Μετά από έντονες και πολύωρες διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για τη χορήγηση δανείου ύψους 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία για τη διετία 2026-2027. Τη συμφωνία ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, υπογραμμίζοντας ότι η Ένωση τήρησε τη δέσμευσή της να διασφαλίσει τη χρηματοδοτική σταθερότητα του Κιέβου σε μια κρίσιμη συγκυρία του πολέμου.
Η χρηματοδότηση θα προέλθει από κοινό δανεισμό στις αγορές, με τη στήριξη του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ε.Ε. Στο σχήμα συμμετέχουν 24 από τα 27 κράτη-μέλη, καθώς Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία επέλεξαν να μη δεσμευθούν οικονομικά, χωρίς ωστόσο να μπλοκάρουν τη συμφωνία, χάρη στη διαδικασία της ενισχυμένης συνεργασίας.
Κομβικό στοιχείο της συμφωνίας αποτελεί η πρόβλεψη ότι το δάνειο θα αποπληρωθεί, σε βάθος χρόνου, από μελλοντικές ρωσικές πολεμικές αποζημιώσεις. Σε περίπτωση που η Μόσχα αρνηθεί να καταβάλει αποζημιώσεις μετά το τέλος του πολέμου, η Ε.Ε. διατηρεί το δικαίωμα να αξιοποιήσει τα παγωμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία για την αποπληρωμή του δανείου, σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο, όπως τονίζεται στα συμπεράσματα της Συνόδου.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ξεκαθάρισε ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία αποζημιώσει την Ουκρανία, σημειώνοντας ότι, διαφορετικά, θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη του ευρωπαϊκού δανείου. Εκτίμησε μάλιστα ότι τα πρώτα κεφάλαια θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμα ήδη από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «καλά νέα για την Ουκρανία και κακά νέα για τη Ρωσία».
Στο παρασκήνιο των συνομιλιών, καθοριστικό ρόλο έπαιξε η συζήτηση για την έκδοση ευρωομολόγου και η προσπάθεια καθησυχασμού χωρών όπως το Βέλγιο, όπου φυλάσσεται η πλειονότητα των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων μέσω του Euroclear. Οι βελγικές ανησυχίες για νομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους οδήγησαν σε ενίσχυση των ταμειακών αποθεμάτων και σε αυστηρότερες εγγυήσεις επιμερισμού κινδύνων.
Η συμφωνία εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, καθώς η Ε.Ε. θεωρεί τον πόλεμο στην Ουκρανία άμεση απειλή για τη συλλογική της ασφάλεια. Όπως προειδοποίησε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, το δίλημμα για την Ευρώπη είναι σαφές: «είτε χρήματα σήμερα είτε αίμα αύριο».
Παράλληλα, τα υπόλοιπα ζητήματα της ατζέντας της Συνόδου –από τη Μέση Ανατολή και τις υβριδικές απειλές έως τη διεύρυνση και τον μελλοντικό προϋπολογισμό της Ε.Ε.– εγκρίθηκαν ομόφωνα, αφήνοντας τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας ως το κεντρικό και πιο δύσκολο μέτωπο. Με τη συμφωνία για τον κοινό δανεισμό, οι «27» στέλνουν μήνυμα πολιτικής συνοχής και στρατηγικής δέσμευσης υπέρ του Κιέβου, σε μια περίοδο που η έκβαση του πολέμου παραμένει ανοιχτή.
