Μια νέα σειρά τριών άρθρων στο περιοδικό The Lancet επισημαίνει ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPFs) εκτοπίζουν τα φρέσκα και ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα, υποβαθμίζουν την ποιότητα της διατροφής και αυξάνουν τον κίνδυνο πολλών χρόνιων ασθενειών.
Τα UPFs περιλαμβάνουν εμπορικά προϊόντα με φθηνά βιομηχανικά συστατικά, όπως υδρογονωμένα έλαια, καθώς και πρόσθετα τροφίμων, όπως χρωστικές, τεχνητά γλυκαντικά και γαλακτωματοποιητές. Η κατανάλωσή τους έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές χώρες, φτάνοντας σε επίπεδα άνω του 50% στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με ανασκόπηση 104 μακροχρόνιων μελετών, η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε UPFs σχετίζεται με παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, κατάθλιψη και πρόωρη θνησιμότητα, ενώ επισημαίνεται η ανάγκη για περισσότερες κλινικές και κοινοτικές δοκιμές.
Πολιτικές για περιορισμό των UPFs
Το δεύτερο άρθρο αναδεικνύει την ανάγκη για πολιτικές που θα μειώσουν την παραγωγή, την προώθηση και την κατανάλωση των UPFs. Προτείνονται αυστηρότερα μέτρα μάρκετινγκ, ειδικά απέναντι σε παιδιά, απαγόρευση των UPFs σε δημόσιους φορείς και όρια στην παρουσία τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Ως επιτυχημένο παράδειγμα αναφέρεται το εθνικό πρόγραμμα σχολικής σίτισης της Βραζιλίας, το οποίο έχει ήδη περιορίσει δραστικά τα UPFs και στοχεύει να καλύπτει το 90% των γευμάτων με φρέσκα ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα έως το 2026.
Παγκόσμια ευθύνη των πολυεθνικών
Το τρίτο άρθρο τονίζει ότι η άνοδος των UPFs καθοδηγείται από πολυεθνικές εταιρείες και όχι από ατομικές επιλογές. Με παγκόσμιες ετήσιες πωλήσεις 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, τα UPFs αποτελούν τον πιο κερδοφόρο τομέα τροφίμων, χρησιμοποιώντας φθηνά συστατικά, επιθετικό μάρκετινγκ και πολιτικές πιέσεις για να αυξήσουν την κατανάλωση. Οι συγγραφείς ζητούν επείγουσα παγκόσμια υγειονομική απάντηση για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης.
