Την Κυριακή, οι πολίτες της Μολδαβίας καλούνται να εκλέξουν νέα εθνοσυνέλευση σε μία εκλογική αναμέτρηση που έχει μετατραπεί σε δημοψήφισμα για τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας: παραμονή στον ευρωπαϊκό δρόμο ή επιστροφή στην επιρροή της Μόσχας;
Το φιλοευρωπαϊκό Κόμμα Δράσης και Αλληλεγγύης (PAS) της προέδρου Μάια Σαντού, το οποίο βρίσκεται στην εξουσία από το 2021, καλείται να υπερασπιστεί τη γραμμή του σε μια περίοδο οικονομικής αστάθειας και αυξημένης κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Οικονομικά βάρη και φθίνουσα στήριξη
Η Μολδαβία, μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, πλήττεται από σοβαρά οικονομικά προβλήματα, ενώ η κυβέρνηση του PAS δεν έχει καταφέρει να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη και την καταπολέμηση της διαφθοράς, όπως είχε υποσχεθεί. Αυτό έχει ενισχύσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης — ορισμένα εκ των οποίων συνδέονται οικονομικά και ιδεολογικά με τη Ρωσία.
Η προεδρία Σαντού, αν και πέτυχε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε., δέχεται έντονη κριτική για τη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, τα οποία η αντιπολίτευση αποδίδει στην απομάκρυνση από τη Μόσχα.
Καταγγελίες για ρωσική ανάμειξη με «βρώμικο χρήμα»
Η πρόεδρος Σαντού και η κυβέρνησή της καταγγέλλουν οργανωμένη ρωσική επιχείρηση παρέμβασης στις εκλογές. Σύμφωνα με τις αρχές, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ έχουν διοχετευθεί μέσω αδιαφανών καναλιών για να επηρεάσουν την ψήφο, ενώ γίνεται λόγος για εκτεταμένες περιπτώσεις δωροδοκίας, κυβερνοεπιθέσεων και παραπληροφόρησης.
Ήδη από τις προηγούμενες εκλογές, η πρόεδρος είχε καταγγείλει απόπειρες εξαγοράς έως και 300.000 ψήφων, ενώ σε πρόσφατες αστυνομικές επιχειρήσεις κατασχέθηκαν μεγάλες ποσότητες μετρητών και άλλα στοιχεία που φέρονται να συνδέονται με τη ρωσική ανάμειξη.
Ολιγάρχες, διαδηλώσεις και πολιτικές διώξεις
Κεντρικό πρόσωπο των καταγγελιών είναι ο φιλορώσος ολιγάρχης Ιλάν Σορ, καταδικασμένος για οικονομικά εγκλήματα και πλέον φυγάς στο εξωτερικό. Ο Σορ έχει υποσχεθεί δημόσια αμοιβή 3.000 δολαρίων σε όσους συμμετάσχουν σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, ενώ πρόσωπα του περιβάλλοντός του διώκονται για αδιαφανή χρηματοδότηση.
Ένα μικρό αλλά σταθερό μπλοκ υποστηρικτών του έχει κατασκηνώσει έξω από φυλακές, ζητώντας την αποφυλάκιση συνεργατών του.
Το πολιτικό σκηνικό και οι κίνδυνοι για την επόμενη μέρα
Συνολικά 23 κόμματα και ανεξάρτητοι υποψήφιοι συμμετέχουν στις εκλογές, με το PAS να διατηρεί οριακό προβάδισμα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει ρευστή και η αποχή ή η αποσπασματική ψήφος μπορεί να οδηγήσει σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο, με απρόβλεπτες εξελίξεις.
Η συμμετοχή της διασποράς, η οποία παραδοσιακά στηρίζει το PAS, και η προσέλευση των φιλορώσων ψηφοφόρων από την Υπερδνειστερία, ενδέχεται να κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα.
Διχασμένη κοινωνία, αβέβαιο μέλλον
Η μολδαβική κοινωνία παραμένει βαθιά διχασμένη. Νεότερες γενιές, όπως η 21χρονη Λίβια Μέλνοτς, βλέπουν την Ευρώπη ως διέξοδο και ελπίζουν να επιστρέψουν σε μια χώρα με ευρωπαϊκές προοπτικές. Άλλοι, όμως, όπως η 50χρονη Ελένα Ποπουσόι, δηλώνουν νοσταλγία για τις σχέσεις με τη Ρωσία και αμφισβητούν την «υπερβολική» παρουσία της Ε.Ε.
Ο δήμαρχος του Κισινάου και επικεφαλής του κόμματος MAS, Ιον Τσέμπαν, κάνει λόγο για κλίμα «φόβου και μίσους» και ζητά εναλλακτική πολιτική πορεία.
Στο χείλος της αστάθειας
Το ποσοστό συμμετοχής αναμένεται να είναι καθοριστικό. Το 2021 ανήλθε στο 52,3%, ενώ τυχόν χαμηλή προσέλευση θα μπορούσε να οδηγήσει σε αδύναμες κυβερνήσεις, ad hoc συμμαχίες ή ακόμα και πρόωρες εκλογές — εξέλιξη που, σύμφωνα με αναλυτές, θα εξυπηρετούσε τα ρωσικά συμφέροντα.
Όπως σημειώνει ο αναλυτής Βαλέριου Πασά, «όλα θα παιχτούν την τελευταία στιγμή».
