Η πτώση της κυβέρνησης Φρανσουά Μπαϊρού, μετα την αποτυχία της να εξασφαλίσει ψήφο εμπιστοσύνης στην Εθνοσυνέλευση, είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα της πολιτικής αστάθειας που δοκιμάζει τη Γαλλία.
Με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν για τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, καθώς αυτή είναι η Τρίτη κυβέρνηση που διορίζει μέσα σε ενάμιση χρόνο και η οποία καταρρέει στην Εθνοσυνέλευση.
Η πολιτική και οικονομική κρίση που συγκλονίζει τη χώρα έχει οδηγήσει τον πρόεδρο Μακρόν σε μια εξαιρετικά περιορισμένη γκάμα επιλογών. Η ανατροπή του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού, με 364 ψήφους υπέρ της μομφής και μόλις 194 κατά, αποκάλυψε το εύρος της κοινοβουλευτικής απομόνωσης του Ελιζέ.
H παραίτηση Μπαϊρού
Σήμερα όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στον πρωθυπουργό Φρανσουά Μπαϊρού, καθώς πρόκειται να υποβάλει την παραίτησή του στις 1:30 ώρα Ελλάδος.
Ο Μακρόν αναγκάζεται τώρα να ορίσει τον πέμπτο πρωθυπουργό σε λιγότερο από δύο χρόνια. Ωστόσο, οι πιθανότητες επιτυχίας του νέου κυβερνητικού σχήματος φαίνονται εξαιρετικά ισχνές.
Η ανάγκη για περικοπές δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό, ώστε να περιοριστεί η διογκούμενη κρίση χρέους, συναντά οξύτατες πολιτικές και κοινωνικές αντιστάσεις.
Στις 10 Σεπτεμβρίου προγραμματίζεται πανεθνικό «lockdown» από κοινωνικά κινήματα, ενώ στις 18 του μήνα τα μεγάλα συνδικάτα ετοιμάζονται για κινητοποιήσεις. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Μακρόν σε ιστορικό χαμηλό 20 μονάδων, πιο αντιδημοφιλή ακόμη και σε σύγκριση με την περίοδο των «Κίτρινων Γιλέκων».
Η αντιπολίτευση, ενθαρρυμένη από την κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαϊρού, εστιάζει πλέον ευθέως στον πρόεδρο Μακρόν ζητώντας την παραίτηση του. Ο σοσιαλιστής Μπορίς Βαλό τον χαρακτήρισε «μοναδικό υπεύθυνο για το φιάσκο», ενώ η Ματίλντ Πανό της «Ανυπότακτης Γαλλίας» κάλεσε ανοιχτά σε αλλαγή προσώπου στην προεδρία.
Το δίλημμα του κέντρου
Παρά την ήττα, ο Μακρόν θα κάνει τα πάντα για να εξαντλήσει την προεδρική του θητεία που λήγει το 2027, στη λογική αυτή θα επιχειρεί να διατηρήσει μια κεντρώα γραμμή, αναζητώντας συναινέσεις στους σοσιαλιστές, τους κεντρώους και τους συντηρητικούς Les Républicains. Στόχος του είναι μια κυβέρνηση που θα καταφέρει να περάσει τον προϋπολογισμό.
Όμως το πολιτικό τοπίο παραμένει βαθιά διχασμένο. Ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν που προηγείται στις δημοσκοπήσεις ζητά την παραίτηση του Μακρόν και την προκήρυξη εκλογών, ενώ και η άκρα αριστερά επιμένει σε σκληρή αντιπαράθεση με αφορμή το πρόγραμμα λιτότητας.
Η επιχείρηση δημιουργίας μιας κυβέρνησης ευρείας αποδοχής μοιάζει καταδικασμένη καθώς συναντά εμπόδια τόσο από δεξιά όσο και από αριστερά.
Οι Σοσιαλιστές ως ρυθμιστές
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα εμφανίζεται ως πιθανός ρυθμιστής των εξελίξεων στην παρούσα φάση. Η ηγεσία του άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συμμετοχής σε μια νέα κυβέρνηση, προτείνοντας όμως την εφαρμογή της δικής της οικονομικής πολιτικής με μια πιο δίκαιη φορολογική πολιτική και υποχώρηση από αμφιλεγόμενα μέτρα, όπως η κατάργηση εθνικών αργιών κ.α.
Η δημιουργία ενός μεγάλου συνασπισμού Σοσιαλιστών–Ρεπουμπλικάνων είναι εξαιρετικά απίθανη. Τα εσωτερικά ρήγματα στα κόμματα και η πίεση ενόψει των τοπικών εκλογών του 2026 καθιστούν ένα τέτοιο σενάριο επισφαλές.
Ποιος μπορεί να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός;
Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν έντονες εικασίες σχετικά με το ποιον θα μπορούσε να επιλέξει ο Εμμαουέλ Μακρόν ως νέο πρωθυπουργό. Σύμφωνα με ένα άτομο κοντά στον πρόεδρο, είναι πολύ πιθανό να επιλέξει έναν υπουργό με μακρά θητεία στον οποίο εμπιστεύεται, όπως ο υπουργός Δικαιοσύνης Ζεράλντ Νταρμανέν ή ο υπουργός Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορρνού.
Άλλα ονόματα που κυκλοφορούν είναι αυτά της υπουργού Υγείας Κατρίν Βοτρέν και του υπουργού Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ.
Εκτός του κύκλου του υπουργικού συμβουλίου, έχουν αναφερθεί ονόματα όπως ο Ραφαέλ Γκλουκσμαν, ο οποίος ηγείται του δικού του προοδευτικού αριστερού κινήματος, και ο Μπερνάρ Καζνέβ, πρώην πρωθυπουργός και κάποτε μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Αντικυβερνητικοί διαδηλωτές θα «μπλοκάρουν τα πάντα» την Τετάρτη
Αύριο Τετάρτη η χώρα θα γίνει επίσης σκηνικό εκτεταμένων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων.
Οι διαδηλωτές δεν έχουν κεντρική ηγεσία, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσο μεγάλες ή ανατρεπτικές μπορεί να είναι οι διαδηλώσεις. Ο αρχηγός της αστυνομίας του Παρισιού, Λοράν Νουνιέ, δήλωσε στο BFM TV ότι 80.000 αστυνομικοί θα αναπτυχθούν σε όλη τη χώρα, με τις αρχές να φοβούνται προσπάθειες αποκλεισμού ορισμένων κεντρικών δρόμων και σιδηροδρομικών σταθμών, καθώς και πιθανές βίαιες ενέργειες.
Για ορισμένους διαδηλωτές, το κίνημα «Block Everything», το οποίο έχει ξεσπάσει σαν μανιτάρι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφορά το αίτημα για αλλαγή.
«Τώρα που η αλλαγή του πρωθυπουργού είναι πλέον δεδομένη, πρέπει να ξεφορτωθούν ό,τι βρίσκεται υψηλότερα… αυτό είναι ένα μήνυμα για τον [Εμανουέλ] Μακρόν», δήλωσε ο 61χρονος διαδηλωτής Αλέν Πετί σε ένα «αποχαιρετιστήριο ποτό» για τον Μπαϊρού που διοργανώθηκε στο Κλερμόν-Φεράν, στην κεντρική Γαλλία, αργά τη Δευτέρα, ενώ αντίστοιχες αντιδράσεις υπάρχουν και για τον Μπαϊρού σε όλη τη χώρα.
Τα εργατικά συνδικάτα έχουν επίσης ανακοινώσει μια ημέρα απεργιών και διαμαρτυριών στις 18 Σεπτεμβρίου.
Αδιέξοδα και προοπτικές
Το μήνυμα της ψηφοφορίας μομφής είναι σαφές: ούτε ο Μπαϊρού, ούτε οποιοσδήποτε διάδοχός του μπορεί να κυβερνήσει άνετα χωρίς μια νέα πολιτική εξίσωση. Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν θα δεχτούν κυβέρνηση σοσιαλιστικής απόχρωσης εμπνευσμένη από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, ενώ οι Σοσιαλιστές απορρίπτουν μια καθαρά κεντροδεξιά ατζέντα.
Η Λεπέν βλέπει μόνο μια λύση: διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και πρόωρες εκλογές. Ωστόσο, ακόμη και μια τέτοια εξέλιξη είναι αμφίβολο αν θα έλυνε τον γρίφο, καθώς το πολιτικό σκηνικό παραμένει κατακερματισμένο.
Η Γαλλία βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι. Η οικονομική πίεση απαιτεί αποφάσεις, αλλά το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να παραγάγει σταθερή κυβέρνηση. Ο Μακρόν επιχειρεί να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, όμως κάθε βήμα εμπεριέχει τον κίνδυνο πτώσης και της επόμενης κυβέρνησης.
