Ένα χρόνο μετά την έκθεση-ορόσημο του Μάριο Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, επανέρχεται στο ζήτημα μέσα από άρθρο του στη στήλη «By Invitation» του Economist. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και επικεφαλής της ΕΚΤ είχε περιγράψει την Ευρώπη ως παγιδευμένη σε μια πορεία «βασανιστικής παρακμής», αν δεν προχωρήσει άμεσα σε τολμηρές μεταρρυθμίσεις. Έναν χρόνο μετά, ο κ. Πιερρακάκης υιοθετεί τη ρητορική του κ. Ντράγκι, καλώντας για στρατηγική στροφή στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς: το βασικό ζητούμενο
Κατά τον Έλληνα υπουργό, η σημαντικότερη από τις συστάσεις του κ. Ντράγκι αφορά την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Παρότι η ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και ανθρώπων αποτελεί θεμέλιο της ΕΕ, τα εμπόδια παραμένουν σημαντικά. Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ, τα ενδοευρωπαϊκά εμπόδια επιβάλλουν ισοδύναμο δασμό 44% στα αγαθά και έως και 110% στις υπηρεσίες – πολλαπλάσια σε σχέση με τις ΗΠΑ.
Όπως σημειώνει ο Πιερρακάκης, η κανονιστική σύγκλιση είναι αναγκαία, αλλά όχι επαρκής. Η ΕΕ χρειάζεται έναν συνολικό επανασχεδιασμό των δομών της ώστε να κινητοποιήσει την επόμενη φάση ανάπτυξης.
Τηλεπικοινωνίες και 5G: Ένα παράδειγμα χαμένης ευκαιρίας
Η κεφαλαιακή ένταση και η πολυδιάσπαση των κανόνων πλήττουν καίριους τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες. Όπως παρατηρεί ο Πιερρακάκης, σήμερα υπάρχουν 27 διαφορετικά ρυθμιστικά καθεστώτα και ισάριθμες δημοπρασίες φάσματος για το 5G, γεγονός που αυξάνει το κόστος και μειώνει την ταχύτητα ανάπτυξης.
Σε αντίθεση, οι ΗΠΑ διαθέτουν έναν ενιαίο ρυθμιστή και κοινή διαδικασία κατανομής φάσματος, ενώ η Κίνα προχωρά ακόμα πιο αποφασιστικά, αποδίδοντας το φάσμα διοικητικά και όχι μέσω δημοπρασιών.
Ο Πιερρακάκης επισημαίνει ότι η Ευρώπη, αν και διαθέτει τεχνογνωσία και πρωτοπόρες εταιρείες, υστερεί σε στρατηγική συνοχή, χάνοντας το πλεονέκτημα σε έναν τομέα-κλειδί για το ψηφιακό της μέλλον.
Η ελληνική εμπειρία: Εθνικές απαντήσεις σε ευρωπαϊκά προβλήματα
Αναφερόμενος στην ελληνική πρωτοβουλία για το 5G, ο υπουργός υπενθυμίζει πως το 25% των εσόδων από τις δημοπρασίες δημιουργεί ένα ταμείο επενδύσεων σε εφαρμογές 5G, με στόχο να ενισχυθεί η καινοτομία πάνω στις υπάρχουσες υποδομές. Η πολιτική αυτή στηρίζεται στην παραδοχή ότι η αξία των ψηφιακών υποδομών δεν έγκειται μόνο στην κατασκευή τους, αλλά στην αξιοποίησή τους.
Αντίστοιχα, αν η ΕΕ είχε κοινή ρυθμιστική πολιτική και μηχανισμό χρηματοδότησης, θα μπορούσε να πρωταγωνιστήσει στην παγκόσμια τεχνολογική καινοτομία.
Ρυθμιστικό πλαίσιο για το μέλλον, όχι για το παρελθόν
Η δεύτερη κρίσιμη αλλαγή, κατά τον Πιερρακάκη, αφορά τη μεταρρύθμιση των δημόσιων συμβάσεων. Όπως εξηγεί, το ισχύον ευρωπαϊκό πλαίσιο ευνοεί έργα παραδοσιακών υποδομών (π.χ. δρόμοι) εις βάρος των ψηφιακών και καινοτόμων έργων, τα οποία όμως αποτελούν τις πραγματικές προτεραιότητες της σύγχρονης οικονομίας.
Είναι ενδεικτικό ότι η ολοκλήρωση ενός έργου ψηφιακής ταυτότητας ή μιας πλατφόρμας ηλεκτρονικής υγείας στην Ευρώπη απαιτεί χρόνια, όταν σε άλλες οικονομίες ολοκληρώνονται μέσα σε λίγους μήνες.
Κατά τον υπουργό, το ζητούμενο δεν είναι μόνο η απλοποίηση των διαδικασιών, αλλά η επαναχάραξη των κανόνων με στόχο την ταχεία ανάπτυξη, την καινοτομία και τις στρατηγικές συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Η Ευρώπη στο σταυροδρόμι: Ποια οικονομία θέλουμε να οικοδομήσουμε;
Το άρθρο κλείνει με ένα καίριο ερώτημα: αφού επιτύχουμε την ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς, ποιο μοντέλο οικονομίας επιδιώκουμε; Η απάντηση, σύμφωνα με τον Πιερρακάκη, δεν μπορεί να είναι “business as usual”, αλλά μια οικονομία που καινοτομεί, ανταγωνίζεται και αναπτύσσεται, με θεσμικά εργαλεία ικανά όχι μόνο να διαχειρίζονται κινδύνους, αλλά και να απελευθερώνουν τη δυναμική της ευρωπαϊκής δημιουργικότητας.
