χρόνια, το οποίο προορίζεται να λειτουργήσει ως αεροναυτική εγκατάσταση.
Η πρόσφατη επίσκεψη του επικεφαλής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν, στη Βεγγάζη επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις ότι οι διεργασίες για την αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στην Τουρκία και την Ανατολική Λιβύη «τρέχουν», με ευρύτερη προοπτική την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων Βεγγάζης και Τρίπολης. Ενδεικτικό της βαρύτητας που αποδίδει η Άγκυρα στο εγχείρημα ήταν η πυκνή ατζέντα και το εύρος των επαφών του στενού συνεργάτη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στις συνομιλίες των δύο πλευρών εξετάστηκαν οι δυνατότητες κοινών δράσεων για την ενότητα της Λιβύης και τη δημιουργία ενιαίου στρατού, με τον Καλίν να συναντά τόσο τον Χαλίφα Χαφτάρ όσο και τους γιους του, Σαντάμ και Μπελγκασίμ, οι οποίοι κατέχουν τις θέσεις του αναπληρωτή διοικητή των δυνάμεων του στρατάρχη και του γενικού διευθυντή του Ταμείου Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας αντίστοιχα. Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης το γεγονός ότι η συνάντηση μεταξύ στρατιωτικών αντιπροσωπειών της Τουρκίας και της Ανατολικής Λιβύης πραγματοποιήθηκε στη Βεγγάζη, στο πλαίσιο της επίσκεψης της τουρκικής κορβέτας TCG Kınalıada, η οποία πριν από λίγες ημέρες κατέπλεε στο λιμάνι της Τρίπολης.
Στόχος της Άγκυρας η κυριαρχία στη Μεσόγειο, οι υδρογονάνθρακες και ο «γάμος» Τρίπολης – Βεγγάζης
Εκτιμάται πάντως ότι η παρουσία του Ιμπραήμ Καλίν αποσκοπεί σε μεγάλο βαθμό και στο να πείσει το Κοινοβούλιο του Τομπρούκ, στην Ανατολική Λιβύη όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις του Χαφτάρ, να επικυρώσει το λεγόμενο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι άμυνας εμφανίζονται πλέον να μιλούν για μία ενιαία Λιβύη, αντί για δύο χωριστές οντότητες. Οι μέχρι πρότινος αντίπαλοι επιχειρούν να βρουν κοινό έδαφος, όπως συμβαίνει και με την ίδια την Άγκυρα που φαίνεται να έρχεται πλέον σε συνεννόηση με τον πρώην αντίπαλό της, Χαλίφα Χαφτάρ.
Έπειτα από χρόνια σύγκρουσης, η Βεγγάζη φαίνεται να αλλάζει τη στάση της προς την Άγκυρα, ανοίγοντας, σύμφωνα με το Bloomberg, τον δρόμο για έρευνες υδρογονανθράκων από τουρκικά πλοία σε θαλάσσιες ζώνες που διεκδικεί η Λιβύη. Το αμερικανικό ειδησιογραφικό δίκτυο υποστηρίζει ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων της Ανατολικής Λιβύης αναμένεται να προχωρήσει το προσεχές διάστημα σε ψηφοφορία για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, τα περισσότερα εμπόδια για την ενεργοποίησή του έχουν πλέον αρθεί, γεγονός που συνιστά θεαματική αλλαγή στάσης και χαρακτηριστικό δείγμα προσέγγισης της Άγκυρας με την Ανατολική Λιβύη. Εφόσον εγκριθεί, η συμφωνία θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη τουρκικών ερευνητικών πλοίων σε ζώνη μεταξύ Κρήτης και Τουρκίας, ενισχύοντας τις τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και οξύνοντας, ταυτόχρονα, την αντιπαράθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Την πρόθεση της Άγκυρας να επιμείνει στη στρατηγική αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Αφρική με παράλληλη έξοδο στη Μεσόγειο και περιορισμό της Ελλάδας, επιβεβαιώνουν και τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου των τελευταίων ημερών. Όπως αναφέρουν τουρκικά ΜΜΕ, η Βουλή των Αντιπροσώπων του Τομπρούκ προγραμματίζει να επικυρώσει το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο του 2019. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» μάλιστα κάνει λόγο για «μια υπογραφή που θα αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο».
Η τουρκική πλευρά, όπως όλα δείχνουν, θεωρεί ότι με την επικύρωση της παράνομης συμφωνίας από το Τομπρούκ θα έχει καθιερώσει νόμιμα τα δυτικά της σύνορα στη Μεσόγειο. Η χρονική τοποθέτηση της ημερομηνίας υπογραφής πολύ νωρίτερα από ό,τι είχε υπολογιστεί, σύμφωνα με αναλυτές, επισπεύδει μια διαδικασία που μπορεί να επιφέρει δυσκολίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. «Είναι μία υπογραφή που θα μετατοπίσει την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο, θα δώσει στην Τουρκία δικαίωμα βέτο στην περιοχή της “Γαλάζιας Πατρίδας”», γράφει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ».
Η τουρκική θέση είναι ότι η συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης (GNA), που υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 27 Νοεμβρίου 2019 και καταχωρήθηκε στα Ηνωμένα Έθνη το 2020, έχει τη δυνατότητα να μεταβάλει την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Σχετικά με το νομικό πλαίσιο της συμφωνίας, η Άγκυρα θεωρεί ότι το μνημόνιο κατανόησης έχει καταστεί στρατηγικό έγγραφο που ενισχύει τη θέση της Άγκυρας ως προς τις έρευνες για ενέργεια, τη θαλάσσια ασφάλεια και την περιφερειακή επιρροή.
Εφημερίδα Απογευματινή
