Οι διακηρύξεις της Κοµισιόν για την ενίσχυση αγροτών και κτηνοτρόφων δεν περιορίζονται απλά σε έξτρα πληρωµές, µείωση ελέγχων και περιορισµό της γραφειοκρατίας, αλλά στο τραπέζι πέφτει µε κρότο και η αγροτεχνολογία, αφού η ορθή και µε µέτρο αξιοποίησή της µπορεί να εξοικονοµήσει χρόνο και χρήµα σε παραγωγούς και φορείς και να βελτιστοποιήσει την παραγωγή τους.
Η ΚΑΠ, για παράδειγµα, έχει µακρά ιστορία χρήσης εναέριων φωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων για τον έλεγχο των ενισχύσεων, που βασίζονται σε εκτάσεις, ενώ και η τρέχουσα Κοινή Αγροτική Πολιτική (2023-2027) προσφέρει οικονοµικά κίνητρα για τεχνολογίες γεωργίας ακριβείας, ώστε να βοηθήσει µικρότερες εκµεταλλεύσεις να αντιµετωπίσουν προκλήσεις, όπως το υψηλό κόστος, η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και τα προβλήµατα συνδεσιµότητας.
Κονδύλια
Aπό το Horizon Europe, το κύριο ερευνητικό πρόγραµµα της Ε.Ε., µε συνολικό προϋπολογισµό 95,5 δισ. ευρώ, τα 9 δισ. έχουν δεσµευθεί για έργα που σχετίζονται µε την αγροοικολογία, την υγεία των ζώων και την ψηφιοποίηση της γεωργίας. Το European Innovation Council (EIC) προσφέρει πάνω από 1,4 δισ. ευρώ το 2025 για την υποστήριξη καινοτόµων τεχνολογιών, µε έµφαση στον αγροτικό τοµέα. Π.χ., το EIC Pathfinder µοιράζει 262 εκατ. για πρωτοποριακή έρευνα, όπως η ανάπτυξη ανθεκτικών στις κλιµατικές αλλαγές καλλιεργειών και βιοκατασκευές φυτικής προέλευσης.
Η Ε.Ε. προσφέρει επίσης στοχευµένες επιχορηγήσεις µεταξύ 125.000 και 400.000 ευρώ µέσω προτάσεων, όπως η IMCAP-2025- INFOME, για την προώθηση της ψηφιοποίησης και της A.I. στη γεωργία.
Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Αγροτικής Ανάπτυξης (EAFRD) περιλαµβάνει επίσης στοχευµένη χρηµατοδότηση, ενισχυµένη
µε 8,1 δισ. από το Next Generation E.U., για την υποστήριξη των ψηφιακών µεταβάσεων στις αγροτικές περιοχές, µέσω επενδύσεων σε A.I., ροµποτική και έξυπνες γεωργικές υποδοµές.
Η Ε.Ε. έχει επενδύσει 80 εκατ. ευρώ σε πιλοτικά έργα, όπως τα IoF2020, Demeter, Atlas και SmartAgriHubs, που στοχεύουν στην ενσωµάτωση ψηφιακών τεχνολογιών στη γεωργία, όπως το ∆ιαδίκτυο των Πραγµάτων και η τεχνητή νοηµοσύνη.
Αλλο αξιοσηµείωτο έργο είναι το AgriFoodTEF, µια σηµαντική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που στοχεύει στην επιτάχυνση της υιοθέτησης τεχνολογιών τεχνητής νοηµοσύνης και ροµποτικής στον αγροδιατροφικό τοµέα. Ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2023 και έχει διάρκεια πέντε
ετών, µε προϋπολογισµό 60 εκατ., χρηµατοδοτούµενο κατά 50% από το Digital Europe και κατά 50% από τα κράτη-µέλη που συµµετέχουν στο έργο.
Παράλληλα, η πρωτοβουλία A.I. Factory, γνωστή ως IT4LIA A.I. Factory, διαθέτει προϋπολογισµό περίπου 430 εκατ., συγχρηµατοδοτούµενη από την Ε.Ε. και την Ιταλία, σε συνεργασία µε την Αυστρία και τη Σλοβενία. Το έργο αυτό επικεντρώνεται στην προώθηση της υιοθέτησης A.I. σε τοµείς όπως η γεωργία, τα τρόφιµα και η βιοµηχανία, προσφέροντας πόρους, υποστήριξη έργων και προγράµµατα κατάρτισης για τη διασύνδεση παρόχων A.I. µε τελικούς χρήστες.
Ενθαρρυντικά µηνύµατα
Τα παραδείγµατα αξιοποίησης των προγραµµάτων σε πολλές χώρες της Ε.Ε. είναι ενθαρρυντικά: Στην Ολλανδία, µια συνεργασία που υποστηρίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταµείο Αγροτικής Ανάπτυξης της ΚΑΠ οδήγησε στη δηµιουργία του «Andela» WeedBuster, ενός αυτόνοµου ροµπότ, που χρησιµοποιεί A.I. και ηλιακή ενέργεια για να εντοπίζει και να αποµακρύνει ζιζάνια, µειώνοντας το κόστος εργασίας των αγροτών περίπου κατά 50%, ενώ υπάρχουν ήδη εµπορικές παραγγελίες.
Στην Ισπανία, το έργο GO_PhytoDron ανέπτυξε drone για τη βελτίωση της εφαρµογής φυτοφαρµάκων. Παράλληλα, η Ιταλία εφάρµοσε τεχνολογία γεωργίας µεταβλητής δόσης στην αµπελουργία, επιτρέποντας την εφαρµογή της κατάλληλης ποσότητας λιπάσµατος, νερού ή σπόρων σε διαφορετικά σηµεία του αµπελιού, αυξάνοντας τις αποδόσεις.
Η Γερµανία λανσάρει αυτόνοµα τρακτέρ µέσω του Horizon, ενσωµατώνοντάς τα µε δορυφορικούς και επίγειους αισθητήρες για βέλτιστη διανοµή σπόρων, λιπασµάτων και φυτοφαρµάκων.
Η ελληνική πραγµατικότητα
Στο πλαίσιο της ΚΑΠ, η Ελλάδα «τρέχει» οικολογικά σχήµατα που παρέχουν οικονοµικά κίνητρα για την υιοθέτηση τεχνολογιών που συµβάλλουν στη µείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος, όπως η χρήση αισθητήρων, η γεωργία ακριβείας και η παρακολούθηση µέσω δορυφορικών δεδοµένων.
Ελληνικές εταιρείες, όπως η AgroApps, έχουν αξιοποιήσει χρηµατοδοτήσεις για την ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων στη γεωργία,ενσωµατώνοντας δορυφορικά δεδοµένα και τεχνολογίες τεχνητής νοηµοσύνης για την υποστήριξη των αγροτών. Παράλληλα, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) συµµετέχει σε πρωτοβουλίες για την «έξυπνη γεωργία», κυρίως µε την αξιοποίηση ροµπότ και A.I.Τον ∆εκέµβριο, η ΕΤΕπ ανακοίνωσε χρηµατοδότηση ύψους 3 δισ. ευρώ για την επόµενη τριετία, που στοχεύει µεταξύ άλλων στην προώθηση επενδύσεων σε τοµείς όπως η υγεία εδάφους, τα ψηφιακά εργαλεία, η διαχείριση των υδάτων και η ανθεκτικότητα στην κλιµατική αλλαγή.
Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2023-2027 αποτελεί βασικό εργαλείο για την ενίσχυση της αγροτεχνολογίας στην Ελλάδα, προσφέροντας χρηµατοδοτήσεις για επενδύσεις σε γεωργία ακριβείας, αγροτικά µηχανήµατα νέας τεχνολογίας και υποδοµές που
ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών εκµεταλλεύσεων.
Τέλος, στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0» έχουν δεσµευθεί πάνω από 1 δισ. για επενδύσεις στον αγροτικό τοµέα και την καινοτοµία.
Προκλήσεις και δεδοµένα
Πέρα από τη χρηµατοδότηση και τις ατοµικές δεξιότητες, υπάρχουν πιο σύνθετες δυσκολίες για την ανάπτυξη και την εφαρµογή της αγροτεχνολογίας. Παράδειγµα, οι µικρές αγροτικές εκµεταλλεύσεις στην Ε.Ε., που είναι εξαιρετικά κατακερµατισµένες, κάτι που δυσχεραίνει την ανάπτυξη εργαλείων A.I. και τεχνολογιών ακριβείας. Αλλοι παράγοντες είναι ο γερασµένος πληθυσµός στην ύπαιθρο, οι τεχνοφοβικές απόψεις, η αργή υιοθέτηση καινοτοµιών, η περιορισµένη ευρυζωνικότητα στις αγροτικές περιοχές και οι ασαφείς κανονισµοί για τα δεδοµένα.
Η αγροτεχνολογία είναι ένα όπλο που µπορεί να προσφέρει πολλά, υπό την προϋπόθεση πως θα αξιοποιηθεί µε σύνεση, µε στόχο τη διευκόλυνση της ζωής του κόσµου της υπαίθρου και της βελτιστοποίησης της παραγωγής του. Τα πρώτα βήµατα έχουν γίνει, ωστόσο απαιτείται ακόµα χρήµα, πείρα, αλλά και η εξασφάλιση της εµπιστοσύνης του αγροτικού κόσµου.
Γεωργία Σαμπαζιώτη
Κυριακάτικη Απογευματινή
