Στις 27 Ιουλίου 2025 οι πρόεδροι της Ε.Ε., Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και των Ηνωµένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραµπ, κατέληξαν σε µια πολιτική συµφωνία-ορόσηµο για τις εµπορικές σχέσεις των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Στην καρδιά της συµφωνίας βρίσκεται η θέσπιση ενιαίου, χωρίς εξαιρέσεις, ανώτατου δασµολογικού ορίου 15% για τις εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς τις ΗΠΑ.
Η εφαρµογή του θα ξεκινήσει το επόµενο διάστηµα, αν δεν πάρει αναβολή, και θα καλύψει σχεδόν το σύνολο των προϊόντων της Ε.Ε., εκτός από περιπτώσεις όπου ο ισχύων MFN (ο δασµός που ίσχυε τον Ιανουάριο του 2025) υπερβαίνει ήδη το 15%. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα εφαρµόζεται µόνο ο δασµός MFN χωρίς πρόσθετους δασµούς (αυτό ευνοεί τις κοµπόστες ροδάκινων). Αν και οι δασµοί αυτοί δεν είναι αµελητέοι, εκτιµάται ότι αποτελούν το «λιγότερο δυνατό κακό» για την ελληνική οικονοµία, καθώς διατηρείται η πρόσβαση στην κοµβικής σηµασίας αγορά των ΗΠΑ, χωρίς αιφνίδιες και εξοντωτικές επιβαρύνσεις. Την ίδια ώρα επικρατεί συγκρατηµένη αισιοδοξία ότι ενδέχεται να υπάρξουν εξαιρέσεις για ορισµένα ελληνικά προϊόντα.
Ο ΣΕΒΕ έχει ήδη θέσει σχετικό αίτηµα σε Ελληνοαµερικανούς παράγοντες του στενού περιβάλλοντος του Αµερικανού προέδρου, προσβλέποντας σε ειδική µεταχείριση για εξαγωγές εθνικής σηµασίας. Ηδη έχει ζητηθεί να στείλουµε τα προϊόντα µε τις αξίες τους που θέλουµε να εξαιρεθούν. Αξίζει να σηµειωθεί ότι, σύµφωνα µε τα πιο πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία της Eurostat, για το πρώτο πεντάµηνο του 2025 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε 956,7 εκατοµµύρια ευρώ. Οι σηµαντικότερες κατηγορίες προϊόντων περιλαµβάνουν ορυκτά καύσιµα και λάδια (175,3 εκατ. ευρώ), παρασκευάσµατα λαχανικών και φρούτων (135,7 εκατ. ευρώ), προϊόντα αλουµινίου (82,1 εκατ. ευρώ) και εξαρτήµατα αεροσκαφών (64,7 εκατ. ευρώ). Ορισµένα από αυτά αναµένεται να επωφεληθούν άµεσα από τη συµφωνία, καθώς περιλαµβάνονται στην κατηγορία των στρατηγικών προϊόντων που θα επανέλθουν στα δασµολογικά επίπεδα προ Ιανουαρίου 2025, εξασφαλίζοντας ουσιαστικές ελαφρύνσεις.
Η συµφωνία παράλληλα προβλέπει µελλοντική µείωση κατά 50% στους υφιστάµενους δασµούς για προϊόντα όπως ο χάλυβας, το αλουµίνιο και ο χαλκός, µε στόχο την κοινή αντιµετώπιση του αθέµιτου ανταγωνισµού από τρίτες χώρες. Η δέσµευση αυτή συνδέεται µε την πρόθεση Ε.Ε. και ΗΠΑ να καθορίσουν, από κοινού, δασµολογικές ποσοστώσεις για τις εξαγωγές και να διασφαλίσουν τον θεµιτό ανταγωνισµό στις παγκόσµιες αγορές.
Επιπλέον, η πολιτική συµφωνία ανοίγει τον δρόµο για την εξάλειψη των χαµηλού επιπέδου δασµών στα βιοµηχανικά προϊόντα και την καλύτερη πρόσβαση της Ε.Ε. σε κρίσιµες πρώτες ύλες. Για τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, το νέο καθεστώς δασµών αποτελεί πρόκληση αλλά και ευκαιρία για επανατοποθέτηση, µε τον ΣΕΒΕ να παραµένει ενεργός στο διπλωµατικό πεδίο και να διεκδικεί µεθοδικά την προστασία των συµφερόντων των µελών του.
Συμεών Διαμαντίδης / Κυριακάτικη Απογευματινή
