∆έκα «κόφτες» για τη µεγάλη πληγή του ΦΠΑ επιστρατεύει η ΑΑ∆Ε, για να περιορίσει τις απώλειες και να ενισχύσει τα δηµόσια έσοδα που θα στηρίξουν το κοινωνικό πακέτο του Σεπτεµβρίου. Το επιχειρησιακό σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής ρίχνει το βάρος στην τεχνολογία, µε στόχο τη µείωση του κενού µεταξύ προσδοκώµενων και πραγµατικών εισπράξεων ΦΠΑ, ώστε η χώρα να συγκλίνει µε τον ευρωπαϊκό µέσον όρο προσεγγίζοντας το 5% έως το 2029. Ηδη, πάντως, η πρόοδος που καταγράφεται σε αυτό το µέτωπο είναι σηµαντική.
Το 2024 πρώτη φορά το έλλειµµα εσόδων από τον ΦΠΑ υποχώρησε σε µονοψήφιο ποσοστό, φθάνοντας το 9%, ενώ η εκτίµηση για φέτος είναι ακόµη πιο αισιόδοξη, µε τον επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισµού του Κράτους στη Βουλή, Γιάννη Τσουκαλά, να προβλέπει περαιτέρω συρρίκνωση στο 7%. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το ∆ηµόσιο θα εξασφαλίσει πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 1 δισ. ευρώ, που θα αποτελέσουν µία πολύ καλή «µαγιά» για τον σχεδιασµό των επόµενων φοροελαφρύνσεων, αφού προηγουµένως οι Βρυξέλλες ανάψουν το «πράσινο φως» στην κυβέρνηση. Σύµφωνα µε την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2020 το έλλειµµα ΦΠΑ στην Ελλάδα ανερχόταν στο 19,7%, ενώ το 2022 είχε ήδη µειωθεί στο 13,7%, µε την τάση να παραµένει καθοδική.
Ενδεικτικό της αλλαγής πορείας είναι ότι το 2019 η Ελλάδα βρισκόταν στις πρώτες θέσεις των χωρών µε τις µεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ στην Ε.Ε., πλάι στη Ρουµανία και τη Μάλτα. Ωστόσο, από το 2020 και µετά η εικόνα αντιστράφηκε και πλέον η χώρα καταγράφει έναν από τους ταχύτερους ρυθµούς µείωσης του κενού ΦΠΑ, µαζί µε τη Γερµανία και την Ουγγαρία. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, οι εισπράξεις από τον φόρο έφτασαν το 2024 τα 25,56 δισ. ευρώ, αυξηµένες κατά 2,1 δισ. ευρώ, ή 9,3% σε σχέση µε το 2023. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε και η ακρίβεια, αλλά όχι µόνο. Η ενίσχυση αυτή αποδίδεται σε µεγάλο βαθµό στον περιορισµό της φοροδιαφυγής µέσω της επέκτασης των ψηφιακών συναλλαγών και της αξιοποίησης νέων τεχνολογιών.
Ειδικότερα, καταλυτικό ρόλο σε αυτή τη µεταβολή είχαν η υποχρεωτική εφαρµογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA), η διασύνδεση των ταµειακών µηχανών µε τα POS και τα πληροφοριακά συστήµατα του κράτους, η ηλεκτρονική τιµολόγηση, το ψηφιακό πελατολόγιο, η ψηφιακή κάρτα εργασίας, η εκτεταµένη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωµών κ.ά. Οι µεταρρυθµίσεις αυτές έχουν περιορίσει δραστικά τα περιθώρια για «µαύρες» συναλλαγές, ιδίως σε κλάδους µε ιστορικά υψηλή ροπή στη φοροδιαφυγή, όπως η εστίαση, το λιανεµπόριο και οι κατασκευές.
Οι δράσεις
Ειδικότερα το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑ∆Ε για τον περιορισµό των φαινοµένων κλοπής και απάτης στον ΦΠΑ περιλαµβάνει τις 10 ακόλουθες δράσεις:
1. Αξιοποίηση τεχνητής νοηµοσύνης, πλήρης ψηφιοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών και στοχευµένη διενέργεια ελέγχων για την αποκάλυψη κυκλωµάτων απάτης στο ΦΠΑ µε το κόλπο των «εξαφανισµένων εµπόρων». Πρόκειται συνήθως για νεοσύστατες ή αδρανείς επιχειρήσεις που αναβιώνουν για σύντοµο χρονικό διάστηµα και εµπλέκονται σε πλασµατικές συναλλαγές προκειµένου να βάλουν στη τσέπη τον ΦΠΑ ή και να εµφανιστούν ως δικαιούχοι επιστροφών. Συχνά χρησιµοποιούν «αχυράνθρωπους» και πλαστές ταυτότητες για να κρύψουν την ταυτότητά τους. Σύµφωνα µε το προγραµµατισµό, το 2025 η φορολογική διοίκηση θα προχωρήσει σε απενεργοποίηση τουλάχιστον 115 ΑΦΜ «εξαφανισµένων εµπόρων» (φυσικών προσώπων, εταιρειών).Τα στοιχεία καταγράφουν σηµαντική βελτίωση στη δράση του φοροελεγκτικού µηχανισµού σε αυτό τον τοµέα, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται ανάµεσα στις 4 χώρες της Ε.Ε. µε το χαµηλότερο κενό ΦΠΑ από «εξαφανισµένους εµπόρους» µε ποσοστό που κυµαίνεται στο 1% µε 2%
2. Εντοπισµός της αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης από τη διενέργεια των ερευνών φοροδιαφυγής (πλην των ερευνών απάτης στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ), άνω των 500 εκατ. ευρώ, καθώς και εντοπισµός διαφυγόντων εσόδων και προστίµων άνω των 200 εκατ. ευρώ από τη διενέργεια των ερευνών φοροδιαφυγής εκτός των ερευνών απάτης στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ.
3. ∆ιασταύρωση για τον εντοπισµό φορολογουµένων που υπέβαλαν µηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ έτους 2024, ενώ είχαν δραστηριότητα, µέχρι τις 31.12.2025.
4. ∆ιενέργεια τουλάχιστον 155 υποθέσεων έρευνας για απάτη στον ΦΠΑ ενδοκοινοτικών συναλλαγών και εντοπισµός παραβατικότητας τουλάχιστον στο 70% των διενεργηθεισών υποθέσεων έρευνας, οι οποίες αφορούν απάτη στον ΦΠΑ.
5. Υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ των ενεργών υπόχρεων σε ποσοστό τουλάχιστον 98%, κατόπιν και δράσεων της ∆ΦΣ (∆ιεύθυνσης Φορολογικής Συµµόρφωσης).
6. Αυτοµατοποίηση της έκδοσης πράξεων επιβολής προστίµου κατά την υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ και παρακρατούµενων φόρων.
7. Ελεγχος των µηνιαίων αναφορών (διακύµανση εσόδων, ΦΠΑ, στοχοθεσίας, προόδου έργων) εντός τριών εργάσιµων ηµερών από την υποβολή τους.
8. Ανάλυση και κατάρτιση µηνιαίας αναφοράς απόδοσης κλάδων ως προς τον ΦΠΑ και υποβολή για έγκριση στο Αυτοτελές Τµήµα Υποστήριξης και Ελέγχου (ΑΤΥΕ) της Γενικής ∆ιεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασµού (Γ∆ΣΣ) µέχρι το τέλος του επόµενου µήνα από τον µήνα αναφοράς (εφόσον υπάρχουν έγκαιρα τα σχετικά στοιχεία).
9. Με το νέο σύστηµα των µηνιαίων δηλώσεων ΦΠΑ «µπλοκάρεται» το φαινόµενο µε τις επιχειρήσεις- φαντάσµατα που ξεκινούν δραστηριότητα και µετά εξαφανίζονται αφήνοντας φέσια στην Εφορία, ενώ ταυτόχρονα δίνεται ανάσα ρευστότητας σε όσους θέλουν να είναι συνεπείς.
10. Από φέτος τα στοιχεία για τα έσοδα και τα έξοδα µεταφέρονται αυτόµατα από το myDATA στις δηλώσεις ΦΠΑ, βάζοντας «φρένο» σε πρακτικές αλλοίωσης των δεδοµένων, όπως εικονικές συναλλαγές, υπερτιµολογήσεις και απόκρυψη εσόδων. Με το «κλείδωµα» των κωδικών, οι επιχειρήσεις δεν θα µπορούν πλέον να «παίζουν» µε τους αριθµούς, καθώς οι αποκλίσεις µηδενίζονται και καθίσταται υποχρεωτική η απόλυτη ταύτιση των δηλωθέντων µε τα ηλεκτρονικά βιβλία.
Κυριακάτικη Απογευματινή
