Άμεση «απειλή» και για την τσέπη του Έλληνα καταναλωτή συνιστά η λεόντειος συμφωνία επιβολής δασμών 15% στα προϊόντα που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εξάγονται στις ΗΠΑ, εφόσον οι εγχώριοι παραγωγοί και εξαγωγείς, από την κτηνοτροφία και τα αγροδιατροφικά προϊόντα έως τη βαριά βιομηχανία χάλυβα και αλουμινίου (κλάδοι όπου επιβάλλονται δασμοί 50%), υποχρεωθούν να μετακυλήσουν μέρος του σημαντικά αυξημένου κόστους που επωμίζονται στην εγχώρια αγορά.
Διφορούμενα μηνύματα
Οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, με τους οποίους συνομίλησε η «Α», για να ανιχνεύσει τις προθέσεις και τη στρατηγική αντιμετώπισης εξαγωγέων και μεταποιητών στο νέο οικονομικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, εκπέμπουν διφορούμενα μηνύματα. Ναι μεν υποστηρίζουν ότι θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια από τις εταιρείες, ώστε να μην επιβαρυνθεί ο Έλληνας καταναλωτής από την επιβολή δασμών 15%, ωστόσο οι συνεχείς αναφορές στα κόστη που δεν θα καλύπτονται πια από μια αποδυναμωμένη αγορά χαράζουν μια προδιαγεγραμμένη πορεία.
Κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει ένα νέο -μικρό ή ισχυρότερο- κύμα ανατιμήσεων και στα ελληνικά ράφια, πολύ δε μάλλον όταν οι ελληνικές εξαγωγές δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τους «δασμούς Τραμπ», αλλά και έναν «κρυφό» δασμό που επιβάλλει το ισχυρό ευρώ, το οποίο έχει ενισχυθεί σημαντικά έναντι του δολαρίου, αυξάνοντας το κόστος των ελληνικών εξαγωγών ήδη κατά επιπλέον 17%.
Τώρα, πρωτογενής τομέας και μεταποιητές ευελπιστούν αφενός να υπάρξουν υποστηρικτικές πρωτοβουλίες ενίσχυσης από την κυβέρνηση, αφετέρου να επαναληφθεί η τακτική της πρώτης θητείας Τραμπ, όταν εξαιρέθηκαν από επιβαρύνσεις τα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ, τα οποία μέχρι και σήμερα αποτελούν τη «ναυαρχίδα» των εξαγωγών προς την αμερικανική αγορά. Η Ελλάδα έχει κατοχυρώσει 105 ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστασία Γεωγραφικής Ένδειξης) προϊόντα, στα οποία περιλαμβάνονται 122 τρόφιμα (20 εξ αυτών τυροκομικά), 147 κρασιά και 15 ποτά και αποστάγματα.
Αλληλεξάρτηση
Οι διμερείς οικονομικές σχέσεις ΕΕ και ΗΠΑ χαρακτηρίζονται από τον υψηλότερο βαθμό αλληλεξάρτησης παγκοσμίως, λαμβανομένου υπόψη ότι πέραν του εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών κινητήρια δύναμη της διατλαντικής οικονομίας είναι οι επενδύσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ, κατά το 2024 οι εξαγωγές αγαθών ΗΠΑ στην Ελλάδα είχαν συνολική αξία $2,6 δισ. έναντι των εξαγωγών ελληνικών αγαθών στις ΗΠΑ αξίας $2,2 δισ. (2,41 δισ. ευρώ). Ειδικότερα, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 13,9% σε σχέση με το 2023, καθώς οι ΗΠΑ, όπως και το 2023, συνεχίζουν να είναι ο πέμπτος (5ος) σημαντικότερος πελάτης και ο δέκατος τρίτος (13ος) σημαντικότερος προμηθευτής της Ελλάδας για το 2024.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, oι εξαγωγές από την Ελλάδα προς τις ΗΠΑ το 2024 συγκεντρώνονται κυρίως σε δύο κατηγορίες, στα τρόφιμα και ζωντανά ζώα (633,6 εκατ. ευρώ το 2024), και στα ορυκτά και καύσιμα (551 εκατ. ευρώ). Οι εξαγωγές λαχανικών και φρούτων «έφεραν» στο εμπορικό ισοζύγιο 415,5 εκατ. ευρώ, τα λάδια και τα λίπη 76,78 εκατ. ευρώ, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά 75,2 εκατ. ευρώ, οι ελαιόσποροι και ελαιώδεις καρποί 2,4 εκατ. ευρώ.
Ελιά
Το πρώτο σε εξαγωγές τρόφιμο στις ΗΠΑ, με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα, είναι η επιτραπέζια ελιά. Το 2024 έφτασε σε ένα ύψος εξαγωγών 214 εκατομμυρίων ευρώ. Όπως ξεκαθαρίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών Τυποποιητών, Κώστας Ζούκας: «Ειδικά για τον κλάδο της επιτραπέζιας ελιάς, μέσα σε τέσσερις μήνες έχουμε μια συνολική επιβάρυνση του προϊόντος για την αγορά της Αμερικής, καθώς έχουμε επιπλέον τουλάχιστον 10% διολίσθηση του δολαρίου, κάτι που προστίθεται στο συνολικό κόστος του προϊόντος στα ράφια των ΗΠΑ».
Φέτα
Όμως και η ελληνική φέτα υφίσταται αντίστοιχο πλήγμα από την αλλαγή των δεδομένων. Το 2024 σημειώθηκε νέο ρεκόρ εξαγωγών για το προϊόν, καθώς η αξία των πωλήσεων εκτός Ελλάδας ανήλθε στα 785,08 εκατομμύρια ευρώ. Η αγορά των ΗΠΑ (αποτελεί την πέμπτη πιο ισχυρή αγορά για τη φέτα) απορροφά περίπου το 8%-9% των ελληνικών εξαγωγών του συγκεκριμένου προϊόντος, συνολικής αξίας 53,6 εκατ. ευρώ και όγκου 5,5 χιλ. τόνων. Όπως λέει στην «Α» ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, Παύλος Σατολιάς, «φοβόμαστε μείωση των πωλήσεων σε ένα μεγάλο ποσοστό. Τα ελληνικά τρόφιμα θα είναι μη ανταγωνιστικά με ό,τι συνέπειες θα έχει αυτό για την ελληνική παραγωγή και μεταποίηση. Δεν θα υπάρξει επίπτωση στον Έλληνα καταναλωτή, αλλά λειτουργεί αρνητικά για την εθνική οικονομία, τους εξαγωγείς, τους μεταποιητές και τους αγρότες».
Ροδάκινα
Στην Ημαθία, ήδη τις τελευταίες 15 ημέρες οι βιομηχανίες έχουν «ρίξει» τις τιμές για την κονσερβοποίηση των ροδάκινων και οι παραγωγοί χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους, αφού η συγκεκριμένη δραστηριότητα ήταν ζωογόνος για την περιοχή τους. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εξαγωγέων Ημαθίας, Στέφανο Αποστολίδη, οι εξαγωγές κομπόστας προς τις ΗΠΑ είχαν φτάσει τα 120 εκατ. ευρώ «και εμείς δεν μπορούμε να στραφούμε σε άλλες αγορές, έχουμε ήδη εξαντλήσει τις πιθανότητές μας».
Κρασί-αποστάγματα
Για το ελληνικό κρασί η αγορά των ΗΠΑ αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη εξαγωγική αγορά, με τα έσοδα το 2024 να φθάνουν τα 19 εκατ. ευρώ. Ιδιαίτερη είναι η περίπτωση των ελληνικών αποσταγμάτων -όπως ούζο, τσίπουρο, μαστίχα, τεντούρα και κουμκουάτ-, με τις εξαγωγές να ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ το 2024, καταγράφοντας άνοδο 7,9% σε σχέση με το 2023. Μάλιστα, το ούζο και το τσίπουρο έχουν ενισχύσει σημαντικά τη θέση τους στις διεθνείς αγορές, με αύξηση εξαγωγών κατά 46% σε αξία και 11,5% σε ποσότητα μέσα στη δεκαετία.
Όπως αναφέρει μιλώντας στην «Α» ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Γιάννης Μπρατάκος: «Η προκαταρκτική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για την άρση δασμών αποτελεί θετική ένδειξη αποκλιμάκωσης, ωστόσο παραμένουμε επιφυλακτικοί ως προς το τελικό της περιεχόμενο. Δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς εγγυήσεις για την προστασία των ευαίσθητων ελληνικών προϊόντων, όπως η φέτα, το ελαιόλαδο, τα κρασιά και τα φρούτα, τα οποία συχνά υφίστανται δυσανάλογες πιέσεις». Ο Γιάννης Μπρατάκος αφήνει μια αχτίδα αισιοδοξίας, καθώς, όπως αναφέρει, «αναμένουμε διευκρινίσεις για τις επιμέρους ρυθμίσεις και καλούμε την Πολιτεία να παρακολουθήσει στενά τις διαπραγματεύσεις, ώστε να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των εξαγωγικών επιχειρήσεων και του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας».
«Είναι σημαντικό πως μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις η συμφωνία επετεύχθη σε λιγότερο από μία εβδομάδα πριν από την προθεσμία της 1ης Αυγούστου και της επιβολής υψηλότερων δασμών, που θα είχαν σοβαρές επιπτώσεις. Θέλουμε να πιστεύουμε πως η συμφωνία επιβολής δασμών στα επίπεδα του 15% είναι μια διαχειρίσιμη κατάσταση και ελπίζουμε πως δεν θα δημιουργήσει απώλειες στο διμερές εμπόριο ΗΠΑ και ΕΕ», αναφέρει με τη σειρά του ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης.
Μέταλλα
«Αγκάθι» για την ελληνική βιομηχανία αποτελεί ο δασμός 50% που έχει επιβληθεί από τις ΗΠΑ σε παγκόσμιο επίπεδο σε χάλυβα και αλουμίνιο και τον οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος αρνείται να «πάρει πίσω». Η ελληνική βαριά βιομηχανία δείχνει να έχει προετοιμαστεί, περιορίζοντας το «άνοιγμά» τους στην αμερικανική αγορά και ενεργοποιώντας τις πέραν του Ατλαντικού θυγατρικές τους. Την περασμένη χρονιά η αξία των εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα προς τις ΗΠΑ δεν ξεπέρασε τα 55,5 εκατ. ευρώ.
Εφημερίδα Απογευματινή
