Το χειρότερο εξάµηνο από την εποχή του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον είχε το δολάριο στη διάρκεια του πρώτου εξαµήνου του τρέχοντος έτους. Το σύνθηµα «Sell America», που έφερε η αλλοπρόσαλλη πολιτική Τραµπ, αλλά και τα δοµικά προβλήµατα της αµερικανικής οικονοµίας
προκάλεσαν κάθετη πτώση του δολαρίου έναντι όλων των βασικών νοµισµάτων του πλανήτη και κυρίως έναντι του ευρώ.
Ο δείκτης του δολαρίου (DXY) έναντι των κυριότερων νοµισµάτων κατέγραψε απώλειες 10% µέσα στο πρώτο εξάµηνο του έτους, ενώ οι απώλειες σε σχέση µε το ευρώ είναι της τάξης του 15%. Στις 31 ∆εκεµβρίου 2024 η ισοτιµία του ευρώ έναντι του δολαρίου ήταν 1,036 και στα
µέσα της περασµένης εβδοµάδας βρέθηκε πάνω από 1,17 ενώ σηµειακά ξεπέρασε και το 1,18.
Η ραγδαία αυτή υποτίµηση του δολαρίου έναντι του ευρώ αποδίδεται αφενός µεν στους φόβους των επενδυτών για ύφεση στην αµερικανική οικονοµία, αφετέρου δε στο διακινούµενο σύνθηµα «Sell America», που υποδηλώνει ότι η αµερικανική οικονοµία δεν είναι τόσο ασφαλής όσο στο παρελθόν, µε αποτέλεσµα οι επενδυτές να αναζητούν άλλα καταφύγια για τα κεφάλαιά τους, µεταξύ των οποίων το ευρώ και τις ευρωπαϊκές µετοχές και τα οµόλογα.
Η πορεία δε αυτή αναµένεται να επιδεινωθεί µέχρι το τέλος του έτους. Τα προγνωστικά των περισσότερων διεθνών οίκων (Goldman Sachs, Morgan Stanley, ING κ.ά.) δείχνουν ως πιθανότερο µέχρι το τέλος του έτους η ισοτιµία ευρώ έναντι δολαρίου να κινείται στο 1,2 έως 1,22.
Αν συµβεί αυτό, τότε το ευρώ θα βρεθεί σε υψηλό 8ετίας.
∆εν είναι, εποµένως, η πρώτη φορά που το ευρώ είναι ενισχυµένο έναντι του δολαρίου. Στο παρελθόν είχε βρεθεί και σε υψηλότερα σηµεία: 1,4 έως 1,5 του δολαρίου. Ωστόσο, φέτος είναι διαφορετικά, µε την έννοια ότι έχουµε την αντισυστηµική πολιτική Τραµπ, που προκαλεί πολύ
µεγαλύτερες αναταράξεις στην οικονοµία από όσες ο βοµβαρδισµός του Ιράν.
Καύσιµα
Για την ελληνική οικονοµία ένα ισχυρό ευρώ σηµαίνει πολλά. Πρώτον, µειώνει τις τιµές των καυσίµων, αφού απαιτούνταιλιγότερα ευρώ για συγκεκριµένο αριθµό δολαρίων στα οποία τιµάται το αργό πετρέλαιο. Η τελευταία µεγάλη πτώση του δολαρίου είναι εκείνη που συνέβαλε στην πτώση της τιµής στην αντλία των πρατηρίων περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα.
Ωστόσο, η υποτίµηση του δολαρίου έναντι του ευρώ κάνει µεγάλη ζηµία στις ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και σε όλες τις άλλες χώρες που συναλλάσσονται µε δολάρια. Τόσο τα ελληνικά όσο και τα άλλα προϊόντα της ευρωζώνης έχουν ακριβύνει για τους Αµερικανούς και όσους πληρώνουν γι’ αυτά σε δολάρια.
Ηδη τα ελληνικά προϊόντα στις ΗΠΑ, µε την αλλαγή ισοτιµίας, κοστίζουν για τους Αµερικανούς 15% περισσότερο απ’ ό,τι έξι µήνες πριν, µε ό,τι συνεπάγεται αυτό. Και αν σε αυτή τη µεταβολή προσθέσουµε και το 10% έως 20% των αµοιβαίων δασµών που επιβλήθηκαν τον περασµένο Απρίλιο από τον πρόεδρο Τραµπ (25% στα ανταλλακτικά και τα αυτοκίνητα και 50% σε προϊόντα χάλυβα και αλουµινίου), τότε τα ελληνικά προϊόντα µέσα σε έξι µήνες έχουν ανατιµηθεί στις ΗΠΑ και στις άλλες τρίτες χώρες που αξιοποιούν δολάρια στις συναλλαγές τους κατ’ ελάχιστον κατά 25% και µέχρι 65%.
Αυτό αναµένεται να αποτυπωθεί στο ισοζύγιο των αγαθών της χώρας. Και, βεβαίως, θα πρέπει να δούµε πού θα σταθεί η «µπίλια» των δασµών για ολόκληρη την Ευρώπη. Ισως µετά τις 9 Ιουλίου να έχουµε µια καλύτερη εικόνα, αν και όλοι συµφωνούν ότι ο αντισυστηµισµός και οι
αβεβαιότητες που αυτός επιφέρει θα συνεχίσουν να υφίστανται στις διατλαντικές σχέσεις (και όχι µόνον).
Εσοδα
Η Ελλάδα έχει ακόµα ένα πρόβληµα µε το ισχυρό ευρώ: όσο αυτό αυξάνεται τόσο λιγότερο ελκυστική γίνεται στους Αµερικανούς τουρίστες. Οι τελευταίοι στήριξαν τα τουριστικά έσοδα της χώρας, καθώς τα τελευταία χρόνια υπήρξε πολύ µεγάλη αύξηση των εισροών τους και, κυρίως, της κατά κεφαλήν δαπάνης τους.
Οι Αµερικανοί τουρίστες έχουν αναδειχθεί στους καλύτερους «πελάτες» της χώρας, καθώς ξοδεύουν περισσότερο απ’ ό,τι οι Ευρωπαίοι στις θερινές τους διακοπές στη χώρα µας. Σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδος, το τετράµηνο Ιανουάριος – Απρίλιος 2025 τη χώρα µας επισκέφθηκαν περίπου 340.000 Αµερικανοί, δαπανώντας 325 εκατ. ευρώ. ∆απάνησαν, δηλαδή, περίπου 958 ευρώ ο καθένας.
Η χώρα που έφερε τους περισσότερους τουρίστες στη χώρα µας την ίδια περίοδο είναι η Γερµανία, από την οποία ήλθαν 475.500 τουρίστες, οι οποίοι ξόδεψαν 297 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας κατά κεφαλήν δαπάνη 624 ευρώ. Αδιαµφισβήτητα, πλέον, η αγορά των ΗΠΑ, όπως δείχνουν τα
στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, είναι η πιο σηµαντική (εθνική αγορά) για τον ελληνικό τουρισµό. Το τετράµηνο Ιανουαρίου – Απριλίου 2025, µάλιστα, απέφερε πάνω από το 15% των συνολικών προερχόµενων από το εξωτερικό τουριστικών εσόδων.
Αν και πολλοί θεωρούν ότι οι Αµερικανοί που καταναλώνουν ελληνικά προϊόντα και ελληνικές υπηρεσίες δεν θα πτοηθούν από τις ανατιµήσεις του ευρώ, υποστηρίζοντας ότι είναι υψηλής οικονοµικής στάθµης, εντούτοις οι ανατιµήσεις είναι ανελαστικές στην κατανάλωση έως
ένα σηµείο. Ανατιµήσεις της τάξης του 25% ή και 50% οδηγούν τους αγοραστές σε άλλες αγορές, οι οποίες, µάλιστα, µαστίζονται από την αποδυνάµωση του νοµίσµατός τους, όπως είναι, π.χ., η Τουρκία.
Τη χώρα αυτή τρέµουν οι παραγωγοί τόσο των αγροτοδιατροφικών προϊόντων όσο και άλλων βιοµηχανικών προϊόντων χάλυβα και αλουµινίου, στην οποία η χώρα µας έχει ισχυρή παραγωγική βάση.
Του Βαγγέλη Μανδραβέλη
Κυριακάτικη Απογευματινή
