Αντίστροφη µέτρηση έχει ξεκινήσει έως τις 14 Μαΐου, οπότε η Κοµισιόν αναµένεται να ανάψει το «πράσινο φως» για σαρωτικές αλλαγές στο πλαίσιο της ενδιάµεσης αναθεώρησης της ισχύουσας ΚΑΠ. Οι αλλαγές αυτές µεταξύ άλλων στοχεύουν στη µείωση της γραφειοκρατίας µέσω της χαλάρωσης των περιβαλλοντικών απαιτήσεων και της µείωσης των επιτόπιων ελέγχων, αλλά και τη δηµιουργία περισσότερων κινήτρων για τους αγρότες, παλιούς και νέους. Οσον αφορά αµιγώς τις «τσέπες» των αγροτών, στην ενδιάµεση αναθεώρηση προβλέπεται το µέτρο για 50.000 ευρώ προς τους µικροκαλλιεργητές, όπως και η αύξηση του επιτρεπόµενου κεφαλαίου κίνησης στα 300.000 ευρώ για τα εγγυηµένα δάνεια µέσω του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Οπως φαίνεται από έγγραφο του τµήµατος Γεωργίας της Κοµισιόν, η Επιτροπή εξετάζει την πλήρη κατάργηση δύο νοµικών διατάξεων που απαιτούν από τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. να προσαρµόζουν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ σύµφωνα µε τη νέα περιβαλλοντική και
κλιµατική νοµοθεσία. Βέβαια, κάπου εδώ εφιστάται η προσοχή στον επίτροπο Γεωργίας της Ε.Ε., Κρίστοφ Χάνσεν, καθώς επισηµαίνεται ότι η εντύπωση που µπορεί να δοθεί είναι ότι διαρρηγνύεται γενικά η σύνδεση µεταξύ της ΚΑΠ και της περιβαλλοντικής/κλιµατικής νοµοθεσίας και τονίζεται ότι αυτό είναι µια πολιτική επιλογή που πρέπει να κάνει ο ίδιος ο επίτροπος.
Τι αλλάζει
Πιο αναλυτικά, σύµφωνα µε το έγγραφο της Κοµισιόν, έρχονται οι εξής αλλαγές:
-Νέο κατ’ αποκοπή ποσόν ύψους 50.000 ευρώ για την επιχειρηµατική ανάπτυξη των µικροκαλλιεργητών.
-Ευελιξία για τα κράτη-µέλη µε τη δυνατότητα να δηµιουργήσουν, σε εθελοντική βάση, έναν µηχανισµό παρέµβασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω φυσικών καταστροφών, χρησιµοποιώντας έως και το 2% του εθνικού φακέλου του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ. Παροχή χρηµατοδότησης σε νέους αγρότες για επενδύσεις µε στόχο την προσαρµογή των αγροκτηµάτων στα νόµιµα πρότυπα.
-Αύξηση του επιτρεπόµενου κατ’ αποκοπή ποσού στο απλοποιηµένο καθεστώς µικρών γεωργών από 1.250 ευρώ έως το ανώτατο όριο των 2.500 ευρώ. Το ποσόν αυτό µπορεί να συµπληρωθεί µε απαλλαγή των συµµετεχόντων αγροτών από τις υποχρεώσεις πολλαπλής συµµόρφωσης και/ήπαροχή πρόσβασης των εν λόγω αγροτών στα οικολογικά σχήµατα (eco schemes) Αύξηση του κεφαλαίου κίνησης στα 300.000 ευρώ, προκειµένου να διασφαλιστεί µεγαλύτερη ρευστότητα, ειδικά για εκµεταλλεύσεις που έχουν ανάγκη και παροχή δυνατότητας ένταξης του ΦΠΑ στα χρηµατοοικονοµικά εργαλεία.
-Ευελιξία στις αιρεσιµότητες. Για το GAEC 1, που ορίζει ότι τα µόνιµα βοσκοτόπια δεν µπορούν να µειωθούν κατά περισσότερο από 5% σε σχέση µε το 2018, η Επιτροπή ενδέχεται να επιτρέψει τουλάχιστον 7% µείωση. Επιπλέον, επιτρέπεται η επιδότηση των αγροτών για τη διατήρηση πλούσιων σε άνθρακα εδαφών, όπως είναι οι τυρφώνες και οι υγρότοποι (GAEC 2).
-Παροχή µεγαλύτερης ευελιξίας στα κράτη-µέλη της Ε.Ε. για τη διαχείριση των στρατηγικών σχεδίων. Εξτρα εξαιρέσεις για τη βιολογική γεωργία, καθώς οι παραγωγοί εντάσσονται σε πιο ευνοϊκά καθεστώτα αιρεσιµότητας, ενισχύοντας την προσβασιµότητα στο βιολογικό πρόγραµµα.
-Νέα δοµή πληρωµών σε Μονάδες Ζωικού Κεφαλαίου και κυψέλες. Πλέον, τα αγροπεριβαλλοντικά µέτρα θα στηρίζονται σε ΜΖΚ και αριθµό κυψελών, αντί για αποκλειστικά στρεµµατική βάση. Σε ό,τι αφορά τους επιτόπιους ελέγχους, η Επιτροπή προτείνει οι αγρότες να υπόκεινται σε όχι περισσότερους από έναν έλεγχο συµµόρφωσης ανά έτος. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αυτή η αλλαγή θα µπορούσε
να «αποδυναµώσει τα συστήµατα διακυβέρνησης» και να µειώσει την «αποτρεπτική επίδραση των ελέγχων».
Το έγγραφο σηµειώνει επίσης ότι οι µεταρρυθµίσεις αυτές θα µπορούσαν να καταστήσουν «αδύνατο τον αποτελεσµατικό έλεγχο αγροκτηµάτων µε πολλαπλές πληρωµές που συνδέονται µε διάφορα κριτήρια επιλεξιµότητας», ενώ παραδόξως θα µπορούσαν να αυξήσουν το βάρος των ελέγχων για τα µικρότερα αγροκτήµατα. Επόµενο βήµα θα αποτελέσει το σχέδιο της Κοµισιόν για τους νέους αγρότες, µε την Επιτροπή να αναζητά µια ελκυστική συνταγή για να τους φέρει στα χωράφια.
Νιάτα στους αγρούς
Είναι χαρακτηριστικά τα τελευταία στοιχεία, που δείχνουν ότι µόλις το 12% των αγροτών είναι κάτω των 40 ετών και πολλοί εξ αυτών παλεύουν µε χαµηλά εισοδήµατα, γραφειοκρατία και ασταθείς αγορές, καταστάσεις που αντικειµενικά καθιστούν το επάγγελµα απαγορευτικό σε πολλές περιπτώσεις. Οπως έχουµε ξαναγράψει στην «Α», µε τον πληθυσµό της υπαίθρου να ξεπερνά το 2% την τελευταία 20ετία, η Κοµισιόν αναζητά τους τρόπους ώστε το µέλλον του αγροδιατροφικού τοµέα να ακουµπήσει στις πλάτες των νέων.
Σύµφωνα µε τις ανακοινώσεις του Κριστόφ Χάνσεν, το δεύτερο εξάµηνο του 2025 αναµένεται η παρουσίαση της στρατηγικής ανανέωσης των γενεών, η οποία θα περιλαµβάνει µέτρα για την αντιµετώπιση των εµποδίων που αντιµετωπίζουν οι νέοι που θέλουν να ασχοληθούν µε τη γεωργία, όπως είναι για παράδειγµα η πρόσβαση στη γη, το κεφάλαιο και οι δεξιότητες.
«Θα συνεργαστούµε στενά µε τους νέους αγρότες, τα κράτη-µέλη, τα ενδιαφερόµενα µέρη και τα θεσµικά όργανα της Ε.Ε. για να σχεδιάσουµε µια σειρά συστάσεων και θα δούµε πώς µπορούµε να κάνουµε περισσότερα µέσω εθνικών µέτρων, όπως φορολογικά κίνητρα ή προγράµµατα συνταξιοδότησης», δήλωσε χαρακτηριστικά στην τελευταία συνεδρίαση του τµήµατος Γεωργίας της Ε.Ε. ο Χάνσεν.
Της Γεωργίας Σαμπαζιώτη
Κυριακάτικη Απογευματινή
