Η πρόσφατη απόφαση του Γιώργου Χατζιδάκι, να απαγορεύσει την παρουσίαση του έργου του Μάνου Χατζιδάκι στην προγραµµατισµένη παγκόσµια περιοδεία της Νατάσσας Μποφίλιου και του Γιάννη Χαρούλη, ανέδειξε ένα θέµα που υπερβαίνει τα συγκεκριµένα πρόσωπα και τη συγκυρία. Φέρνει στο προσκήνιο ένα ευρύτερο και ουσιαστικό ερώτηµα: Με ποιον τρόπο -εν τέλει- διαφυλάσσεται, παραµένει ζωντανή και εξελίσσεται η δηµιουργική κληρονοµιά ενός (τόσο καθοριστικού) συνθέτη;
Η προγραµµατισµένη περιοδεία του 2026, µε τη συµµετοχή της Νατάσσας Μποφίλιου και του Γιάννη Χαρούλη, υπό τη συνοδεία της 21µελούς ορχήστρας Hellenic Music Ensemble, είχε βασικό στόχο να τιµήσει το έργο των δύο κορυφαίων Ελλήνων δηµιουργών: του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι, µε αφορµή τα 100 χρόνια από τη γέννησή τους. Το φιλόδοξο αυτό εγχείρηµα επρόκειτο να ταξιδέψει σε 9 χώρες και 22 πόλεις, σε µερικά από τα διασηµότερα θέατρα του κόσµου. Οι δε καλλιτέχνες εξέφραζαν ιδιαίτερη τιµή και συγκίνηση που θα παρουσίαζαν το έργο των δύο µεγάλων συνθετών στο διεθνές κοινό. Ωσπου ο Γιώργος Χατζιδάκις, γιος και µοναδικός κληρονόµος του Μάνου Χατζιδάκι, εξέδωσε επίσηµη ανακοίνωση µε την οποία απαγορεύει ρητά τη χρήση οποιουδήποτε έργου του πατέρα του στην περιοδεία. Στην ανακοίνωση, ο ίδιος υπογραµµίζει ότι η καλλιτεχνική παρακαταθήκη του Μάνου Χατζιδάκι απαιτεί απόλυτη προστασία και πιστή τήρηση των αισθητικών και καλλιτεχνικών κριτηρίων που ο συνθέτης είχε θέσει εν ζωή. Επιπλέον, ο Γιώργος Χατζιδάκις αποκαλύπτει ότι η εταιρεία µουσικών εκδόσεων Seed Point, που διαχειρίζεται το έργο του συνθέτη, είχε ήδη απορρίψει ρητά την πρόταση του Πάνου Λιαρόπουλου για τη διοργάνωση της συγκεκριµένης περιοδείας µε την παρουσίαση (και) έργων του Χατζιδάκι, διότι δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του συνθέτη. Παρ’ όλ’ αυτά, όπως καταγγέλλει, η παραγωγή προχώρησε µονοµερώς µε τον σχεδιασµό και την ανακοίνωση της περιοδείας, αγνοώντας αυτή τη σαφή άρνηση. Γι’ αυτόν τον λόγο δηλώνει ότι έχουν κινηθεί
νοµικές διαδικασίες, τονίζοντας πως οποιαδήποτε παρουσίαση του χατζιδακικού έργου χωρίς άδεια συνιστά ενέργεια «εκτός χατζιδακικού ήθους».
∆ύο στρατόπεδα
Η επιλογή αυτή του Γιώργου Χατζιδάκι έχει διχάσει τον καλλιτεχνικό κόσµο, όπως φαίνεται από τις αναρτήσεις-δηµόσιες τοποθετήσεις που έχουν γίνει στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι υποστηρικτές του, όπως η συνθέτρια Ευανθία Ρεµπούτσικα και ο στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός Αρης ∆αβαράκης, στέκονται στο δικαίωµα των δηµιουργών-κληρονόµων να επιλέγουν πού, από ποιους και πώς θα παρουσιάζεται το έργο τους, αλλά και στην αισθητική της αφίσας της περιοδείας, η οποία «παραπέµπει σε τουριστική διαφήµιση».
Απ’ την άλλη, υπάρχουν οι φωνές που αντιτίθενται στην απαγόρευση, όπως ο συνθέτης και στενός συνεργάτης της Νατάσσας Μποφίλιου, Θέµης Καραµουρατίδης, που αντιπαραβάλλει την αντίρρηση του Γιώργου Χατζιδάκι για την εν λόγω περιοδεία µε την πρόσφατη διαφήµιση µεγάλης εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, όπου ακούγεται ένα πολύ γνωστό τραγούδι του Χατζιδάκι, για την οποία ο γιος του παραχώρησε άδεια. Οπως και να ’χει, µε τη ρητή απαγόρευση να αφαιρεί ουσιαστικά το µισό αρχικό ρεπερτόριο της περιοδείας, το µέλλον του εγχειρήµατος καθίσταται αβέβαιο. Παρά τις νοµικές εµπλοκές, η παραγωγή επιµένει ότι η περιοδεία θα πραγµατοποιηθεί, ενώ το κοιν αναµένει µε ενδιαφέρον τις επόµενες εξελίξεις. Ωστόσο, η δηµόσια συζήτηση γεννά ένα λογικό ερώτηµα: Ποιες είναι αυτές οι προδιαγραφές που ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις είχε θέσει για την εκτέλεση των έργων του; Αγνωστο!
Ο γιος και κληρονόµος του συνθέτη υποστήριξε ότι η περιοδεία δεν πληροίαυτές τις «προδιαγραφές» -µια θέση θεµιτή, πάντως, από την πλευρά του δικαιώµατος. Εξάλλου, ο δηµιουργός και όσοι διαχειρίζονται το κληροδότηµά του έχουν κάθε νόµιµο δικαίωµα να προστατεύσουν την αισθητική και το ήθος που θεωρούν ότι συνοδεύει το έργο του. Αλλά, απ’ την άλλη, υπάρχουν και κάποια µάλλον αδιαµφισβήτητα γεγονότα: Ο Μάνος Χατζιδάκις ερµηνεύεται σπάνια πλέον στην Ελλάδα, ενώ εδώ και χρόνια δεν έχει κυκλοφορήσει σχεδόν κανένα έργο του ερµηνευµένο απόνέες φωνές σε νέες ενορχηστρώσεις.
Προκύπτει, λοιπόν, ακόµη ένα ερώτηµα: Αραγε, κινδυνεύει το έργο του κορυφαίου συνθέτη από κάτι; Η µουσική του Μάνου Χατζιδάκι (όπως και κάθε κλασικό έργο) δεν κινδυνεύει από καµία καινούργια ερµηνεία. Εχει περάσει στην αιωνιότητα. Κινδυνεύουν µόνο οι επίδοξοι ερµηνευτές της, εάν και εφόσον αποδειχθούν ανάξιοι του έργου αυτού. Υπ’ αυτήν την έννοια, τα τραγούδια του κορυφαίου συνθέτη είναι καλύτερο να ακούγονται, από το να αποσιωπώνται. Ακόµη και αν αυτό σηµαίνει -όπως συµβαίνει αυτές τις µέρες- ότι θα πετυχαίνουµε το «Χάρτινο το φεγγαράκι» να εκτελείται σε µια τηλεοπτική διαφήµιση…
Κυριακάτικη Απογευματινή
