O ρατσισμός είναι δεδομένος. Μαζί με τον ηλικιακό ρατσισμό, έρχεται και ο μισογυνισμός. Οι άνδρες της παρέας θα το αρνηθούν με πάθος και οι γυναίκες θα αισθανθούν πως οι κανόνες του παιχνιδιού είναι άνισοι. Άνδρες που ταυτίζονται με τον Μπραντ Πιτ (για το φαινόμενο Μπέντζαμιν Μπάτον που δεν γερνάει ποτέ), τον Λεονάρντο ΝτιΚάπριο (για τη σύντροφο του Βιτόρια Τσερέτι που είναι περιζήτητο μοντέλο), τον Χαβιέ Μπαρδέμ (για τον γάμο του με την Πενέλοπε Κρουζ σαν ωραίος/άσχημος), τον Βανσάν Κασέλ (που μετά την Μόνικα Μπελούτσι έγινε ξανά μπαμπάς δύο φορές με κορίτσια που θα μπορούσαν να είναι κόρες του) και όλοι μαζί επικρίνουν την Αντζελίνα Τζολί, την Μόνικα Μπελούτσι, την Τζένιφερ Άνιστον, την Σάλμα Χαγιέκ, επειδή η εικόνα τους δεν ταιριάζει, όπως λένε, με την ηλικία τους.
Έχει σημασία; Οι άνδρες παίρνουν τη μεγάλη τους εκδίκηση. Και είναι η πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, που βλέπουμε ποιοι είναι οι αληθινοί σταρ της μόδας για την σεζόν που διανύουμε, μάλλον και την επόμενη. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνδρες, με γένια ή χωρίς, λευκά μαλλιά, ρυτίδες, ένα πιο γήινο και ώριμο προφίλ, πρωταγωνιστούν σε καμπάνιες, βίντεο, φωτογραφίες, ντοκουμέντα, βιτρίνες με άποψη.
Το καταλαβαίνεις στις ταινίες στο σινεμά. Ακόμη κι αν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνήθως παρουσιάζουν κάποιον που μοιάζει με τον νεότερο, πιο φωτογενή αδελφό του Τζορτζ Κλούνεϊ με την παραμικρή υποψία γκρίζων μαλλιών στους κροτάφους, που συχνά αγκαλιάζει τον ώμο μιας εξίσου πανέμορφς και αγέραστης συζύγου. Εκείνος είναι 60 και, εκείνη μια γυναίκα ατσαλάκωτη, ανέκφραστη, χωρίς ηλικία.
Αυτός είναι ο ορισμός ενός ειδυλλιακού κόσμου. Πώς ήταν παλιά το ζευγάρι που πρωταγωνιστούσε στις τηλεοπτικές διαφημίσεις για οδοντόκρεμα, βούτυρο ή μέλι; Κάπως έτσι. Έχουν παιδιά, ίσως και εγγόνια, (ανάλογα με την τοποθέτηση προϊόντος), ζουν σε σπίτια με θέα την Ακρόπολη ή τη θάλασσα, οδηγούν vintage αυτοκίνητα, ή μας ταξιδεύουν με ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος. Απεικονίζουν έναν κόσμο oυτοπικό.
Και τι σχέση μπορεί να έχει αυτή η ψευδαίσθηση με τη μόδα; O διάσημος φωτογράφος Γιούργκεν Τέλερ προτιμά την ωμή ομορφιά, χωρίς ρετούς. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα, μια φωτογραφία του Peter Saville. Η ομοιότητα ήταν ανατριχιαστική, επειδή επρόκειτο για μια φωτογραφία του Peter από τον Juergen Teller στη βιτρίνα του καταστήματος Ferragamo στη Bond Street. μια εντελώς νέα ανεξερεύνητη πτυχή του ανθρώπου. Αφού σχεδίασε το εξώφυλλο σχεδόν κάθε LP που αγόραζα κατά τη δεκαετία του 1980, αργότερα έστρεψε το ταλέντο του στο branding μεγάλων οίκων μόδας και πήρε το βραβείο CBE για τη συμβολή του στο design. Αλλά εδώ ήταν ο Peter Saville το σκεπτόμενο, μελαγχολικό μοντέλο. Αραχτός σε μια πολυθρόνα με ψηλή πλάτη, κοιτάζει στο φακό της κάμερας με τη σαρδόνια ανία ενός ανθρώπου που τα έχει ξαναδεί όλα. Κάθε χαραγμένη από το χρόνο πτυχή, ρυτίδα και γραμμή στο πρόσωπό του είχε διατηρηθεί. Εδώ, λέει η διαφήμιση, είναι ένας άνθρωπος που έχει ζήσει. Πάντα πίστευα ότι ο Peter ήταν κομψός, με έναν τρόπο που τα μαλλιά του έκοβαν το κολάρο του σακακιού. Αλλά ποτέ δεν περίμενα ούτε για μια στιγμή ότι η “μεγάλη μόδα” θα τον σκεφτόταν για μια διαφημιστική καμπάνια. Αν μη τι άλλο, είναι σχεδόν 70 ετών και, έτσι νόμιζα, αόρατος στη βιομηχανία της μόδας. Αποδεικνύεται ότι ο Ferragamo πίστευε διαφορετικά, και καθώς είχε επανασχεδιάσει το λογότυπο του Ferragamo το 2022, μου λέει ότι όταν του ζητήθηκε να εμφανιστεί στην καμπάνια θεώρησε ότι θα ήταν αγένεια να αρνηθεί.
Zegna ένα άλλο οικείο πρόσωπο στη βιτρίνα: αυτό του συλλέκτη ρολογιών Auro Montanari. Βιομήχανος δεύτερης γενιάς από την Μπολόνια, ο Montanari είναι ένας ήπιος, αβίαστα κομψός άνθρωπος με την καλύτερη ίσως ιδιωτική συλλογή ρολογιών στην Ευρώπη. Ο Montanari τυχαίνει να είναι 67 ετών- προφανώς η κατάλληλη ηλικία για να γίνει το πρόσωπο του νεοσύστατου πολυτελούς μαλλιού της Zegna, Vellus Aureum. Και τι πρόσωπο είναι αυτό. Σε μια εικόνα κοιτάζει ψηλά, σαν να αποσπάται από κάτι που γράφει, και σας καρφώνει με τα καστανογάλαζα μάτια του. Ένα παλιό στυλό Parker αιωρείται πάνω από ένα σημειωματάριο- ο καρπός του περιβάλλεται από ένα πανέμορφο λευκόχρυσο Tank Normale της δεκαετίας του 1920. Το στυλό και το ρολόι είναι σε χαμηλή εστίαση, αλλά τα τραχιά χαρακτηριστικά του είναι καρφωτά- τα λεπτά λευκά μαλλιά του είναι τακτοποιημένα πίσω και σχηματίζουν ένα κυματιστό μέτωπο γεμάτο ηλιακές κηλίδες.
Zegna Mads Mikkelsen What a life Aλλά και στα ρούχα που βλέπω τα μοντέλα δεν είναι νέα, αλλά καθημερινοί άνθρωποι. Κι αυτό είναι νέα τάση, σίγουρα ανακουφιστική, μακάρι να συμβεί και στις γυναίκες.
Όχι ότι δεν το έχουμε δει αλλά στο άλλο άκρο. Με την αείμνηστη Μάγκι Σμιθ, την αείμνηστη Τζόαν Ντίντιον, την 80χρονη Βανέσα Ρέντγκρέιβ, και σε συγκεκριμένους οίκους, όπως οι οίκοι Jil Sander, Loewe και Burberry.
Δεν είναι επαγγελματίες μοντέλα. Στις πρόσφατες καμπάνιες Ferragamo και Zegna. Αλλά άνδρες μιας κάποιας ηλικίας.
Ο 67χρονος Richard E Grant περπάτησε στην πασαρέλα του οίκου Burberry. Η Ιζαμπέλ Ιπέρ έγινε μοντέλο στα 70 της για τον οίκο Balenciaga.
Άλλο όμως οι διασημότητες, και άλλο οι «κοινοί θνητοί» και συγκεκριμένα οι άνδρες. Αναρωτιέμαι αν μπορούν να ταυτιστούν καλύτερα οι υποψήφοι πελάτες.
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν κάθε TikToker είναι εξοικειωμένος με τη δουλειά της ντέιμ Βανέσα Ρέντγκρέιβ και τη συνεργασία της στη σκηνή με το Royal Shakespeare Company, αλλά σημασία έχει όταν επιλέγονται πρόσωπα που δεν έχουν διεθνή ακτινοβολία και αναγνώριση. Πραγματικοί άνθρωποι που κάνουν ενδιαφέροντα πράγματα, με γνήσιο πολιτιστικό αντίκτυπο.
Τα πρόσωπα τους ξαφνικά είναι παντού. Από τα αεροδρόμια μέχρι τα οπισθόφυλλα των περιοδικών μόδας. Αυθεντικότητα και διαχρονικά πρότυπα ομορφιάς. Η κομψότητα δεν έχει ηλικία και, για πρώτη φορά εδώ και καιρό, στο ανδρικό ντύσιμο ένας 20χρονος, μπορεί ακόμη κι ένας 30χρονος να θέλει να φορέσει τα ίδια ρούχα με τον πατέρα του. Γνώση και εμπειρία. Οι πιο ώριμοι άνδρες έχουν ζήσει και θέλουμε να δείξουν τον τρόπο που έχουν ζήσει. Αν είσαι νέος, μπορεί να φτάσεις εκεί, αλλά πρέπει πρώτα να έχεις περάσει από την εμπειρία της ζωής.
Τα νέα μοντέλα δεν βάφουν τα μαλλιά τους
Σε έναν κόσμο που κινείται με ταχύτητα προς την κατεύθυνση της πολυμορφίας και της αποδοχής του διαφορετικού, η μόδα φαίνεται πως κάνει βήματα μπροστά – αλλά όχι για όλους. Αν παρατηρήσει κανείς τις τελευταίες καμπάνιες κορυφαίων οίκων, θα διαπιστώσει κάτι ενδιαφέρον: οι άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας επιστρέφουν στο προσκήνιο, όχι ως ρομαντικές καρικατούρες του παρελθόντος, αλλά ως πρόσωπα με στιλ, ιστορία και αυθεντικότητα.
Ο Peter Saville, ο Auro Montanari, ακόμη και ο Richard E. Grant, πρωταγωνιστούν σε καμπάνιες πολυτελών οίκων όπως ο Ferragamo, ο Zegna και ο Burberry. Με ρυτίδες, λευκά μαλλιά, βλέμμα σκεπτικό ή ειρωνικό, εκπροσωπούν κάτι που είχε λείψει από τη μόδα: τη ζωή. Η εμπειρία. Το βάθος. Η προσωπικότητα που δεν προκύπτει από την εικόνα, αλλά από την πορεία.
Και εδώ ξεκινάει ο προβληματισμός: γιατί η ίδια αποδοχή δεν ισχύει για τις γυναίκες της ίδιας ηλικίας; Αντίθετα, οι γυναίκες – όσο διάσημες και να είναι – φαίνεται να αντιμετωπίζονται με καχυποψία όταν μεγαλώνουν. Η Αντζελίνα Τζολί, η Τζένιφερ Άνιστον, η Μόνικα Μπελούτσι κρίνονται όχι για τη δουλειά τους ή τη διαδρομή τους, αλλά για το αν η εξωτερική τους εμφάνιση συμβαδίζει με την ηλικία τους. Αν είναι «πολύ φρέσκες» τις κατηγορούν για πλαστικές. Αν δείχνουν σημάδια γήρανσης, τις χαρακτηρίζουν «παρατημένες».
Αυτό είναι το σημείο όπου αποκαλύπτεται ο μισογυνισμός και ο ηλικιακός ρατσισμός που εξακολουθεί να κυριαρχεί – ειδικά όταν αφορά τις γυναίκες. Οι άνδρες μπορούν να μεγαλώνουν «όμορφα», να αποκτούν «χαρακτήρα», να γίνονται «σοφότεροι». Οι γυναίκες, όμως, πρέπει να παγώσουν τον χρόνο, να κρύψουν κάθε γραμμή, κάθε κηλίδα, να μη δείχνουν κουρασμένες, λυπημένες, ανθρώπινες.
Η αλλαγή που βλέπουμε σήμερα στους άνδρες της μόδας δεν είναι απλώς αισθητική. Είναι πολιτισμική. Είναι ένα νέο αφήγημα που λέει ότι το στιλ και η κομψότητα δεν είναι προνόμιο των 20χρονων. Ότι το πρόσωπο ενός ανθρώπου που έχει ζήσει, αγαπήσει, αποτύχει, δημιουργήσει, είναι εξίσου – αν όχι περισσότερο – όμορφο και ενδιαφέρον. Και είναι παρήγορο που αυτό το αφήγημα αρχίζει να βρίσκει θέση στα εξώφυλλα των περιοδικών, στις βιτρίνες των καταστημάτων, στις πασαρέλες.
Αλλά γιατί η μόδα – και κυρίως το εμπορικό της κομμάτι – δεν κάνει το ίδιο άνοιγμα στις γυναίκες; Είναι ενθαρρυντικό το ότι έχουμε δει γυναίκες όπως η Ιζαμπέλ Ιπέρ, η Μάγκι Σμιθ ή η Τζόαν Ντίντιον σε καμπάνιες μεγάλων οίκων. Αλλά αυτές παραμένουν εξαιρέσεις. Και κυρίως είναι γυναίκες-θρύλοι, με διεθνή αναγνώριση. Πού είναι οι «κοινές» γυναίκες άνω των 60 που θα μπορούσαν να μας εμπνεύσουν με τον δικό τους τρόπο; Πού είναι οι γιαγιάδες με στιλ, οι μορφωμένες, ενεργές, σκεπτόμενες γυναίκες που κρατούν την κοινωνία όρθια – και που, παρ’ όλα αυτά, παραμένουν αόρατες στα μάτια της μόδας;
Η απάντηση ίσως βρίσκεται στο γεγονός ότι η κοινωνία μας έχει μάθει να συνδέουμε τη γυναικεία αξία με τη νιότη και την εμφάνιση. Ενώ οι άνδρες “ωριμάζουν” και “βελτιώνονται” με τον χρόνο, οι γυναίκες “χάνουν” και “ξεθωριάζουν”. Αυτό δεν είναι απλώς άδικο· είναι και αναχρονιστικό.
Η νέα κατεύθυνση της μόδας, που επενδύει σε αυθεντικά πρόσωπα με παρελθόν, θα πρέπει να γίνει πράξη ισότιμα και στα δύο φύλα. Όχι μόνο γιατί είναι δίκαιο, αλλά γιατί είναι ρεαλιστικό. Η πραγματική ζωή δεν αποτελείται μόνο από 20χρονους με τέλειες αναλογίες και φίλτρα Instagram. Η ομορφιά βρίσκεται και στην εμπειρία, στη σοφία, στο χιούμορ, στην απλότητα. Και οι γυναίκες το κουβαλούν αυτό όσο – αν όχι περισσότερο – από τους άνδρες.
Μια κοινωνία που δίνει χώρο στους μεγαλύτερους, που γιορτάζει το πέρασμα του χρόνου αντί να το φοβάται, είναι μια κοινωνία με αυτοπεποίθηση. Και μια βιομηχανία της μόδας που δεν απευθύνεται μόνο στη νεότητα, αλλά και στην ωριμότητα, είναι μια βιομηχανία που καταλαβαίνει τη δύναμη της ταύτισης και της αυθεντικότητας.
Ας ελπίσουμε πως αυτό που ξεκίνησε με τους ώριμους άνδρες δεν είναι μια μόδα, αλλά μια νέα εποχή. Και πως σύντομα θα δούμε και τις γυναίκες της ίδιας ηλικίας να γίνονται πρωταγωνίστριες – όχι επειδή «κρατιούνται καλά για την ηλικία τους», αλλά επειδή έχουν ζήσει, έχουν στιλ, έχουν κάτι να πουν. Και θα παραμείνει για πάντα στη μόδα.
Κυριακάτικη Απογευματινή
