Το ΝΑΤΟ επιχειρεί να ενισχύσει την ασπίδα του απέναντι στις ολοένα και πιο επιθετικές ρωσικές κινήσεις, καθώς τα κενά στη συμμαχική αεράμυνα γίνονται εμφανή. Οι υπουργοί Άμυνας των 32 κρατών-μελών συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες, αναζητώντας τρόπους να αντιμετωπίσουν τις εναέριες προκλήσεις και να προσαρμόσουν τη Συμμαχία στη νέα εποχή υβριδικού πολέμου.

Επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις και «γκρίζες ζώνες»

Τις τελευταίες εβδομάδες, drones και ρωσικά αεροσκάφη έχουν παραβιάσει επανειλημμένα τον νατοϊκό εναέριο χώρο — από το Βέλγιο και τη Γερμανία μέχρι τη Νορβηγία και τη Ρουμανία. Σε αρκετές περιπτώσεις, ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν πάνω από την Πολωνία, ενώ μαχητικά του ΝΑΤΟ απογειώθηκαν εσπευσμένα όταν τρία MiG-31 εισήλθαν στον εναέριο χώρο της Εσθονίας για 12 λεπτά.

Τα περιστατικά αυτά αποκάλυψαν τις «τρύπες» στο δίκτυο αεράμυνας της Συμμαχίας και έφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα των εθνικών περιοριστικών όρων που εμποδίζουν την ταχεία και ενιαία αντίδραση.

Νέο πρόγραμμα «Eastern Sentry»: Η απάντηση της Συμμαχίας

Σε αυτό το πλαίσιο, το ΝΑΤΟ παρουσίασε το πρόγραμμα «Eastern Sentry» (Ανατολική Φρουρά), που προβλέπει την αποστολή επιπλέον μαχητικών αεροσκαφών και συστημάτων αεράμυνας στις χώρες της πρώτης γραμμής στα ανατολικά.

Ο διοικητής των νατοϊκών δυνάμεων στην Ευρώπη (SACEUR), στρατηγός Αλέξους Γκρίνκεβιτς, τόνισε πως «πλέον δεν αρκεί να διασφαλίζουμε τα σύνορα – απαιτείται μια συνολική προσέγγιση». Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής σκοντάφτει στις διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις που εξακολουθούν να περιορίζουν τη δράση του ΝΑΤΟ.

Εθνικές εξαιρέσεις: Το μωσαϊκό των περιορισμών

Παρότι το ΝΑΤΟ υποστηρίζει ότι διαθέτει όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να ανταποκριθεί σε κάθε εναέρια απειλή, πολλοί αξιωματούχοι παραδέχονται πως οι εθνικές εξαιρέσεις λειτουργούν ως «βαρίδι». Ορισμένες χώρες επιβάλλουν περιορισμούς στην ανάπτυξη ή χρήση των δυνάμεών τους, εμποδίζοντας τη διαλειτουργικότητα και την ταχύτητα αντίδρασης.

«Ο SACEUR χρειάζεται ευελιξία και μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών· πρέπει να απαλλαγεί, όσο γίνεται, από τις εθνικές εξαιρέσεις», δήλωσε νατοϊκός διπλωμάτης. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Γκρίνκεβιτς επανεξετάζει τους κανόνες εμπλοκής στο πλαίσιο του Eastern Sentry και θα παρουσιάσει προτάσεις για μεγαλύτερη επιχειρησιακή ελευθερία μέσα στο επόμενο έτος.

Τεχνητή νοημοσύνη και πολυεπίπεδα συστήματα

Η ενίσχυση της αεράμυνας στα ανατολικά και τη Βαλτική απαιτεί νέες επενδύσεις και καινοτόμες τεχνολογίες. Όπως αναφέρει αξιωματούχος της Συμμαχίας, σχεδιάζεται η ανάπτυξη ενός πολυεπίπεδου δικτύου αισθητήρων που θα ενσωματώνεται σε κοινό σύστημα ελέγχου με δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης, με την Κεντρική Ευρώπη να λειτουργεί ως «πεδίο δοκιμής».

Συνεργασία ΝΑΤΟ – Ε.Ε. και το «τείχος των drones»

Στην ατζέντα των υπουργών περιλαμβάνεται και η εμβάθυνση της συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κομισιόν προωθεί νέες αμυντικές πρωτοβουλίες, μεταξύ των οποίων το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE ύψους 150 δισ. ευρώ, καθώς και μια νέα ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική για το 2030, που θα παρουσιαστεί αύριο.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η πρόταση της προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τη δημιουργία ενός «τείχους από drones» κατά μήκος των ευρωπαϊκών συνόρων προς αποτροπή ρωσικών επιθέσεων. Σύμφωνα με το Politico, οι σύμμαχοι τάσσονται υπέρ της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης τέτοιων έργων, υπό την προϋπόθεση ότι ο επιχειρησιακός έλεγχος θα παραμείνει στα χέρια του ΝΑΤΟ και του SACEUR.

Το στοίχημα της ενοποίησης

Καθώς η ρωσική απειλή παραμένει διαρκής και απρόβλεπτη, η Συμμαχία βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη επιλογή: να παραμείνει δέσμια εθνικών περιορισμών ή να περάσει σε μια νέα εποχή ενιαίας, ολοκληρωμένης άμυνας.

Η απόφαση των «32» στις Βρυξέλλες δεν θα καθορίσει μόνο την ασφάλεια των ανατολικών συνόρων, αλλά και την ανθεκτικότητα του ΝΑΤΟ στο σύνολό του.

Διαβάστε επίσης:

Συνάντηση υπουργών Άμυνας ΝΑΤΟ και ΕΕ – Στο επίκεντρο η ρωσική απειλή και η στήριξη της Ουκρανίας