Έντονη κινητικότητα καταγράφεται σήμερα στη Γενεύη, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη κρίσιμος διπλωματικός γύρος για το ειρηνευτικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από τις χώρες του E3 (Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία), εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΗΠΑ και της Ουκρανίας καλούνται να αξιολογήσουν την πρόταση της Ουάσιγκτον, σε μια στιγμή που η διεθνής πίεση και οι εξελίξεις στο πεδίο των μαχών εντείνουν το αίσθημα επείγοντος.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές από το περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Ντάνιελ Ντρίσκολ, έχει ήδη φθάσει στη Γενεύη, με τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο να αναμένονται εντός της ημέρας.
Την Ευρωπαϊκή Ένωση εκπροσωπεί ο επικεφαλής του γραφείου της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Μπιόρν Ζάιμπερτ.
Οι ευρωπαϊκές αντιστάσεις
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσέρχονται στη Γενεύη με σαφή στόχο: να αποτρέψουν οριστικές παραχωρήσεις εδαφών στην ανατολική Ουκρανία. Παράγοντες του E3 προωθούν ένα μοντέλο εκεχειρίας βασισμένο στην τρέχουσα γραμμή επαφής, το οποίο δεν θα νομιμοποιεί τις ρωσικές κατακτήσεις αλλά θα επιτρέπει τη συνέχιση των συνομιλιών.
Στο επίκεντρο των ανησυχιών βρίσκεται ο φόβος ότι κάθε μόνιμη παραχώρηση θα ενθαρρύνει περαιτέρω αναθεωρητικές κινήσεις του Κρεμλίνου. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς υπογράμμισε ότι μια ουκρανική κατάρρευση θα είχε «τεράστιες συνέπειες για την ασφάλεια της Ευρώπης».
Η επιφύλαξη αυτή αποτυπώθηκε και στη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο περιθώριο της G20, όπου κοινή δήλωση χαρακτήρισε το αμερικανικό σχέδιο ως «βάση» που ωστόσο απαιτεί «εκτεταμένες βελτιώσεις», ιδιαίτερα όσον αφορά την ουκρανική στρατιωτική ικανότητα.
Κομβικό σημείο διαφωνίας αποτελεί η πρόβλεψη του σχεδίου Τραμπ για περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σε ανώτατο όριο 600.000 ατόμων. Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στο Bloomberg, οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα άφηνε την Ουκρανία μόνιμα ευάλωτη.
Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι αιφνιδιάστηκαν από την έκταση του αμερικανικού πλαισίου. Ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ σχολίασε ότι το σχέδιο είναι «ελλιπές και ασυνεπές» και δεν μπορεί να γίνει δεκτό «στη σημερινή του μορφή».
Το τελεσίγραφο Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει θέσει ως άτυπη προθεσμία αποδοχής της συμφωνίας την 27η Νοεμβρίου, αξιοποιώντας —σύμφωνα με διπλωματικούς αναλυτές— τα προβλήματα πολιτικής συνοχής στο Κίεβο λόγω σκανδάλων διαφθοράς.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η αδυναμία αυτή μπορεί να αναγκάσει τον Ζελένσκι να προσεγγίσει πιο συμβιβαστικές λύσεις, ενώ εκφράζουν ανησυχίες ότι ο Τραμπ ίσως περιορίσει τη διαμοίραση κρίσιμων πληροφοριών προς την Ουκρανία για να επιβάλει ταχύτερη συμφωνία.
Ωστόσο, σε πρόσφατες δηλώσεις του έξω από τον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ άφησε περιθώρια διαπραγμάτευσης, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο «καθόλου τελικό». Υποστήριξε ότι επιδιώκει ειρήνη «που έπρεπε να είχε επιτευχθεί εδώ και καιρό» και ότι ο πόλεμος θα είχε αποφευχθεί εάν ήταν ο ίδιος πρόεδρος το 2022.
Ο Ζελένσκι, με δραματικό διάγγελμα, αναγνώρισε ότι η χώρα βρίσκεται μπροστά σε «μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας της», αλλά δεσμεύτηκε να συνεχίσει «εποικοδομητικά» τις διαπραγματεύσεις.
Το περιεχόμενο του σχεδίου Τραμπ
Η διαρροή του 28-σημείου πλαισίου Τραμπ ανέδειξε μια σειρά προβλέψεων που θεωρούνται εξαιρετικά προβληματικές από Κίεβο και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Μεταξύ των βασικών όρων περιλαμβάνονται:
Βασικά σημεία:
- Απόσυρση ουκρανικών δυνάμεων από τα εναπομείναντα ανατολικά τμήματα του Ντονέτσκ.
- De facto ρωσικός έλεγχος Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ.
- Διατήρηση της ρωσικής κατοχής στην Κριμαία.
- Πάγωμα των συνόρων σε Χερσώνα και Ζαπορίζια.
- Περιορισμός του ουκρανικού στρατού.
- Απαγόρευση ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
- Μεταφορά ευρωπαϊκών μαχητικών αεροσκαφών στην Πολωνία αντί της Ουκρανίας.
- Σταδιακή επανένταξη της Ρωσίας στη διεθνή οικονομία και πιθανή επιστροφή στη G7.
Οι Ευρωπαίοι τονίζουν ότι οι προβλέψεις που επηρεάζουν το ΝΑΤΟ ή την ΕΕ δεν μπορούν να ισχύσουν χωρίς δική τους έγκριση, ενώ εκφράζουν ανησυχία πως το σχέδιο αποδυναμώνει στρατηγικά την Ουκρανία.
Διαπραγματευτική πίεση
Παρά τις βαριές απώλειες, οι ρωσικές δυνάμεις καταγράφουν αργή αλλά σταθερή πρόοδο στη νοτιοανατολική Ουκρανία. Η κατάσταση στο μέτωπο ενισχύει το επιχείρημα των ΗΠΑ ότι απαιτείται ταχεία κατάληξη σε συμφωνία.
Στη G20, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ μετέφερε στον Τραμπ τις κοινές ευρωπαϊκές ανησυχίες, υπογραμμίζοντας ότι το σχέδιο χρειάζεται επαναδιαπραγμάτευση.
Το Κίεβο ανακοίνωσε ότι την ουκρανική ομάδα στις συνομιλίες θα ηγηθεί ο Αντρίι Γερμάκ, ένα από τα πιο έμπειρα στελέχη του προεδρικού επιτελείου.
