Στους επιστήμονες που έβαλαν τα θεμέλια για τον κλάδο που προβάλλει ως ο πλέον υποσχόμενος στην πληροφορική, εκείνο των κβαντικών υπολογιστών, απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Φυσικής. Οι καθηγητές Τζον Κλαρκ, Μισέλ Ντεβορέ και Τζον Μαρτίνης είναι πρωτοπόροι της λεγόμενης υπεραγώγιμης κβαντικής τεχνολογίας. Μάλιστα ο 67χρονος Μαρτίνης είναι ελληνικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Καλιφόρνια και σπούδασε Φυσική στο Μπέρκλεϊ.
Η Κβαντική Φυσική διδάσκει ότι τα σωματίδια (ηλεκτρόνια, φωτόνια κ.λπ.) δεν έχουν απόλυτα καθορισμένη θέση, αλλά περιλαμβάνονται σε ένα κύμα πιθανών σημείων όπου μπορεί να βρίσκονται. Προκύπτουν έτσι φαινόμενα όπως η κβαντική σήραγγα, σύμφωνα με το οποίο ένα σωματίδιο μπορεί να περνά μέσα από ένα φράγμα ενέργειας, ακόμα και όταν σύμφωνα με την κλασική Φυσική δεν έχει επαρκή ενέργεια να το υπερνικήσει. Σαν μια μπάλα, που αν και δεν έχει επαρκή φόρα να ανεβεί μια πλαγιά, ξαφνικά βρίσκεται από την άλλη πλευρά του λόφου. Αυτό συμβαίνει επειδή, καθώς το σωματίδιο πλησιάζει το ενεργειακό φράγμα, μέρος του κύματος περνά από μέσα του με αποτέλεσμα να βρεθούν από την άλλη πλευρά κάποια από τα σημεία όπου είναι πιθανό να βρίσκεται.
Μέχρι τη δεκαετία του ’80 οι φυσικοί πίστευαν ότι τέτοια κβαντικά φαινόμενα μπορούν να συμβούν μόνο σε επίπεδο ατομικών σωματιδίων. Ο Μαρτίνης και οι δύο άλλοι επιστήμονες σε σειρά πειραμάτων απέδειξαν τη δεκαετία του ’80 ότι η κβαντική σήραγγα μπορεί να συμβεί σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, σε ηλεκτρικά κυκλώματα. Η ανακάλυψη άνοιξε τον δρόμο για να αναπτυχθούν τα υπεραγώγιμα κυκλώματα, στα οποία βασίζονται οι κβαντικοί υπολογιστές.
Ο Μαρτίνης από το 2014 συνεργάζεται με την Google Quantum AI. Το 2019 πέτυχε το ορόσημο της λεγόμενης «κβαντικής ανωτερότητας», δηλαδή την εκτέλεση ενός υπολογισμού ταχύτερα από οποιονδήποτε συμβατικό υπερυπολογιστή.
Εφημερίδα Απογευματινή
