Η κατ’ ιδίαν συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν στο Οβάλ Γραφείο διήρκεσε περισσότερες από δύο ώρες και ολοκληρώθηκε στις 20:50. Ο Ντόναλντ Τραμπ τόνισε μετά το πέρας της ότι «έγιναν πολλές συμφωνίες», ενώ υποδέχθηκε τον Τούρκο πρόεδρο με ιδιαίτερα θερμά λόγια, μιλώντας για «σχέση σεβασμού και εκτίμησης».
Στο τραπέζι F-35, F-16 και Χάλκη
Τα βασικά θέματα συζήτησης αφορούσαν τα εξοπλιστικά προγράμματα F-16 και F-35, τις αμερικανικές κυρώσεις CAATSA, το ζήτημα της Χάλκης, την υπόθεση Halkbank αλλά και τις ενεργειακές συναλλαγές της Άγκυρας με τη Ρωσία. Ο Ερντογάν υπογράμμισε πως είναι έτοιμος να αναλάβει δεσμεύσεις για τη Θεολογική Σχολή, ενώ ανακοίνωσε ότι θα έχει σχετική συζήτηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. «Έχουμε σήμερα την ευκαιρία να συζητήσουμε ορισμένα ζητήματα που αφορούν τα F-35, τα F-16, αλλά και την υπόθεση της Χάλκης», είπε ο Ερντογάν, αναφερόμενος στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, που παραμένει κλειστή από το 1971, αποτελώντας διαχρονικά σημείο τριβής στις σχέσεις Τουρκίας–Ελλάδας.
Μηνύματα για Γάζα και Ουκρανία
Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι Ισραήλ και Χαμάς βρίσκονται «κοντά σε συμφωνία» για κατάπαυση του πυρός και επιστροφή των ομήρων, ενώ αναφέρθηκε και στις επαφές του με ηγέτες της Μέσης Ανατολής. Για τον πόλεμο στην Ουκρανία, σημείωσε πως είναι «καιρός να μπει ένα τέλος», προσδίδοντας στον Ερντογάν ρόλο ουδέτερου διαμεσολαβητή.
Τον Ταγίπ Ερντογάν συνόδευσε πολυμελής κυβερνητική αποστολή με τους υπουργούς Άμυνας, Εξωτερικών, Οικονομικών, Ενέργειας, Υγείας και Εμπορίου, καθώς και κορυφαίους συμβούλους του.
Θερμή υποδοχή από Τραμπ: «Ένας εξαιρετικός ηγέτης και φίλος»
Μετά από έξι χρόνια απουσίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, για μια κρίσιμη συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ, στο περιθώριο της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Κατά την έναρξη της συνάντησης, ο Ντόναλντ Τραμπ καλωσόρισε τον Τούρκο πρόεδρο με θερμά λόγια, λέγοντας:«Ο Ρετζέπ είναι ένας εξαιρετικός άνδρας που διοικεί πολύ καλά τη χώρα του. Είμαστε φίλοι, έχουμε συνεργαστεί στενά και θα συνεχίσουμε. Η Τουρκία θα αγοράσει F-16, αλλά και F-35 — πρόκειται για μια πολύ σημαντική συμφωνία».
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι στη συνάντηση τα συζητηθούν τα αμερικανικά μαχητικά F-35, τα συστήματα Patriot αλλά και οι δασμοί, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων προς την Άγκυρα «σχεδόν άμεσα», εφόσον οι συνομιλίες εξελιχθούν θετικά.
«Ξέρω ότι θέλει να τα πάρει και πιστεύω ότι θα καταλήξουμε θετικά», είπε χαρακτηριστικά, χαρακτηρίζοντας τον Ερντογάν «σκληρό άνδρα με ισχυρή άποψη».
Αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Τραμπ υπογράμμισε ότι «ο Πούτιν πρέπει να σταματήσει» και κάλεσε για τερματισμό των αγορών ρωσικού πετρελαίου. Επισήμανε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να συμβάλει στη μεσολάβηση ώστε να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι οι πρόεδροι Ζελένσκι και Πούτιν.
«Είναι σεβαστός και από τους δύο και μπορεί να έχει μεγάλη επιρροή», είπε, αν και τόνισε ότι η Άγκυρα τηρεί «πολύ ουδέτερη στάση».
Η στάση για τη Γάζα
Ο Τραμπ ανέφερε ότι μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα βρίσκεται «κοντά» και ότι θα επιδιώξει επαφές με το Ισραήλ. «Πεθαίνει πολύς κόσμος, αλλά θέλουμε πίσω τους ομήρους», είπε χαρακτηριστικά.
Ερωτηθείς για πιθανές διαφωνίες με τον Ερντογάν, δεν προχώρησε σε δημόσια κριτική. Ο Τούρκος πρόεδρος, πάντως, είχε καταγγείλει από το βήμα του ΟΗΕ «γενοκτονία» από την πλευρά Νετανιάχου και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει τους Παλαιστινίους.
Ο Ερντογάν ανέφερε ότι στις συνομιλίες περιλαμβάνεται και το ζήτημα της τράπεζας Halkbank, ενώ ο Τραμπ υπογράμμισε πως θα γίνουν «σπουδαίες εμπορικές συμφωνίες» μεταξύ των δύο χωρών. Δεν παρέλειψε μάλιστα να αναφερθεί και στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, λέγοντας ότι «χρειάζεται βοήθεια» και ότι δεσμεύθηκε να εξετάσει το αίτημα.
Η Τουρκία επιδιώκει επανένταξη στο πρόγραμμα των F-35
Στο επίκεντρο των αιτημάτων της Άγκυρας βρίσκεται η επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των stealth μαχητικών F-35, από το οποίο αποβλήθηκε μετά την αγορά των ρωσικών S-400. Η Τουρκία επιδιώκει να ξεπαγώσουν οι διαδικασίες και να αποκαταστήσει τη θέση της στην κοινοπραξία παραγωγής, όμως γνωρίζει τις αντιστάσεις που υπάρχουν στο αμερικανικό Κογκρέσο, όπου κυριαρχεί η διακομματική καχυποψία απέναντι στην Άγκυρα.
Απαίτηση Ερντογάν: Τερματισμός στήριξης στους Κούρδους της Συρίας
Δεύτερο μεγάλο ζήτημα είναι η στήριξη των ΗΠΑ στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), στις οποίες κυριαρχεί η κουρδική πολιτοφυλακή YPG. Η Τουρκία θεωρεί τις δυνάμεις αυτές τρομοκρατικές οργανώσεις και έχει επανειλημμένα απαιτήσει από την Ουάσιγκτον να τερματίσει κάθε συνεργασία μαζί τους. Όπως σημειώνουν διεθνείς αναλυτές, η Άγκυρα δεν έχει αυταπάτες για το πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί κάτι τέτοιο — αλλά θα επιχειρήσει να ενισχύσει την πίεση προς την αμερικανική πλευρά.
Ο ρόλος της Συρίας και η “παρουσία” του Άσαντ στον ΟΗΕ
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται και στην παρουσία του Σύρου προέδρου Αχμέντ Αλ Σάρα στη Γενική Συνέλευση, ο οποίος σε δηλώσεις του επανέφερε τη Συρία στο προσκήνιο ως παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή. Μιλώντας για την ανάγκη ειρήνευσης και καταγγέλλοντας τις ισραηλινές επιθέσεις, ο Αλ Σάρα επιχειρεί να αναβαθμίσει τον ρόλο της Δαμασκού στις διεθνείς εξελίξεις. Η θερμή χειραψία του με τον Τραμπ και την πρώτη κυρία των ΗΠΑ δεν πέρασε απαρατήρητη, καθώς αποτελεί σαφή ένδειξη της μετατόπισης του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος.
Ενδεικτική της προσέγγισης Ερντογάν ήταν η αόριστη δήλωσή του πριν τη συνάντηση:
«Ας συναντηθούμε πρώτα. Αφού συναντηθούμε, θα σας πούμε τι συζητήσαμε και ποια αποτελέσματα επιτύχαμε, είτε καθ’ οδόν, είτε μετά την επιστροφή μας στην Τουρκία».
