Αν ζούσε σήµερα, η Σαπφώ θα ανήκε αναµφίβολα στην καρδιά της παγκόσµιας ιντελιγκέντσιας. Θα µπορούσε να είναι η ελληνική εκδοχή, ίσως και η Ελληνίδα πολυσχιδής λόγια, συγχρόνως καλλιτέχνιδα και επιστήθια φίλη τής Anna Wintour. Το πιθανότερο, µια mega influencer µε εκατοµµύρια followers και χαρακτηριστικούς κώδικες στιλ. Θα φορούσε Zeus+Dione ή Βασίλη Ζούλια -επειδή οι συγκεκριµένοι Οίκοι συχνά αντλούν έµπνευση από την αρχαιότητα- και θα παρέδιδε µαθήµατα savoir faire ως αριστοκρατική κονεσέζ µιας άλλης εποχής. Πιθανό να τη βλέπαµε να κρίνει αυστηρά αλλά σίγουρα δίκαια παίκτριες στο «My Style Rocks». Ή να καθοδηγεί υποψήφιες του «GNTM».
∆εν θα δίδασκε πώς να στήσει κάποιος το τέλειο σύνολο για κάθε περίσταση, αλλά και πώς να σταθεί: µε χάρη, καµάρι και αυτοπεποίθηση, πατώντας στις γνώσεις της – τα στοιχεία του δικού της «πρωτοκόλλου». Παράλληλα, θα συγκαταλεγόταν ανάµεσα στις ελάχιστες κυρίες της πνευµατικής ελίτ που κινούνται µε φυσικότητα ανάµεσα στα πανεπιστηµιακά αµφιθέατρα και στις πρώτες σειρές των κορυφαίων (εγχώριων και διεθνών) ντεφιλέ. Τα παραπάνω φαντάζουν υπερβολικά. ∆εν είναι έτσι όµως, το αντίθετο! Τα επισηµαίνει, µε τον δικό του τρόπο, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή», ο διακεκριµένος (µε ζηλευτό παλµαρέ) καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του ∆ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης και υφηγητής στο Πανεπιστήµιο Goethe της Φρανκφούρτης, Γεώργιος Τσοµής. Τον συναντήσαµε στο πλαίσιο του µεθυστικού -καθ’ όλους τους τρόπους- 2ου Φεστιβάλ Σαπφούς, που και φέτος ολοκληρώθηκε (στις 12.7) µε απόλυτη επιτυχία, στη Λέσβο.
Η διάλεξή του στο µαγικό Ιερό των Μέσων «∆ύο φωνές στον ίδιο τόπο: Σαπφώ, Αλκαίος και ο λυρισµός της Αρχαϊκής Λέσβου» προηγήθηκε της λυρικής απαγγελίας επιλεγµένων αποσπασµάτων της Σαπφούς από την κορυφαία ηθοποιό -παράλληλα ιέρεια της ελληνικής οµορφιάς, που κάλλιστα θα µπορούσε να είναι και µούσα της Σαπφούς- Μαρία Ναυπλιώτου, η οποία συνοδευόταν στο πιάνο από τον φηµισµένο συνθέτη και δηµιουργό Θοδωρή Οικονόµου, σε µια υποβλητική τελετουργική εµπειρία κάτω από τον νυχτερινό ουρανό της λεσβιακής γης.
Κλειστός κύκλος
Μιλώντας για τη «Σαπφώ του 21ου αιώνα», ο κ. Τσοµής αναφέρθηκε στα σηµαντικά παπυρικά ευρήµατα του 2004 και του 2014. Στο πλαίσιο αυτό, επανεξετάστηκαν τα νέα δεδοµένα για τον περιώνυµο κύκλο της Σαπφούς, ο οποίος δεν ήταν ακριβώς οικοτροφείο µε τη σύγχρονη έννοια, αλλά ένας κύκλος κλειστός, εκλεκτών νεαρών κοριτσιών λίγο πριν από τον γάµο τους. Εκεί, η ποιήτρια προσέφερε µια σύνθετη παιδεία που συνδύαζε ποίηση, µουσική, χορό και τελετουργία. Ταυτόχρονα καλλιεργούσε µια αδιαπραγµάτευτη αισθητική τελειότητα, από την περιποίηση του σώµατος έως την ενδυµασία και την κίνηση. Οπως εξηγεί ο κ. Τσοµής, «στόχος της δεν ήταν απλώς να προετοιµάσει τις νεαρές γυναίκες για τον έγγαµο βίο, αλλά να τους προσφέρει µια βιωµατική εµπειρία βαθιάς πνευµατικής καλλιέργειας και εσωτερικής µνήµης, ένα καταφύγιο ταυτότητας µέσα σε µια κοινωνία που συχνά περιόριζε τον ρόλο της γυναίκας σε συµβατικά σχήµατα».
«Η Σαπφώ, θα λέγαµε σήµερα, ήταν µια influencer, πριν υπάρξει το Instagram: δηµιουργούσε τάσεις, πρότυπα, µνήµες µε τον λόγο της. Μιλούσε για το στιλ µε αµείλικτη ευθύτητα, σαν αυστηρή κριτής σε τηλεοπτικό σόου µόδας: “Ποια χωριάτισσα σου µαγεύει το µυαλό… ποια, φορώντας χωριάτικη φορεσιά… που δεν ξέρει πάνω από τον αστράγαλο τα ρούχα της να σηκώσει;”. ∆εν δίσταζε να συγκρουστεί µε τάσεις της εποχής σχολιάζοντας επιλογές σε χτενίσµατα, κορδέλες, αρώµατα, αντλώντας παραδείγµατα τόσο από τη µητέρα της όσο και από τα κορίτσια του παρόντος. Η αναφορά στις Σάρδεις, την πλούσια λυδική πρωτεύουσα απ’ όπου προήλθε µια πολύχρωµη κορδέλα, δηλώνει τη σύνδεση της οµορφιάς µε την πολυτέλεια και τη µόδα της Ανατολής – πηγή έµπνευσης για την αισθητική της πρωτοπορία».
Πασαρέλα
«Θα µπορούσε σήµερα να διδάσκει σε σεµινάρια “image and self-esteem” ή να επιµελείται την πασαρέλα µε θηλυκές συλλογές µόδας. Στις ωδές της -από το εντυπωσιακό φόρεµα της Γογγύλας και το γοητευτικό βάδισµα και την ακτινοβολία της Ανακτορίας έως τη φροντίδα του σώµατος και την τελετουργική εµπειρία- η οµορφιά δεν είναι απλώς εξωτερική εµφάνιση· είναι µνήµη, εµπειρία, δύναµη. Καθώς το βλέµµα της στρέφεται στον χρόνο και τα γηρατειά, η Σαπφώ δεν χάνει την πίστη στη δύναµη της τέχνης και της κοµψότητας. ∆εν αρνείται τη φθορά – την αντικρίζει κατάµατα και αντιπροτείνει την αισθητική ως στάση ζωής. Life coach, fashion icon και ποιήτρια µαζί, θα µπορούσε µε χαρακτηριστική ευκολία να γεµίζει τα feed µας µε αποφθέγµατα οµορφιάς κι εσωτερικής γαλήνης. Πάνω απ’ όλα, όµως, υπήρξε µια ποιήτρια κορυφαίας τεχνικής και µοναδικής ευαισθησίας. Οι αρχαίοι την αποθέωσαν: τη χαρακτήρισαν “δέκατη Μούσα”, ενώ ο Στράβων επεσήµαινε πως καµία άλλη γυναίκα ποιήτρια δεν την ξεπέρασε – και η παγκόσµια λογοτεχνία µέχρι σήµερα τον δικαιώνει». Και τώρα, χιλιάδες χρόνια µετά, µας συστήνεται εκ νέου: και ως µούσα του στιλ!
Κυριακάτικη Απογευματινή
