Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών 15% στα ευρωπαϊκά προϊόντα δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για τις ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το 60% των ελληνικών εξαγωγών κινδυνεύει να επηρεαστεί από το νέο δασμολογικό πλαίσιο, με την κομπόστα ροδάκινου να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των κλάδων που αντιμετωπίζουν άμεση απειλή.
Το νέο δασμολογικό καθεστώς και οι επιπτώσεις του
Αρχικά, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε προαναγγείλει δασμούς ύψους 30% για τα ευρωπαϊκά προϊόντα. Τελικά, η συμφωνία κλείδωσε στο 15%, γεγονός που παρά την μείωση εξακολουθεί να προκαλεί σημαντικές ανατροπές στο εμπορικό τοπίο.
Η περίοδος αβεβαιότητας που προηγήθηκε της τελικής συμφωνίας δημιούργησε έντονο προβληματισμό στους Έλληνες εξαγωγείς. Κλάδοι όπως τα γενόσημα φάρμακα, η παραδοσιακή φέτα, η κομπόστα ροδάκινου, το εξαιρετικό ελαιόλαδο, τα ελληνικά κρασιά και τα φυσικά καλλυντικά αναμένουν σημαντικές επιπτώσεις.
Αριθμητικά στοιχεία για τις ελληνικές εξαγωγές προς ΗΠΑ
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της UBS, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση ανάμεσα στις 13 αναδυόμενες οικονομίες της περιοχής ΕΜΕΑ όσον αφορά την έκθεση στους νέους δασμούς.
Τα επίσημα στοιχεία για το 2024 καταγράφουν ελληνικές εξαγωγές προς την αμερικανική αγορά αξίας 2,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο 13,9% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεντρώνουν πλέον το 4,9% του συνολικού εξαγωγικού όγκου της χώρας, αναδεικνύοντας τες στον πέμπτο κυριότερο εμπορικό συνεργάτη της Ελλάδας.
Η κομπόστα ροδάκινου στο κέντρο της κρίσης
Ο κλάδος της κομπόστας ροδάκινου αποτελεί έναν από τους πλέον ευάλωτους τομείς απέναντι στους δασμούς Τραμπ. Η συνολική αξία των αγροδιατροφικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ αγγίζει τα 720 εκατομμύρια δολάρια, με την κομπόστα ροδάκινου να συνεισφέρει πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ.
Το συγκεκριμένο προϊόν κατέχει στρατηγική θέση για την οικονομική ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Η αμερικανική αγορά απορροφά το 20% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών κομπόστας ροδάκινου, ενώ εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι πάνω από το 98% της εγχώριας παραγωγής κατευθύνεται στο εξωτερικό.
Προκλήσεις και αλλαγές στην κονσερβοποιία
Ο κλάδος της κονσερβοποιίας είχε κερδίσει σημαντικό έδαφος τα προηγούμενα χρόνια, επωφελούμενος από τη μειωμένη παραγωγή ροδάκινου στην Αμερική και την αυξανόμενη ζήτηση. Ταυτόχρονα, το παραγωγικό κόστος στην Ελλάδα είχε μειωθεί, καθιστώντας τις τιμές ιδιαίτερα ελκυστικές.
Οι επερχόμενοι δασμοί απειλούν να ανατρέψουν αυτό το θετικό κλίμα. Οι δασμοί στα ροδάκινα αναμένεται να αυξηθούν από το τρέχον 17% στο 32% στην πιο αισιόδοξη εκδοχή, ή ακόμη και στο 47% στο χειρότερο σενάριο.
Αντιδράσεις και προτάσεις του κλάδου
Η Ένωση Κονσερβοποιών Ελλάδος εκφράζει έντονη ανησυχία για την κατάσταση, τονίζοντας ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα σχετικά με τις ποσότητες ροδάκινου που δύναται να μεταποιηθούν για την αμερικανική αγορά. Ο κλάδος αισθάνεται εγκαταλελειμμένος τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από την εθνική πολιτική ηγεσία.
Επιχειρήσεις όπως η Agrophoenix από το Άνω Ζερβοχώρι Ημαθίας, που κατευθύνει το 40% της παραγωγής της σε αμερικανικές εταιρείες όπως η Dole, βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρές δυσκολίες. Η πιθανή απώλεια της αμερικανικής αγοράς θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναπληρωθεί, καθώς τα προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Επιπτώσεις στις τοπικές οικονομίες και προτάσεις λύσεων
Η θεσσαλική βιομηχανία ΕΛΒΑΚ, θυγατρική του γερμανικού ομίλου Schroeder με ετήσιο τζίρο άνω των 42 εκατομμυρίων ευρώ, υπογραμμίζει ότι το πλήγμα έρχεται στην καρδιά της παραγωγικής περιόδου. Παρότι η αγορά των ΗΠΑ αντιπροσωπεύει μόλις το 2% των δραστηριοτήτων της εταιρείας, οι ειδικές συσκευασίες που προορίζονταν για την αμερικανική αγορά κινδυνεύουν να παραμείνουν αχρησιμοποίητες.
Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων, η Ένωση Κονσερβοποιών προτείνει: Άμεση κινητοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης και των ευρωβουλευτών,επίσπευση εμπορικών συμφωνιών με το Μεξικό και τις χώρες της Mercosur, έναρξη διαπραγματεύσεων με την Ινδία για νέες εξαγωγικές δυνατότητες και προστασία του αγροδιατροφικού τομέα από τη δασμολογική κρίση
