Το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2025 απονεμήθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα Λάσλο Κρασναχορκάι, όπως ανακοίνωσε σήμερα η Σουηδική Ακαδημία στη Στοκχόλμη. Η επιτροπή χαρακτήρισε το έργο του ως «δυνατό και οραματικό», τονίζοντας ότι «εν μέσω του τρόμου της Αποκάλυψης, επαναβεβαιώνει τη δύναμη της τέχνης».
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1,2 εκατομμύρια δολάρια).
Μια σπουδαία μορφή της σύγχρονης κεντροευρωπαϊκής λογοτεχνίας
Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, γεννημένος το 1954 στην πόλη Γκιούλα της νοτιοανατολικής Ουγγαρίας, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ευρωπαίους συγγραφείς. Το έργο του αντλεί από την κεντροευρωπαϊκή παράδοση, με εμφανείς επιρροές από τον Φραντς Κάφκα και τον Τόμας Μπέρνχαρντ, χαρακτηρίζεται όμως από ένα έντονα προσωπικό ύφος, βαθιά φιλοσοφικό και υπαρξιακό.
Η Σουηδική Ακαδημία σημείωσε πως πρόκειται για έναν «μεγάλο επικό συγγραφέα» που κινείται ανάμεσα στο παραλογικό και το γκροτέσκο, με γραφή που φτάνει «μέχρι την τρέλα», κατά δήλωση του ίδιου.
Διεθνής αναγνώριση και βραβεία
Ο Κρασναχορκάι έχει τιμηθεί το 2015 με το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ για το σύνολο του έργου του, ενώ η φήμη του είναι ιδιαίτερα ισχυρή στη Γερμανία, όπου έχει ζήσει για χρόνια. Από το 1987, όταν πρωτομετακόμισε στο Δυτικό Βερολίνο με υποτροφία, τα ταξίδια και οι εμπειρίες του από διαφορετικούς πολιτισμούς άρχισαν να διαμορφώνουν ακόμη πιο έντονα τη συγγραφική του ταυτότητα.
Ο ίδιος έχει αναφέρει ως πηγές έμπνευσης όχι μόνο τον Κάφκα και τον Τζίμι Χέντριξ, αλλά και την Ιαπωνία, την οποία γνώρισε σε βάθος μέσω πολλών επισκέψεων.
Η θέση του στην ιστορία του βραβείου
Ο Κρασναχορκάι είναι ο δεύτερος Ούγγρος συγγραφέας που λαμβάνει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, μετά τον Ίμρε Κέρτες το 2002. Το 2024, το βραβείο είχε απονεμηθεί στη Χαν Κανγκ από τη Νότια Κορέα, που έγινε η πρώτη γυναίκα από την Ασία που τιμάται με Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ωστόσο, η ιστορία του βραβείου συνεχίζει να αντανακλά σημαντικές ανισορροπίες: από τους 122 συνολικά νικητές, μόλις 18 είναι γυναίκες, ενώ η εκπροσώπηση συγγραφέων από Ασία, Μέση Ανατολή και Αφρική παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. Καμία αφρικανική γλώσσα δεν έχει ακόμα τιμηθεί.
Το έργο του στα ελληνικά και ο κινηματογράφος
Στην Ελλάδα, τα βιβλία του Κρασναχορκάι κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις:
Πόλεμος και Πόλεμος (2015)
Η μελαγχολία της αντίστασης (2016)
Το τανγκό του Σατανά (2018)
Η Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω (2019)
Η επιστροφή του βαρόνου Βενκχάιμ (2020)
Herscht 07769 (2023)
Ιδιαίτερη απήχηση είχαν και οι κινηματογραφικές μεταφορές δύο έργων του, Το τανγκό του Σατανά και Η μελαγχολία της αντίστασης, από τον στενό του συνεργάτη και φίλο, σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ.
