Αναδιάταξη ισορροπιών και τεκτονικές αλλαγές στη γεωπολιτική σκακιέρα, με συνθήκες που θύμισαν νέα Γιάλτα, ταρακούνησαν συθέμελα το παγκόσμιο διπλωματικό περιβάλλον το 2025. Η χρονιά που εκπνέει μπορεί να καταγραφεί στην ιστορία ως κομβικής σημασίας. Από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ για τη δεύτερη θητεία του, στις αρχές του 2025, μέχρι την εκλογή νέου πάπα και τις συμφωνίες για την Ουκρανία και τη Γάζα, όλα έχουν τη δική τους σημειολογία και έρχονται να εδραιώσουν μία νέα τάξη πραγμάτων. Η χρονιά που αποχαιρετά τον πλανήτη κλείνει αφήνοντας πίσω της πρωτόγνωρες πολιτικές καταστάσεις, ικανές να αναδιαμορφώσουν το μέλλον γράφοντας ξανά την παγκόσμια ιστορία.
Η ορκωμοσία
Σε ένα σκηνικό υψηλών συμβολισμών, με την αμηχανία της Ευρώπης αλλά και την προσμονή εκατομμυρίων Αμερικανών για τη νέα εποχή στις ΗΠΑ να εναλλάσσονται, ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε στις 20 Ιανουαρίου του 2025 τον όρκο του. Αυτόματα σήμανε η έναρξη της δεύτερης και νέας θητείας του 47ου προέδρου των ΗΠΑ, που συνέπεσε με την Ημέρα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, του εμβληματικού ηγέτη των πολιτικών δικαιωμάτων, που δολοφονήθηκε το 1968. Με τις μνήμες να είναι νωπές από τα επεισόδια στο Καπιτώλιο, ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών διάβασε, τέσσερα χρόνια μετά, από το ίδιο σημείο, τις εξής φράσεις: «Ορκίζομαι επίσημα (ή βεβαιώνω) ότι θα εκτελέσω πιστά το αξίωμα του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών και θα διαφυλάξω, προστατεύσω και υπερασπιστώ, στο μέτρο των δυνατοτήτων μου, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών».
Σχέδιο Ειρήνης
Τον Νοέμβριο του 2025, Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι βρέθηκαν πιο κοντά από ποτέ σε συμφωνία ειρήνης, με τον Τραμπ να παραδίδει ένα σχέδιο με 28 προτάσεις, με ορισμένες στη συνέχεια να τροποποιούνται με τη συμβολή Ευρωπαίων. Το ζήτημα της προσάρτησης ή μη των ανατολικών εδαφών της Ουκρανίας από τη Ρωσία δυναμιτίζει -και λίγο πριν από την επίσημη συμπλήρωση των τεσσάρων ετών πολέμου- το κλίμα.
Οι συνομιλίες στη Γενεύη μετά την παρουσίαση του σχεδίου Τραμπ επισημοποίησαν με έναν τρόπο την είσοδο των Ευρωπαίων στη διαδικασία. Το αναθεωρημένο σχέδιο που καταρτίστηκε θεωρήθηκε πιο ευνοϊκό για την Ουκρανία. Οι εγγυήσεις ασφαλείας εν καιρώ ειρήνης, όπως και η παρουσία στρατιωτών στα εδάφη με το πλαφόν να αλλάζει και περισσότεροι Ουκρανοί να δύνανται να παραμείνουν στα σύνορα, ήταν μεταξύ των αμερικανικών προτάσεων που τροποποιήθηκαν με πρωτοβουλία των Ευρωπαίων.
Ο Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο
Το ημερολόγιο έγραφε 28 Φεβρουαρίου του 2025, λίγο καιρό μετά την ορκωμοσία του Τραμπ για τη δεύτερη θητεία του και με το ουκρανικό ζήτημα να παραμένει στοίχημα και βασική προτεραιότητα της ατζέντας. Η συνάντηση με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πήρε μία ασυνήθιστη τροπή, καθώς καταγράφηκε πρωτοφανής στιγμή έντασης για τους δύο ηγέτες. Όλα ξεκίνησαν όταν ο αντιπρόεδρος Βανς είπε στον Ζελένσκι ότι ο πόλεμος έπρεπε να τελειώσει μέσω διπλωματίας, για να πάρει την απάντηση από τον Ουκρανό πρόεδρο: «Ποια διπλωματία;». Ο Αμερικανός πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος κατηγόρησαν τον Ζελένσκι για αχαριστία και η συνάντηση οδηγήθηκε σε αποτυχία. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποχώρησε νωρίτερα και ο Ντόναλντ Τραμπ δημοσίευσε σε ανάρτησή του στο Truth Social ότι «δεν είναι έτοιμος για ειρήνη».
Ο Αμερικανός Πάπας
«Viva papa» φώναξαν την 8η Μαΐου του 2025, με φανερό ενθουσιασμό, από την πλατεία του Αγίου Πέτρου, χιλιάδες πιστοί που ξέσπασαν σε δάκρυα χαράς και συγκίνησης μετά τον λευκό καπνό που βγήκε από την Καπέλα Σιξτίνα. Στην πιο σύντομη διαδικασία εκλογής από το 1900, με την αγωνία που επικρατούσε επί σειρά ωρών να δίνει τη θέση της στο αίσθημα της λύτρωσης και μετά τους τρεις μαύρους καπνούς, η τέταρτη ψηφοφορία στέφθηκε με επιτυχία. Ο νέος πάπας, ο 69χρονος Ρόμπερτ Πρεβόστ, εξελέγη προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ο πρώτος από την αμερικανική επικράτεια. Η κληρονομιά που παρέλαβε από τον πάπα Φραγκίσκο έχει τη δική της βαρύνουσα σημασία, τη στιγμή που ανέλαβε έναν ρόλο-σύμβολο εν μέσω αυξανόμενης δυσαρέσκειας προς το Βατικανό μετά τα σκάνδαλα σεξουαλικής φύσεως.
Εκεχειρία στη Γάζα
Στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής, με την ειρήνευση στη Γάζα να αποτελεί επίσης στοίχημα για τον Τραμπ, η υπογραφή συμφωνίας τον Οκτώβριο θεωρήθηκε από τις πιο σημαντικές στιγμές της παγκόσμιας πολιτικής. Πρώτη φορά – στη διάρκεια του διετούς πολέμου – παρουσιάστηκε ένα ειρηνευτικό σχέδιο που ήταν πιο πιθανό να εφαρμοστεί από τα εμπλεκόμενα μέρη και αποτέλεσε προϊόν συναίνεσης ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις χώρες του Κόλπου, σε μία πρωτοφανούς σημασίας διπλωματική σύζευξη. Η Σύνοδος Ειρήνης στο Σαρμ ελ Σεΐχ ήταν εκείνη στην οποία υπογράφηκε η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Στις 13 Οκτωβρίου ανακοινώθηκε η συμφωνία που βασίστηκε στο σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ, με τον ίδιο να τονίζει πως «έχουμε ειρήνη στη Μέση Ανατολή, χρειάστηκαν 3.000 χρόνια για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, αποφύγαμε τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Επίθεση ΗΠΑ στο Ιραν
Πυριτιδαποθήκη έτοιμη να εκραγεί θύμισε, στις 22 Ιουνίου του 2025, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, με την ακραία όξυνση και τα απανωτά πυραυλικά χτυπήματα να καταδεικνύουν μία νέα κόλαση πολέμου, με τις επιθέσεις να ξεφεύγουν από τα όρια του Ισραήλ και της Γάζας. Ο Αμερικανός πρόεδρος πάτησε το «κουμπί» και η αμερικανική εμπλοκή στη σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν ταρακούνησε συθέμελα το γεωπολιτικό περιβάλλον. Τα βομβαρδιστικά των ΗΠΑ κινήθηκαν πάνω από τον ουρανό του Ιράν, κάτι που αποτέλεσε σημείο αιφνιδιασμού. Ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε το σχέδιο εμπλοκής στον πόλεμο, με τον βομβαρδισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, λέγοντας πως τις κατέστρεψε ολοσχερώς, κάτι που αρνήθηκε η Τεχεράνη. Οι αλυσιδωτές συνέπειες είχαν δημιουργήσει τότε τον φόβο για κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ.
Δασμοί και κόντρα με Κίνα
Ηταν Τετάρτη 2 Απριλίου του 2025, η ημέρα την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ ονόμασε «Ημέρα Απελευθέρωσης», καθώς ξαναέγραψε τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου, ανακοινώνοντας ότι θα επιβάλλει αμοιβαίους δασμούς δολαρίου προς δολάριο στα έθνη που επιβάλλουν δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα. Η δασμολογική πολιτική του κρίθηκε σκληρή, ανοίγοντας έναν ιδιότυπο εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, στην οποία και επεβλήθη η πιο σκληρή τιμωρία, κάτι που δημιούργησε φόβους για σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο περιβάλλον. Δεδομένου ότι ΗΠΑ και Κίνα αντιπροσωπεύουν από κοινού ένα σημαντικό μερίδιο της παγκόσμιας οικονομίας, περίπου 43% φέτος σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εάν εμπλέκονταν σε έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο αυτό θα επιβράδυνε την ανάπτυξή τους ή ακόμη και θα ωθούσε τις δύο χώρες σε ύφεση.
Γερμανικές εκλογές
Στους κόλπους της Ευρώπης και ύστερα από εφιαλτικές προβλέψεις και με την προηγούμενη καγκελαρία του Όλαφ Σολτς να έχει χάσει τη δυναμική της, οι εκλογές στη Γερμανία, την ατμομηχανή της Ευρωζώνης, τον Φεβρουάριο του 2025 ήταν από τα κρίσιμα θρίλερ στην Ε.Ε. Τελικά η εκλογή του Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς πρόσφερε ανακούφιση στα κράτη-μέλη της Ένωσης. Η πύρρειος νίκη του, που πέρασε κάτω από το ψυχολογικό όριο του 30%, συγκεντρώνοντας κοντά στο 29%, καταγράφηκε στις 23 Φεβρουαρίου του 2025 και μαρτυρούσε την οπτική των Γερμανών που προσανατολίστηκαν σε μία επιλογή με γνώμονα τη σιγουριά. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), πάντως, αποδείχθηκε μεγάλος νικητής των εκλογών, με τα ποσοστά της περίπου στο 20%, σχεδόν διπλάσια από την προηγούμενη αναμέτρηση.
Τριγμοί στα Ηλύσια Πεδία
Στη Γαλλία, η πολιτική κρίση της 8ης Σεπτεμβρίου του 2025 ήρθε να προσθέσει ακόμη έναν πονοκέφαλο για την κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν, με το κύμα αμφισβήτησής του να διογκώνεται τόσο, που θύμισε τις διευρυμένες αντιδράσεις του Μαΐου του 1968. Σε πολιτική περιδίνηση βρέθηκε και επίσημα η Γαλλία, με την κορυφαία πολιτική διαδικασία να λήγει αναμενόμενα μεν, άδοξα δε, για τον Γάλλο πρωθυπουργό Φρανσουά Μπαϊρού, που έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης και επομένως το αξίωμά του, με 364 αρνητικές ψήφους έναντι 194 θετικών. Το αρνητικό κλίμα από την πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών εδράνων της αντιπολίτευσης κορυφώθηκε και διαφάνηκε ένα έλλειμμα συνεννόησης και εμπιστοσύνης. Η κυβέρνηση Μπαϊρού, που από τα πρώτα βήματά της προσέκρουσε σε αποδοκιμασίες, ξεσηκώνοντας κύμα οργής στους γαλλικούς δρόμους, φάνηκε πόσο εύθραυστη ήταν.
Προφυλάκιση Ιμάμογλου
Ιστορικής σημασίας και τροφή για σκέψη αναφορικά με το δημοκρατικό ολίσθημα της Άγκυρας και τον σεβασμό στις αρχές του κράτους δικαίου ήταν η απόφαση του καθεστώτος Ερντογάν να προφυλακίσει τον βασικό αντίπαλό του, Εκρέμ Ιμάμογλου, με βαρύ κατηγορητήριο με 142 αδικήματα και πιθανές ποινές χιλιάδων ετών κάθειρξης για τον πρώην δήμαρχο Κωνσταντινούπολης. Η προφυλάκισή του άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για μία σειρά διώξεων στελεχών του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Καζάνι που βράζει θύμιζε η Τουρκία, με την κοινωνική αναταραχή να είναι φανερή. Πλήθος κόσμου ξεχύθηκε στους δρόμους ζητώντας δικαιοσύνη μετά την απόφαση για την προφυλάκιση του Εκρέμ Ιμάμογλου, με τις εικόνες να θυμίζουν την έκρηξη κοινωνικής οργής το 2013 στην πλατεία Ταξίμ. Η κίνηση του Τούρκου προέδρου τη δεδομένη χρονική στιγμή είχε τη δική της σημειολογία.
Κυριακάτικη Απογευματινή
