Εννέα αλλαγές στο Ασφαλιστικό με νομοσχέδιο, μέσα στο οποίο θα εμπεριέχεται και η εξαγγελία του πρωθυπουργού για κατάργηση σε δύο δόσεις της προσωπικής διαφοράς, ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας, ενώ αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση τον Νοέμβριο. Στα θετικά μέτρα συγκαταλέγονται η επέκταση του Νόμου Κουτρουμάνη του 2011 για τη δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων και στις επικουρικές συντάξεις, ο νέος τρόπος υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης από το 2026, η αναγνώριση ασφαλιστικών ημερών για μητρότητα και λοχεία, τα φορολογικά κίνητρα στα επαγγελματικά Ταμεία Ασφάλισης και η ενοποίηση κύριων και επικουρικών συντάξεων.
30 € το μέσο μηνιαίο όφελος στις συντάξεις πάνω από 1.000 € λόγω μείωσης κατά 50% της προσωπικής διαφοράς από το 2026
Πιο αναλυτικά, οι αλλαγές αφορούν:
1. Επικουρικές συντάξεις και πλασματικά χρόνια: Αλλάζει η δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών ετών ασφάλισης και για την επικουρική σύνταξη, όχι μόνο για την κύρια. Το μέτρο αφορά κυρίως ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους που δεν συμπληρώνουν τα ελάχιστα 15 χρόνια ασφάλισης. Εκτιμάται πως 25.000-35.000 νέοι συνταξιούχοι θα αποκτήσουν δικαίωμα επικουρικής σύνταξης μέσω της εξαγοράς. Το μέτρο στοχεύει στην ισονομία ανάμεσα στους εργαζόμενους διαφόρων κατηγοριών και την κάλυψη αδικιών.
2. Νέος τρόπος υπολογισμού ανταποδοτικών συντάξεων: Η αναπροσαρμογή των μισθών για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης θα βασίζεται από το 2026 στον Δείκτη Μισθών, όχι στον πληθωρισμό. Πρακτικά, κάθε χρόνο οι αυξήσεις του μέσου μισθού ενσωματώνονται στη βάση υπολογισμού. Ο Δείκτης Μισθών συνήθως είναι ανώτερος του πληθωρισμού – έτσι οι νέες συντάξεις θα είναι υψηλότερες σε πραγματικούς όρους. Συνεπώς, όσοι συνταξιοδοτούνται από το 2025 με τη βάση του 2024 (π.χ. +3,5% Δείκτης Μισθών, έναντι 2,9% στις συντάξεις), θα έχουν υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη. Οι αλλαγές προβλέπονται από τον Νόμο Βρούτση, σύμφωνα με τον οποίο ο υπολογισμός των ανταποδοτικών συντάξεων για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2026 θα υπολογιστεί με τον μέσο μισθό της περιόδου 2002-2025, προσαυξημένο με βάση τους πληθωρισμούς των αντίστοιχων ετών, από τους οποίους οι δύο υψηλότεροι είναι το 9,6% του 2022 και το 3,9% του 2023. Η προσαύξηση του συντάξιμου μισθού θα οδηγήσει και σε υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη.
25.000-35.000 νέοι συνταξιούχοι θα αποκτήσουν δικαίωμα επικουρικής σύνταξης μέσω της εξαγοράς χρόνου ασφάλισης
3. Συντάξεις χηρείας: Επανέρχονται θέματα περικοπής στις συντάξεις χηρείας του ιδιωτικού τομέα, αναλόγως της εργασίας του επιζώντος μετά την πρώτη τριετία. Το υπουργείο Εργασίας εξετάζει δύο λύσεις:
– Η πρώτη θα δίνει το δικαίωμα επιλογής από τον επιζώντα ποια σύνταξη θα περικοπεί μετά τη συμπλήρωση 3 ετών.
– Η δεύτερη θα αφορά την περικοπή μόνο στην εθνική σύνταξη (436,4€), όχι στην ανταποδοτική. Επίσης, εξετάζεται να μην επιβληθούν αναδρομικές περικοπές που σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, θα πρέπει να επιστρέψουν 4.000-6.000 ευρώ, τα οποία θα παρακρατούνταν σταδιακά από τις συντάξεις, καθώς ο νόμος προέβλεπε εναρμόνιση από το 2021, κάτι που δεν έγινε. Πρόκειται για εξίσωση των κανόνων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
4. Ενιαίος Κανονισμός Παροχών σε χρήμα: Ο νέος κανονισμός παροχών έρχεται να ενοποιήσει τα διαφορετικά καθεστώτα που ισχύουν έως σήμερα για τις παροχές σε χρήμα ανά πρώην ταμείο. Με την εφαρμογή του, προβλέπεται εξομοίωση όλων των παροχών (όπως επίδομα ασθένειας, μητρότητας, αναπηρίας, εργατικού ατυχήματος και έξοδα κηδείας) στο επίπεδο που ισχύει στο πρώην ΙΚΑ. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι, κυρίως από τα πρώην ευγενή ταμεία των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, θα δουν περιορισμό σε προνόμια που εξακολουθούν να απολαμβάνουν, παρά την ενοποίηση των ταμείων στον ΕΦΚΑ. Η εφαρμογή του ενιαίου κανονισμού θα αρχίσει από το 2026.
5. Εργόσημο και ψηφιοποίηση πληρωμών: Μπαίνει ανώτατο πλαφόν και γίνεται υποχρεωτική η ηλεκτρονική συναλλαγή, είτε μέσω τράπεζας είτε πλατφόρμας στον ΕΦΚΑ. Στόχος είναι η ενίσχυση της διαφάνειας σε αγορές εργασίας με αδήλωτες ώρες. Το μέτρο αναμένεται να δώσει τη δυνατότητα για αυξημένη κύρια σύνταξη λόγω ρεαλιστικότερης δήλωσης εισφορών. Το κυριότερο είναι ότι αντιμετωπίζονται φαινόμενα φοροδιαφυγής και «ξεπλύματος μαύρου χρήματος».
6. Αναγνώριση ασφαλιστικών ημερών (μητρότητα/λοχεία): Ενοποίηση ενσήμων σε μητέρες με ασφάλιση σε διαφορετικά ταμεία κατά την εγκυμοσύνη. Οι ημέρες θα υπολογίζονται συνολικά και όχι μεμονωμένα σε κάθε πρώην φορέα. Και αυτό, επειδή πολλές μητέρες «έσκαγαν» στα κριτήρια του ενός φορέα, παρότι τα ένσημα ήταν αθροιστικά επαρκή. Πρόκειται έτσι να γίνεται πιο δίκαιος υπολογισμός επιδομάτων, ανεξαρτήτως του ταμείου ασφάλισης, με αποτέλεσμα την επιπλέον αύξηση των επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας.
7. Ταμεία Επαγγελματικής Συμπληρωματικής Ασφάλισης: Δημιουργούνται μηχανισμοί για ενίσχυση των επαγγελματικών ταμείων (occupational pension funds), που παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο σε σχέση με χώρες της ΕΕ. Θα δοθούν φορολογικά κίνητρα για συμμετοχή επιχειρήσεων και εργαζομένων. Η εφαρμογή των κανόνων φορολόγησης των εισοδημάτων από τα επαγγελματικά ταμεία συνδέονται με τη διάρκεια συμμετοχής. Π.χ. σύνταξη από 5-10 χρόνια συμμετοχής, 7,5% φόρος. Άνω των 20 ετών, μόνο 2,5% φόρος σε συντάξεις.
8. Ενοποίηση κύριας και επικουρικής σύνταξης: Η εφαρμογή έχει καθυστερήσει, καθώς στον Νόμο Βρούτση (ν. 4611/2019) προβλέπεται η κοινή καταβολή κύριων και επικουρικών συντάξεων.
9. Η κατάργηση σε δύο δόσεις της προσωπικής διαφοράς στους συνταξιούχους. Από την κατάργηση κατά 50% της προσωπικής διαφοράς από το 2026 κερδισμένοι κατά 10-30 ευρώ στις συντάξεις πάνω από τα 1.000 ευρώ θα είναι 200.000 συνταξιούχοι. Εκτός μένουν 450.000, οι οποίοι έχουν μεγάλη προσωπική διαφορά και θα έχουν πλέον κέρδη με την ολική κατάργηση από το 2027. Οι αυξήσεις που θα λάβουν οι συνταξιούχοι αρχίζουν από 12 ευρώ για όσους έχουν πολύ χαμηλές συντάξεις, της τάξης των 450-500 ευρώ και φτάνουν έως 55 ευρώ για συντάξεις που μαζί με την προσωπική διαφορά ανέρχονται στα 2.200 ευρώ. Οι μέσες συντάξεις που με την ενσωμάτωση της προσωπικής διαφοράς κυμαίνονται μεταξύ 1.300 ευρώ και 1.700 ευρώ θα έχουν αυξήσεις από 32 ευρώ έως 42 ευρώ τον μήνα.
Εφημερίδα Απογευματινή
