Προβληματισμός εις διπλούν για την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας από αντίστοιχες διατάξεις του Νόμου Κατρούγκαλου που έχουν πέσει στο τραπέζι προς επίλυση με δίκαιο τρόπο και οι οποίες αφορούν τις περικοπές στις ήδη χαμηλές συντάξεις χηρείας των αγροτών, αλλά και στις συντάξεις των μηχανικών, γιατρών και συμβολαιογράφων που εκδίδει το ταμείο Επιστημόνων (ΕΤΑΑ) και προσαυξάνονται λόγω καταβολής διπλών εισφορών, ύστερα από παρέμβαση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Πλήρης εφαρμογή
Στο θέμα της περικοπής των συντάξεων χηρείας των αγροτών, όπως αντίστοιχα και των δημοσίων υπαλλήλων, εφαρμόστηκε από το 2021 ο Νόμος Κατρούγκαλου και έγιναν οι περικοπές, αλλά παραμένει ανολοκλήρωτη η εφαρμογή του για τα υπόλοιπα ταμεία (π. ΙΚΑ και ΔΕΚΟ).
Με βάση την πρόσφατη επερώτηση που έγινε στη Βουλή για το θέμα των αγροτών από 8 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, επισημαίνεται ότι με τη θέσπιση των διατάξεων του ν. 4387/2016, γνωστού και ως «Νόμου Κατρούγκαλου», επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο καθεστώς χορήγησης συντάξεων λόγω θανάτου. Σύμφωνα με το νέο ενιαίο πλαίσιο που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις θανάτων που έχουν επέλθει από 13/5/2016 και εφεξής, ο επιζών σύζυγος δικαιούται το 70% της σύνταξης που ελάμβανε ή εδικαιούτο να λάβει ο θανών για μία τριετία, ενώ μετά το πέρας της τριετίας, εάν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, η σύνταξη περιορίζεται στο ήμισυ, δηλαδή στο 35%.
Επιπλέον, με το άρθρο 1 του ν. 4499/2017 θεσπίστηκε κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου. Ως κατώτατο ποσό ορίσθηκε το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης του άρθρου 7 του ν.4387/2016 για 20 χρόνια ασφάλισης, δηλαδή το ποσό των 384 ευρώ, το οποίο από 1/1/2025 έχει αναπροσαρμοστεί στο ποσό των 436,40 ευρώ. Ωστόσο, οι χήρες και χήροι συνταξιούχων του πρώην ΟΓΑ, των οποίων ο θάνατος επήλθε πριν από την 13η/5/2016 εξαιρούνται από τις ευνοϊκές προβλέψεις του νέου νόμου, καθ’ όσον εφαρμόζονται οι καταστατικές διατάξεις του Φορέα.
Συγκεκριμένα, οι εν λόγω συντάξεις του πρώην ΟΓΑ παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα καθώς, ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη λόγω θανάτου, η οποία ισούται με το μισό της κύριας σύνταξης του θανόντα (π.χ. έστω ότι ο/η θανών/ούσα λάμβανε ποσό σύνταξης 300 ευρώ, και ότι το ποσό των 200 ευρώ αντιστοιχεί στη βασική σύνταξη και το ποσό των 100 ευρώ στην κύρια. Το ποσό σύνταξης που θα λάβει ο/η χήρος/-α θα είναι 50 ευρώ), μόνο εφόσον δεν συνταξιοδοτείται από οποιαδήποτε πηγή, περιλαμβανομένου και του ΟΓΑ και δυστυχώς δεν υφίσταται κατώτατο όριο.
Άκυρη η προσαύξηση
Παράλληλα, ο ΕΦΚΑ εκδίδει συντάξεις με την επιφύλαξη μελλοντικών περικοπών για συνταξιούχους μηχανικούς και συμβολαιογράφους, εξαιτίας γνωμοδότησης από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, η οποία καθιστά ακυρωτέες χιλιάδες συντάξεις που εσφαλμένα βγήκαν με προσαύξηση ποσού λόγω διπλών εισφορών. Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται απέναντι στο δίλημμα των περικοπών για χιλιάδες συντάξεις του ΕΤΑΑ ή της μετατροπής ενός μέρους αυτών των συντάξεων σε ποσό προσωπικής διαφοράς, για να αποφευχθούν οι μειώσεις.
Το πρόβλημα με τις συντάξεις που εκδίδονται με επιφύλαξη αφορά τους μηχανικούς και το ποσό που δικαιούνται να πάρουν από τον κλάδο της ειδικής προσαύξησης. Σε πολλές περιπτώσεις δόθηκαν και δίδονται μεγαλύτερα ποσά από αυτά που αναλογούν στις εισφορές που κατέβαλαν, ενώ συμβαίνει και το αντίθετο, με συνταξιούχους μηχανικούς που δικαιούνται υψηλότερη σύνταξη, καθώς κατέβαλαν αυξημένες εισφορές.
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), από την πλευρά του, ακυρώνει με γνωμοδότησή του την προσαύξηση σύνταξης για διπλές εισφορές λόγω προσμετρητέας υπηρεσίας που είχαν ως έκτακτοι, πριν διοριστούν στο Δημόσιο, οι ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ, και κυρίως μηχανικοί και γιατροί και πολύ λιγότερο οι δικηγόροι. Ο ΕΦΚΑ ζήτησε από το ΝΣΚ να διευκρινιστεί πώς αξιοποιείται ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποίησαν ως έκτακτοι και πριν από τον διορισμό τους στο Δημόσιο οι ασφαλισμένοι που για το ίδιο διάστημα πλήρωναν εισφορές και στο ΕΤΑΑ.
– Για παράδειγμα, μηχανικός που εργάζεται ως μισθωτός με εισφορές ΕΦΚΑ και πληρώνει ταυτόχρονα ο ίδιος εισφορές στο ΕΤΑΑ ως αυτοαπασχολούμενος εμπίπτει στην παράλληλη ασφάλιση, ενώ, αν είχε μισθωτή απασχόληση με εισφορές ΕΦΚΑ και στη συνέχεια τη διέκοψε για να συνεχίσει ως αυτοαπασχολούμενος με εισφορές ΕΦΚΑ-ΕΤΑΑ, εμπίπτει στη διαδοχική ασφάλιση.
Υπό αμφισβήτηση
Με τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ, τίθεται υπό αμφισβήτηση η προσαύξηση που πήραν περίπου 5.000 συνταξιούχοι του ΕΤΑΑ που συνταξιοδοτήθηκαν μετά τον νόμο 4387/2016. Το πρόβλημα με τις συντάξεις μηχανικών, γιατρών και συμβολαιογράφων δημιουργήθηκε από δύο δικαστικές αποφάσεις που ακυρώνουν την εγκύκλιο του 2018 για την ειδική προσαύξηση των μηχανικών και την υπουργική απόφαση για τις τεκμαρτές συντάξιμες αποδοχές στο Ταμείο Νομικών. Τόσο η εγκύκλιος όσο και η υπουργική απόφαση εκδόθηκαν χωρίς να προβλέπονται στον νόμο 4387/2016, γι’ αυτό και ακυρώθηκαν από τα δικαστήρια.
Ο υπολογισμός της ειδικής προσαύξησης έγινε με τον συντάξιμο μισθό της κύριας σύνταξης, ενώ κατά το δικαστήριο έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι εισφορές που κατέβαλαν οι μηχανικοί για την ειδική προσαύξηση. Η απόφαση δικαίωσε συνταξιούχο του ΤΣΜΕΔΕ που αποχώρησε το 2018 ως αυτοαπασχολούμενος, αλλά η ειδική προσαύξηση υπολογίστηκε με μικρότερες αποδοχές από αυτές που αναλογούσαν στις εισφορές που είχε καταβάλει.
Ο τρόπος αυτός του υπολογισμού συνέφερε τους μισθωτούς μηχανικούς, διότι είχαν υψηλότερες αποδοχές, αλλά ζημίωσε τους αυτοαπασχολούμενους, γιατί η σύνταξη από την ειδική προσαύξηση θα έβγαινε υψηλότερη λόγω των επιπλέον εισφορών που κατέβαλαν. Το υπουργείο εξετάζει να θεσπίσει διπλό υπολογισμό, ώστε από τη μία να αποκαταστήσει τις συντάξεις όσων μηχανικών πήραν λιγότερα από όσα δικαιούνται και από την άλλη να διατηρήσει χωρίς μειώσεις τις συντάξεις των μηχανικών που ήδη έχουν εκδοθεί.
Εφημερίδα Απογευματινή
