Μετά την εµπορική συµφωνία µεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ, για δασµούς 15% στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγονται στην Αµερική, οι Ευρωπαίοι και Ελληνες εξαγωγείς ξεκινούν να παίρνουν τα µέτρα τους, προκειµένου να αντεπεξέλθουν στην επερχόµενη δασµολογική λαίλαπα. Ο ευρωπαϊκός αγροδιατροφικός κλάδος είναι µεταξύ αυτών που βρίσκονται «στο κόκκινο». Στη συνάντηση που είχε µε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Σκοτία, εκεί όπου κλείστηκε η συµφωνία, ο Ντόναλντ Τραµπ κατέταξε τον αγροτικό τοµέα των ΗΠΑ στη δεύτερη θέση, πίσω από την αυτοκινητοβιοµηχανία, ως τον κλάδο που θα ωφεληθεί περισσότερο από την εµπορική συµφωνία µε την Ε.Ε. Μάλιστα, σηµείωσε µε νόηµα προς τη Φον ντερ Λάιεν πως η Ευρώπη έως τώρα δεν «τιµούσε» τα αγροτικά προϊόντα των ΗΠΑ.
Παρότι οι ΗΠΑ εξήγαγαν αγροτικά προϊόντα αξίας ρεκόρ 12,8 δισ. δολαρίων προς την Ε.Ε. το 2024, διατηρούν σηµαντικό εµπορικό έλλειµµα µε την Ενωση. Σύµφωνα µε την Υπηρεσία Οικονοµικής Ερευνας του USDA, η Ε.Ε. εξάγει κατά µέσον όρο 32,9 δισ. δολάρια ετησίως σε αγροτικά προϊόντα προς τις ΗΠΑ την τελευταία πενταετία. Αν και η πρόεδρος της Κοµισιόν ξεκαθάρισε ότι δεν έχουν διευκρινιστεί ακόµα όλες οι λεπτοµέρειες του νέου εµπορικού deal, οι εξαγωγείς, οι κυβερνήσεις και ο αγροτικός τοµέας της Ε.Ε. συνολικά βρίσκονται επί ποδός «πολέµου», αφού το 15% ναι µεν δεν είναι… 30%, αλλά αρκεί για να πλήξει επιχειρήσεις, τοπικές και εθνικές οικονοµίες.
Ποσοστά
Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανέρχονται συνολικά σε περίπου 2,6 δισ. ευρώ, µε τις ΗΠΑ να αποτελούν τον πέµπτο σηµαντικότερο πελάτη της χώρας. Εξ αυτών, τα 745 εκατ. προέρχονται από τα αγροδιατροφικά προϊόντα. Το µεγαλύτερο ποσοστό ανήκει στις επιτραπέζιες ελιές και ακολουθούν το ροδάκινο, τα γαλακτοκοµικά, το ελαιόλαδο και το κρασί. Οπως δηλώνει στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Σύνδεσµου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), Αλκιβιάδης Καλαµπόκης, η εξέλιξη µε τον δασµό ύψους 15% ανακουφίζει µερικώς µόνο, αφού τα kθα καταστούν ακριβότερα σε σχέση µε το παρελθόν, όταν οι MFN (Most Favored Nation) δασµοί µεσοσταθµικά για την Ε.Ε. ήταν 4,8%. Ιδιαίτερα για τα αγροδιατροφικά προϊόντα, η νέα επιβάρυνση θα δοκιµάσει την ανταγωνιστικότητα, τονίζει ο κ. Καλαµπόκης. Το ενιαίο ποσοστό δεν κάνει διακρίσεις, εφαρµόζεται οριζόντια σε σχεδόν όλα τα προϊόντα και καταργεί τους επιµέρους πρόσθετους δασµούς.
Παρά τη σταθερότητα που προσφέρει, το κόστος για τον Αµερικανό καταναλωτή αυξάνεται και η παρουσία των Ελλήνων εξαγωγέων στην αµερικανική αγορά δυσκολεύει. Ο ΠΣΕ ζητά εξαίρεση των αγροτικών προϊόντων από το νέο καθεστώς, προκειµένου να προστατευθεί η ανταγωνιστικότητα των παραγωγών. Κεντρικό επιχείρηµα είναι η ιδιαίτερη ταυτότητα αυτών των προϊόντων, καθώς πρόκειται για µοναδικά αγαθά που δεν παράγονται στις ΗΠΑ και, συνεπώς, δεν απειλούν την εγχώρια αµερικανική παραγωγή ούτε επηρεάζουν αρνητικά το εµπορικό ισοζύγιο. Παράλληλα, υπογραµµίζει την ανάγκη για ευρωπαϊκές και εθνικές πρωτοβουλίες, που θα ανοίξουν εµπορικούς δρόµους σε τρίτες χώρες και νέες αγορές µε συµφωνίες περί µηδενικών δασµών.
Ενας από τους µεγάλους «αδικηµένους» του κλάδου είναι η κοµπόστα ροδάκινο, µε τον ήδη υφιστάµενο δασµό να βρίσκεται στο 17%, κάτι που σηµαίνει ότι ο δασµός θα µπορούσε να εκτοξευθεί στο 32%, σενάριο που προκαλεί ασφυξία στους Ελληνες ροδακινοπαραγωγούς. Στις ΗΠΑ εξάγεται περίπου το 20% της ελληνικής παραγωγής, µε αξία που ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ.
Σηµαντική ζήτηση
Περνώντας στην επιτραπέζια ελιά, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μεταποιητών-Τυποποιητών-Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ), Κώστας Ζούκας, δηλώνει στην «Κυριακάτικη Α» ότι η αµερικανική αγορά είναι η σηµαντικότερη και στρατηγικά πιο κρίσιµη για το πλέον εξωστρεφές αγροδιατροφικό προϊόν της χώρας, απορροφώντας περίπου το 30% των εξαγωγών, µε την αξία τους να ξεπερνά τα 214 εκατ. ευρώ το 2024. Ο νέος δασµός, σε συνδυασµό µε τη διολίσθηση του δολαρίου, εντείνει την επιβάρυνση, οδηγώντας σε αύξηση του συνολικού κόστους του προϊόντος, µείωση κατανάλωσης και απώλεια εξαγωγών. Η κατάσταση αυτή απειλεί άµεσα τη βιωσιµότητα πολλών εξαγωγικών µονάδων, οι οποίες ήδη πιέζονται από εισαγωγείς στις ΗΠΑ για σηµαντικές µειώσεις τιµών.
Την ίδια στιγµή, προσθέτει ο κ. Ζούκας, η ανταγωνιστική ισορροπία διαταράσσεται, καθώς τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και το Μαρόκο, απολαµβάνουν προνοµιακούς όρους πρόσβασης, µέσω χαµηλότερων δασµών ή υποτίµησης των εθνικών τους νοµισµάτων. Σύµφωνα µε τον πρόεδρο της ΠΕΜΕΤΕ, υπάρχουν δύο ισχυρά διαπραγµατευτικά «χαρτιά» για το προϊόν, µπροστά στην τελική συµφωνία:
1. Οι επιτραπέζιες ελιές είναι προϊόν που δεν παράγεται ουσιαστικά στις ΗΠΑ.
2. Το εµπορικό ισοζύγιο Ελλάδας – ΗΠΑ είναι σχεδόν ισοσκελισµένο, σε αντίθεση µε εκείνο άλλων χωρών της Ε.Ε., όπως η Γερµανία, η Ιταλία ή η Ιρλανδία. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει εξαίρεση, η πολιτεία οφείλει να στηρίξει ουσιαστικά και άµεσα τις εξαγωγικές επιχειρήσεις επιτραπέζιων ελιών, τονίζει.
Ανταγωνισµός
Σύµφωνα µε όσα δήλωσε στην «Κυριακάτικη Α» ο γενικός διευθυντής της Ενωσης Βιοµηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου Ελλάδας (ΣΕΒΙΤΕΛ), Γιώργος Μητράκος, η επιβολή υψηλότερου δασµού, της τάξης του 30%, θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τον κλάδο, ενώ το τελικό ποσοστό θα γίνει προσπάθεια να αντιµετωπιστεί από τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ιδιαίτερη σηµασία αποκτά και η στάση που θα τηρηθεί έναντι τρίτων ανταγωνιστικών χωρών εκτός Ε.Ε., όπως η Τουρκία και, σε δεύτερο βαθµό, η Τυνησία. Οι δύο αυτές χώρες έχουν ενισχύσει σηµαντικά την παραγωγή τους και παρουσιάζουν αυξηµένες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια.
Ειδικά η Τουρκία, στην οποία έχει επιβληθεί δασµός µόλις 10%, αποκτά ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα έναντι των ευρωπαϊκών ελαιολάδων, ενώ η Τυνησία επιβαρύνεται µε δασµούς 25%. Οι εξαγωγές ελληνικού ελαιολάδου προς τις Ηνωµένες Πολιτείες κυµαίνονται µεταξύ 10.000 και 12.000 τόνων, µε συνολική αξία 75 έως 85 εκατ. ευρώ. Η πορεία είναι σταθερά ανοδική από το 2010 και µετά, ενώ όλο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις επεκτείνουν την παρουσία τους στην αµερικανική αγορά. Αντίστοιχα, σύµφωνα µε τα στοιχεία του Συνδέσµου Ελληνικών Βιοµηχανιών Γαλακτοκοµικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), το 65% της φέτας που παράγεται στη χώρα µας εξάγεται και το 9% κατευθύνεται προς τις ΗΠΑ.
Γεωργία Σαμπαζιώτη / Κυριακάτικη Απογευματινή
