Φονικός σεισμός στο Αφγανιστάν: Σκηνές απόλυτης καταστροφής – Πάνω από 800 νεκροί

Απελευθερώθηκε δύναμη ίδια με αυτή που σχημάτισε τα Ιμαλάια. Συγκλονιστικά βίντεο από τις προσπάθειες διάσωσης
20:27 - 1 Σεπτεμβρίου 2025

Ένας καταστροφικός σεισμός μεγέθους 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε το ανατολικό Αφγανιστάν τη νύχτα, προκαλώντας ολική καταστροφή στο ορεινό χωριό Ουαντίρ. Η φυσική καταστροφή άφησε πίσω της ένα τοπίο απόλυτης ερήμωσης, όπου κάθε οικογένεια θρηνεί τουλάχιστον έναν νεκρό ή τραυματία, ενώ κανένα κτίριο δεν παραμένει όρθιο.

Το χωριό Ουαντίρ παρουσιάζει σήμερα ένα αποκαλυπτικό θέαμα. Ανάμεσα στα συντρίμμια των κατεστραμμένων σπιτιών, νεκρά ζώα επιπλέουν στις λάσπες, ενώ ξύλινα υπολείμματα από τους καταρρεύσαντες σκελετούς των κατοικιών σκορπίζουν παντού. Η βαριά οσμή του θανάτου διαπερνά την ατμόσφαιρα, συνοδευόμενη από τις απόμακρες κραυγές θρήνου των γυναικών που μεταφέρθηκαν εκτός της κοινότητας.

Οι διασώστες που κατέβηκαν από τα ελικόπτερα υποδέχθηκαν ηρωική υποδοχή από τους απελπισμένους κατοίκους. Παράλληλα, οι χωρικοί συνεχίζουν με γυμνά χέρια και φτυάρια να απομακρύνουν χαλάσματα, αψηφώντας τους επικίνδυνους μετασεισμούς που συνοδεύονται από τρομακτικούς ήχους στα περιβάλλοντα βουνά.

Επιχειρήσεις διάσωσης και μεταφοράς τραυματιών

Κάθε δεκαπέντε λεπτά, νέα ελικόπτερα προσγειώνονται στην περιοχή μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο. Οι στρατιώτες εκτελούν διττό έργο: διανέμουν ψωμί και νερό στους επιζώντες και μεταφέρουν τους σοβαρά τραυματίες με φορεία. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά που κοιμούνταν τη στιγμή του σεισμού μεταφέρονται για νοσηλεία στην Τζαλαλαμπάντ, πρωτεύουσα της επαρχίας Ναγκαρχάρ, σαράντα χιλιόμετρα μακριά.

Η οδική μεταφορά αποδείχθηκε αδύνατη λόγω των ορεινών, δυσπρόσιτων χωματόδρομων που κόπηκαν από κατολισθήσεις που προκάλεσε η σεισμική δόνηση. Από τα μεσάνυχτα, ενώ οι μετασεισμοί συνεχίζονταν, άρχισε η μακάβρια καταμέτρηση των θυμάτων.

Μαρτυρίες επιζώντων και στοιχεία για την περιοχή

Ο ιμάμης του χωριού, Ιρφάν Ουλχάκ, αποκάλυψε ότι στο Ουαντίρ υπήρχαν 1.000 έως 1.200 σπίτια, με τα μισά να στεγάζουν οικογένειες που είχαν επιστρέψει πρόσφατα από το Πακιστάν στο πλαίσιο των απελάσεων Αφγανών.

Οι σεισμολόγοι γνωρίζουν καλά το βορειοανατολικό Αφγανιστάν: από το 1900 έχουν καταγραφεί στην περιοχή 12 σεισμοί μεγαλύτεροι των 7 βαθμών. Παρόλα αυτά, ο 20χρονος Μοχάμεντ Τζαουάντ δεν είχε βιώσει ποτέ τόσο ισχυρό σεισμό όσο αυτόν της περασμένης νύχτας.

“Όταν έγινε ο σεισμός έτρεξα έξω από το σπίτι και αυτό κατέρρευσε πίσω μου”, περιέγραψε ο νεαρός, διευκρινίζοντας ότι από τα δέκα μέλη της οικογένειάς του, ένα σκοτώθηκε και όλοι οι υπόλοιποι τραυματίστηκαν.

Ενώ το χειρότερο συνέβη κάτω από τα πόδια τους πριν από λίγες ώρες, τα βλέμματα όλων των κατοίκων του Ουαντίρ στρέφονται τώρα στον ουρανό, όπου συγκεντρώνονται βαριά, μαύρα σύννεφα που προμηνύουν βροχή καθώς πλησιάζει η νύχτα.

Πολλαπλά ρήγματα και σεισμική επικινδυνότητα

Η καταστροφική σεισμική δραστηριότητα στο Αφγανιστάν αποτελεί άμεση συνέπεια της γεωλογικής θέσης της χώρας σε ζώνη εξαιρετικά υψηλής σεισμικής επικινδυνότητας. Ο πρόσφατος σεισμός μεγέθους 6 Ρίχτερ που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 800 ανθρώπους αναδεικνύει τους κινδύνους που ενέχουν τα περίπλοκα συστήματα ρηγμάτων της περιοχής.

Η θεμελιώδης αιτία της έντονης σεισμικής δραστηριότητας στο Αφγανιστάν συνδέεται άμεσα με τη γεωλογική δύναμη που διαμόρφωσε τα Ιμαλάια, την οροσειρά Καρακορούμ και το Θιβετιανό Οροπέδιο. Σύμφωνα με τον δρ Μπράιαν Μπάπτι, ειδικό σεισμολόγο του British Geological Survey, η σύγκρουση της ινδικής τεκτονικής πλάκας με την ευρασιατική δημιουργεί συνεχή γεωλογική αστάθεια.

Η ινδική πλάκα κινείται προς την Ευρασία με ρυθμό περίπου 45 χιλιοστών ετησίως, καθιστώντας αυτή τη ζώνη σύγκρουσης μία από τις σεισμικά ενεργότερες παγκοσμίως. Η περιοχή απελευθερώνει περίπου το 15% της συνολικής σεισμικής ενέργειας που καταγράφεται ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ιστορικό καταστροφικών σεισμών

Το Αφγανιστάν χαρακτηρίζεται από εκτεταμένα και περίπλοκα συστήματα ρηγμάτων που παράγουν τακτική σεισμική δραστηριότητα υψηλής έντασης. Από το 1900, μόνο στην περιοχή του Χιντού Κους του βορειοανατολικού Αφγανιστάν, έχουν καταγραφεί 12 σεισμοί μεγέθους άνω των 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.

Εξίσου σημαντική σεισμική δραστηριότητα παρατηρείται στις ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας, όπου η γεωλογική αστάθεια συνδυάζεται με επιπλέον παράγοντες κινδύνου.

Πολλαπλές απειλές και κατασκευαστικές αδυναμίες

Η κλίμακα των καταστροφών από τους σεισμούς στο Αφγανιστάν ενισχύεται από τις πολλαπλές απειλές που συνοδεύουν τα σεισμικά φαινόμενα, όπως οι κατολισθήσεις, σε συνδυασμό με τις σοβαρές κατασκευαστικές αδυναμίες των κτιρίων. Αυτός ο συνδυασμός παραγόντων οδηγεί συστηματικά σε μεγάλες απώλειες ανθρώπινων ζωών.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν: Ο σεισμός 6 Ρίχτερ του 2022 στο νοτιοανατολικό Αφγανιστάν με πάνω από 1.000 θύματα, η σειρά τεσσάρων σεισμών 6,3 Ρίχτερ στην επαρχία Χεράτ το 2023 με 1.500 νεκρούς και ο καταστροφικός σεισμός 7,6 Ρίχτερ του 2005 κοντά στο Μουζαφαραμπάντ με τουλάχιστον 76.000 θανάτους

Διασωστικές επιχειρήσεις και διεθνής βοήθεια

Τα σωστικά συνεργεία αντιμετωπίζουν εξαιρετικές δυσκολίες στις απομονωμένες ορεινές περιοχές κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν, όπου παραδοσιακές κατασκευές από πλίνθους κατέρρευσαν ολοσχερώς. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και οι κατολισθήσεις περιπλέκουν σημαντικά την πρόσβαση των διασωστικών ομάδων.

Η Κέιτ Κάρεϊ, αξιωματούχος του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, επισήμανε ότι οι έντονες βροχοπτώσεις των τελευταίων 48 ωρών έχουν καταστήσει πολλούς δρόμους απροσπέλαστους.

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας, Σαραφάτ Ζαμάν, απηύθυνε επείγουσα έκκληση για διεθνή βοήθεια, τονίζοντας ότι η χώρα αντιμετωπίζει ανεπάρκεια πόρων για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Ανθρωπιστική κρίση και περιορισμένη διεθνής στήριξη

Η τραγωδία βρίσκει το Αφγανιστάν αντιμέτωπο με σοβαρές ελλείψεις πόρων και περιορισμένη διεθνή υποστήριξη. Από την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021, η ξένη βοήθεια έχει μειωθεί δραματικά από 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 σε μόλις 767 εκατομμύρια φέτος.

Η διεθνής κοινότητα περιορίζει τη στήριξή της επικαλούμενη την πολιτική των Ταλιμπάν απέναντι στις γυναίκες και την απαγόρευση συμμετοχής τους σε ανθρωπιστικές αποστολές. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους της χώρας χρειάζονται άμεση ανθρωπιστική βοήθεια.

Σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Γουόκερ, καθηγητή Τεκτονικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, οι σεισμοί στο Αφγανιστάν είναι ιδιαίτερα φονικοί λόγω της ευαλώτητας των κατασκευών και της μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού στην οροσειρά του Χιντού Κους.