Μέχρι τέλος Οκτωβρίου η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας αναμένει τις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων ενόψει της χάραξης του οδικού χάρτη για την επέκταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε όλους τους κλάδους της οικονομίας από το 2027, ώστε να καλύπτεται με ασφαλείς μισθούς το 80% των εργαζομένων, όπως προβλέπει η κοινοτική οδηγία. Το ενδιαφέρον, ενόψει κατάρτισης του εθνικού σχεδίου για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, επικεντρώνεται σε δύο ζητήματα που θα αποτελέσουν ενδεχομένως και πεδία αντιπαράθεσης, μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.
1. Η ρήτρα των εξαιρέσεων από την τήρηση κλαδικών συμβάσεων που προβλέπει το άρθρο 53 του νόμου 4635/2019 για τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, και η οποία δεν έχει ενεργοποιηθεί μέχρι σήμερα. Η διάταξη αναφέρει ότι «οι εθνικές και τοπικές ομοιοεπαγγελματικές και κλαδικές συλλογικές συμβάσεις είναι δυνατόν να θεσπίζουν ειδικούς όρους ή να εξαιρούν από την εφαρμογή συγκεκριμένων όρων τους εργαζομένους που απασχολούνται σε ειδικής κατηγορίας επιχειρήσεις, όπως επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού σκοπού και επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, όπως κατ’ εξοχήν επιχειρήσεις σε καθεστώς προπτωχευτικής ή παραπτωχευτικής ή πτωχευτικής διαδικασίας ή εξωδικαστικού συμβιβασμού ή εξυγίανσης». Η ρήτρα αυτή προβλέφθηκε μεν στον νόμο, αλλά δεν έχει ενεργοποιηθεί, καθώς ο νόμος προβλέπει κριτήρια που θα καθοριστούν με απόφαση του υπουργείου Εργασίας. Τέτοια απόφαση δεν έχει εκδοθεί.
2.Στην άρση των εμποδίων για την επέκταση των συμβάσεων που θα κρίνει και το αν θα αυξηθεί το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων στο 80% από 23% που είναι τώρα. Το βασικό εμπόδιο στην επέκταση των κλαδικών ή άλλων συλλογικών συμβάσεων είναι το ποσοστό 50%+1 των εργαζομένων που θα πρέπει να απασχολούν οι επιχειρήσεις του κλάδου που αφορά η υπογραφείσα σύμβαση. Μια συλλογική σύμβαση κηρύσσεται υποχρεωτική με απόφαση του υπουργού Εργασίας, αρκεί οι εργοδότες που την υπογράφουν να απασχολούν ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εργαζομένων του κλάδου ή του επαγγέλματος που αφορά η υπογραφείσα συλλογική σύμβαση. Στο σχέδιο δράσης που ετοιμάζει το υπουργείο το 50%+1 θα επανεξεταστεί, με προοπτική να μειωθεί στο 30% ή 40%, ώστε να επεκτείνονται χωρίς δυσκολίες οι κλαδικές συμβάσεις σε όλους τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις ενός κλάδου.
Στα κριτήρια που θέτει η ευρωπαϊκή οδηγία ως στόχο για την αύξηση του ποσοστού κάλυψης των εργαζομένων από συλλογική σύμβαση, συγκαταλέγονται:
– Η εξέλιξη του δείκτη μισθών, τόσο για το σύνολο της οικονομίας όσο και για το επίπεδο αποδοχών του κλάδου που αφορά η διαπραγμάτευση. Ο κλαδικός δείκτης μισθών θα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και το ύψος των αυξήσεων που θα μπορούν να συζητηθούν από τους εκπροσώπους των εργοδοτών και των εργαζομένων ενός κλάδου.
– Το κόστος παραγωγής, και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Τα δύο μεγέθη θα είναι γνωστά μέσα από μια βάση δεδομένων που θα λειτουργεί ως πυξίδα για το επίπεδο ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων και επί της ουσίας θα καθορίζουν και τα περιθώρια για τις αυξήσεις που θα μπορούν να δώσουν οι εργοδότες, χωρίς να διακινδυνεύεται η ανταγωνιστικότητά τους.
– Η οικονομική κατάσταση του κλάδου που συμμετέχει στη συζήτηση για την υπογραφή συλλογικής σύμβασης. Η κερδοφορία ή οι ζημίες, θα παίζουν ρόλο για το ύψος των αυξήσεων, όπως και για το ενδεχόμενο «παγώματος» των αποδοχών λόγω αρνητικών αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, όταν ένας κλάδος έχει υψηλή κερδοφορία, δεν θα μπορούν οι επιχειρήσεις να επικαλούνται τα αντίθετα για να αποφύγουν τις αυξήσεις μισθών. Αντίστοιχα, όταν υπάρχουν ζημίες, οι αυξήσεις μισθών θα είναι περιορισμένες, αν όχι και μηδενικές.
– Το ποσοστό απασχόλησης στους επιμέρους κλάδους της οικονομίας. Τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης συνήθως συνδυάζονται με χαμηλές αποδοχές και ελλιπή έως μηδενική κάλυψη των εργαζομένων από συλλογική σύμβαση. Σε τέτοιες περιπτώσεις και σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα κριτήρια θα επιδιώκεται η σύναψη συλλογικής σύμβασης, είτε με απευθείας διαπραγματεύσεις εργοδοτών και εργαζομένων είτε με επέκταση μιας υπογραφείσας σύμβασης με την αντιπροσωπευτικότερη εργοδοτική οργάνωση στο σύνολο των εργαζομένων εντός κλάδου.
Εφημερίδα Απογευματινή
