Σημαντικό ορόσημο στην παγκόσμια ιατρική ιστορία αποτελεί η πρώτη επιτυχής ξενομεταμόσχευση ήπατος από χοίρο σε εν ζωή άνθρωπο. Η καινοτόμος επέμβαση πραγματοποιήθηκε από Κινέζους γιατρούς και περιγράφεται σε άρθρο του επιστημονικού περιοδικού Journal of Hepatology, του εκδοτικού οίκου Elsevier.
Πρόκειται για βοηθητική μεταμόσχευση από γενετικά τροποποιημένο χοίρο της κινεζικής ράτσας Diannan, σε 71χρονο ασθενή με σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Η ξενομεταμόσχευση επέτρεψε στον ασθενή να επιβιώσει για 171 ημέρες, αποδεικνύοντας πως ένα τροποποιημένο ζωικό ήπαρ μπορεί να υποστηρίξει βασικές ηπατικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό.
Γονιδιακές τροποποιήσεις και λειτουργικότητα του μοσχεύματος
Το ήπαρ του χοίρου που χρησιμοποιήθηκε είχε δέκα γενετικές τροποποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπινων γονιδίων, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα απόρριψης και να ενισχυθεί η ανοσολογική συμβατότητα.
Κατά τον πρώτο μήνα μετά την επέμβαση, το μόσχευμα λειτούργησε ικανοποιητικά: παρήγαγε χολή, συνθετικούς παράγοντες πήξης και δεν εμφάνισε ενδείξεις υπεροξείας ή οξείας απόρριψης. Ωστόσο, στις 38 ημέρες παρουσιάστηκε θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια, επιπλοκή που απαιτούσε την αφαίρεση του μοσχεύματος. Αν και η κατάσταση αντιμετωπίστηκε προσωρινά, ο ασθενής υπέστη σοβαρά επεισόδια αιμορραγίας και τελικά κατέληξε.
Ένα νέο πεδίο για τη μεταμοσχευτική ιατρική
Η σημασία της επέμβασης είναι τεράστια, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπενθυμίζει ότι χιλιάδες ασθενείς πεθαίνουν ετησίως, περιμένοντας μόσχευμα. Στην Κίνα, μόνο το 2022 καταγράφηκαν εκατοντάδες χιλιάδες περιστατικά ηπατικής ανεπάρκειας, αλλά μόλις 6.000 μεταμοσχεύσεις πραγματοποιήθηκαν.
Η ξενομεταμόσχευση, δηλαδή η χρήση οργάνων από άλλα είδη, θα μπορούσε να καλύψει αυτό το τεράστιο χάσμα, υπό την προϋπόθεση ότι θα ξεπεραστούν οι βιολογικές και ηθικές προκλήσεις που εγείρει.
«Μια νέα εποχή στην ηπατολογία»
Στο συνοδευτικό του άρθρου, ο καθηγητής Χάινερ Βεντεμάιερ, συνεκδότης του Journal of Hepatology, σχολιάζει πως η μελέτη «αποτελεί ορόσημο» και αναδεικνύει τις δυνατότητες της ξενομεταμόσχευσης. Όπως επισημαίνει:
«Δείχνει ότι ένα γενετικά τροποποιημένο ήπαρ χοίρου μπορεί να επιτελέσει βασικές ηπατικές λειτουργίες σε άνθρωπο. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει τις τεχνικές και ηθικές προκλήσεις που πρέπει να λυθούν πριν από την καθιέρωση τέτοιων πρακτικών στην ευρύτερη κλινική χρήση.»
Η ελπίδα πλέον είναι ότι η ξενομεταμόσχευση θα μπορούσε να σώσει ζωές ασθενών με οξεία ή χρόνια ηπατική ανεπάρκεια, όταν δεν υπάρχει διαθέσιμο ανθρώπινο μόσχευμα. Παρά τις δυσκολίες, ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων φαίνεται πως μόλις έχει ξεκινήσει.
