Ο απερχόμενος ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου των ΗΠΑ, Κιθ Κέλογκ, εμφανίστηκε ιδιαίτερα αισιόδοξος για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, δηλώνοντας ότι η επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας ειρήνης βρίσκεται «πολύ κοντά». Όπως σημείωσε, οι συνομιλίες έχουν φθάσει στα «τελευταία 10 μέτρα», την πιο δύσκολη φάση κάθε διαπραγματευτικής διαδικασίας, ενώ πλέον απομένει να κλείσουν δύο κομβικά ζητήματα: το καθεστώς του Ντονμπάς και το μέλλον του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η πιο αιματηρή σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συνεχίζεται από τον Φεβρουάριο του 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας και την κλιμάκωση των συγκρούσεων που ήδη διαρκούσαν οκτώ χρόνια στο Ντονμπάς. Η σύγκρουση έχει προκαλέσει βαθύ γεωπολιτικό ρήγμα μεταξύ Μόσχας και Δύσης, με σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια, την αγορά ενέργειας και την οικονομική σταθερότητα της Ευρώπης.
Ο Κέλογκ, βετεράνος στρατιωτικός με θητεία στο Βιετνάμ, τον Παναμά και το Ιράκ, τόνισε ότι ο ανθρώπινος φόρος αίματος είναι «φρικτός» και εκτός κλίμακας για περιφερειακή σύγκρουση. Εκτίμησε ότι Ρωσία και Ουκρανία έχουν καταγράψει συνολικά πάνω από 2 εκατομμύρια απώλειες, νεκρούς και τραυματίες – αριθμό που καμία από τις δύο πλευρές δεν επιβεβαιώνει επίσημα.
Τα δύο καθοριστικά ζητήματα των διαπραγματεύσεων
- Το Ντονμπάς:
Η Ρωσία ελέγχει πλήρως το Λουγκάνσκ και πάνω από το 80% του Ντονέτσκ. Η διευθέτηση του τελικού καθεστώτος των περιοχών αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για νέα ισορροπία ασφαλείας στην ανατολική Ουκρανία. - Ο πυρηνικός σταθμός Ζαπορίζια:
Ως ο μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός στην Ευρώπη και κρίσιμη ενεργειακή υποδομή, η τύχη του συνδέεται άμεσα με την ενεργειακή ασφάλεια Ουκρανίας–Ρωσίας. Σύμφωνα με τις αμερικανικές προτάσεις, ο σταθμός θα επανέλθει σε πλήρη λειτουργία υπό εποπτεία του IAEA, με την ηλεκτρική ενέργεια να κατανέμεται ισομερώς μεταξύ των δύο χωρών.
Παράλληλα, αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων, που διέρρευσε πρόσφατα, έχει προκαλέσει ανησυχία στο Κίεβο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με φόβους ότι ικανοποιεί βασικές ρωσικές απαιτήσεις: περιορισμούς στο ΝΑΤΟ, τη διατήρηση ρωσικού ελέγχου στο 1/5 της Ουκρανίας και περιορισμούς στο εύρος του ουκρανικού στρατού. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι η πρόταση έχει 27 σημεία, χωρισμένα σε τέσσερα μέρη, αλλά δεν έχει αποκαλύψει λεπτομέρειες.
Σημαντικό ρόλο στη διαδικασία φαίνεται να αναλαμβάνει ο Τζάρεντ Κούσνερ, καθώς η Μόσχα εκτιμά ότι θα ηγηθεί της οριστικής διαμόρφωσης μιας πιθανής τελικής συμφωνίας.
Επιθετικότητα στο πεδίο παρά τις συνομιλίες
Με φόντο τις διαπραγματεύσεις, το Κρεμεντσούκ υπέστη νέα «μαζική» αεροπορική επίθεση, με drones και πυραύλους – ανάμεσά τους και υπερηχητικούς Kinzhal – προκαλώντας σοβαρά πλήγματα σε υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης και ύδρευσης. Το περιστατικό σημειώθηκε ένα 24ωρο μετά την τρίτη μεγαλύτερη ρωσική επιδρομή του πολέμου, σύμφωνα με το CSIS, η οποία εξαπολύθηκε με 653 drones και 51 πυραύλους.
Το Κρεμεντσούκ, σημαντικό βιομηχανικό κέντρο στον Δνείπερο και έδρα ενός από τα μεγαλύτερα ουκρανικά διυλιστήρια, έχει επανειλημμένα στοχοποιηθεί από την έναρξη της σύγκρουσης. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν επιβεβαιωθεί θύματα από τη νέα επίθεση.
Την ίδια στιγμή, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι κατέρριψε 77 ουκρανικά drones σε διάφορες περιοχές.
Το πολιτικό περιβάλλον και το διακύβευμα
Η πληθώρα παράλληλων εξελίξεων – διαπραγματεύσεις υψηλού επιπέδου, διπλωματικές πρωτοβουλίες, διαρροή ειρηνευτικών σχεδίων και μεγάλη κλιμάκωση στρατιωτικών επιχειρήσεων – υπογραμμίζει ότι η σύγκρουση εισέρχεται σε κρίσιμη φάση. Μια συμφωνία, εφόσον επιτευχθεί, θα αναδιαμορφώσει τη γεωπολιτική ισορροπία της Ευρώπης, θα έχει βαθιές οικονομικές επιπτώσεις, ειδικά στον ενεργειακό τομέα, και θα επανακαθορίσει το ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας για τις επόμενες δεκαετίες.
Σύμφωνα με τον Κέλογκ, «είμαστε πραγματικά πολύ κοντά» σε ένα αποτέλεσμα. Το ερώτημα πλέον είναι εάν τα δύο εναπομείναντα ζητήματα μπορούν να γεφυρωθούν πολιτικά, χωρίς να τιναχθούν στον αέρα οι εύθραυστες ισορροπίες που έχουν δημιουργηθεί.
