Φορολογική ανάσα τριών ετών θα δώσει άμεσα η κυβέρνηση σε χιλιάδες ιδιοκτήτες κλειστών ακινήτων άνω των 120 τετραγωνικών μέτρων, εφόσον αποφασίσουν να «σπάσουν το λουκέτο» και να τα δώσουν προς μακροχρόνια ενοικίαση σε τρίτεκνους, πολύτεκνους και δημόσιους λειτουργούς, ειδικά σε περιοχές όπου η στεγαστική κρίση βρίσκεται «στο κόκκινο». Σύμφωνα με ρύθμιση που έχει έτοιμη το υπουργείο Οικονομικών και ανακοίνωσε επίσημα χθες ο Κυριάκος Πιερρακάκης, δικαίωμα τριετούς φοροαπαλλαγής αποκτούν πλέον και όσοι ιδιοκτήτες θα νοικιάσουν μεγάλα διαμερίσματα άνω των 120 τ.μ., και μάλιστα χωρίς να δεσμεύονται από χρονικό περιθώριο συμβολαίων.
Κίνητρα
Με τη νομοθετική αυτή παρέμβαση, που θα συζητηθεί στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο και αναμένεται να κατατεθεί την επόμενη εβδομάδα στο νομοσχέδιο με τα μέτρα της ΔΕΘ, η κυβέρνηση προσθέτει ένα ακόμη λιθαράκι στο οικοδόμημα των 40 και πλέον πολιτικών που υλοποιεί για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, αυτήν τη φορά δίνοντας κίνητρο στους ιδιοκτήτες να μην πληρώσουν φόρους για τρία χρόνια, εφόσον ανοίξουν σπίτια περισσότερων τετραγωνικών για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι πολύτεκνοι, οι τρίτεκνοι, αλλά και οι γιατροί που εργάζονται στην περιφέρεια, οι στρατιωτικοί και άλλες κατηγορίες ενστόλων κ.ά.
Οι νέες διατάξεις προβλέπουν, μεταξύ άλλων:
• Η φοροαπαλλαγή για τους πολύτεκνους δεν θα περιορίζεται σε διαμερίσματα με εμβαδόν τα 120 τ.μ. Αλλά θα αυξάνεται κατά 20 τετραγωνικά για οικογένειες με περισσότερα από δύο παιδιά. Δηλαδή, στα 140 τ.μ. για τρίτο παιδί, στα 160 τ.μ. για τέταρτο παιδί, στα 180 τετραγωνικά για πέμπτο παιδί κ.λπ.
• Εξαιρούνται από την υποχρέωση τριετούς συμβολαίου ενοικίασης ειδικές κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι ένστολοι κ.ά. Με τις αλλαγές που υιοθετούνται, οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα μπορούν να νοικιάζουν σε συγκεκριμένους δημόσιους λειτουργούς ακίνητα ακόμη και με συμβόλαιο εξαμήνου, χωρίς οι ίδιοι να χάνουν το όφελος της τριετούς φοροαπαλλαγής.
• Οι ιδιοκτήτες ακινήτων δεν θα χάνουν τη φοροαπαλλαγή ούτε στην περίπτωση που ο ενοικιαστής «σπάσει» το τριετές συμβόλαιο πριν από τη λήξη του, υπό την αίρεση ότι εντός τριμήνου θα βρεθεί νέος ενοικιαστής. Σήμερα, αν ο ενοικιαστής εγκαταλείψει πρόωρα το ακίνητο, ο ιδιοκτήτης χάνει τη φοροαπαλλαγή και για τα προηγούμενα έτη. Με τη νέα ρύθμιση, ο ιδιοκτήτης θα διατηρεί την απαλλαγή για τους μήνες που το σπίτι ήταν μισθωμένο, ενώ θα έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει την τριετή φοροαπαλλαγή, εφόσον βρει νέο ενοικιαστή εντός τριών μηνών. Η δεύτερη ευκαιρία ισχύει μόνο μία φορά. Αν ο νέος ενοικιαστής φύγει και δεν βρεθεί άλλος σύντομα, η φοροαπαλλαγή μειώνεται ανάλογα με τους μήνες χωρίς μίσθωση.
– Παράδειγμα: Ενοικίαση από Ιανουάριο 2026 έως Δεκέμβριο 2028 (36 μήνες). Αν ο αρχικός ενοικιαστής φύγει τον Σεπτέμβριο 2026 και βρεθεί άλλος τον Δεκέμβριο 2026, η αφορολόγητη περίοδος μειώνεται σε 34 μήνες.
Νησιά
Η διάταξη καλύπτει και ιδιοκτήτες που νοικιάζουν σε δημοσίους υπαλλήλους και άλλους κρατικούς λειτουργούς σε νησιά ή τουριστικές περιοχές. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η στέγαση δασκάλων, γιατρών, στρατιωτικών και αστυνομικών:
• Η τριετής απαλλαγή ισχύει ανεξαρτήτως εναλλαγής ενοικιαστών λόγω μεταθέσεων.
• Το σπίτι πρέπει να παραμένει διαθέσιμο για μακροχρόνια μίσθωση και όχι για βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb.
Παράδειγμα: 6-9 μήνες σε αναπληρωτή δάσκαλο, 20-24 μήνες σε λιμενικό και στη συνέχεια σε γιατρό που τοποθετείται στο Κέντρο Υγείας. Όλα τα παραπάνω ενοίκια, συνολικά έως 36 μήνες από τον αρχικό μακροχρόνιο μισθωτή, παραμένουν αφορολόγητα.
ΑΑΔΕ: Ξεκινά η απογραφή 500.000 «κλειστών» σπιτιών
Ευρείας κλίμακας απογραφή περίπου 500.000 ακινήτων που εμφανίζονται ως κενά στις φορολογικές δηλώσεις, αλλά στην πράξη ενδέχεται να αποφέρουν εισοδήματα από μισθώσεις, ξεκινά η Εφορία. Στόχος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων είναι η ακριβής καταγραφή της εικόνας της αγοράς κατοικίας και η αξιοποίηση του αποθέματος για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης.
Όπως επισημαίνουν πηγές, μέσω του Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ), το οποίο ήδη «τρέχει» και αναμένεται να ενεργοποιηθεί πλήρως έως το τέλος της χρονιάς, θα καταγραφούν όλες οι κατοικίες που δηλώνονται ως κενές, ώστε το Δημόσιο να αποκτήσει καθαρή και ακριβή εικόνα για το ποια ακίνητα μπορούν να αξιοποιηθούν. Φιλοδοξία της ΑΑΔΕ είναι η διαδικασία να έχει προχωρήσει σημαντικά ή ακόμη και να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025, σε συνεργασία με το Κτηματολόγιο αλλά και άλλους φορείς όπως ο ΔΕΔΔΗΕ.
Για κάθε ακίνητο θα δημιουργείται πλήρης ηλεκτρονικός φάκελος με στοιχεία, όπως το είδος, η επιφάνεια, η τοποθεσία, η ηλεκτροδότηση, η χρήση (κύρια κατοικία, εξοχική, μισθωμένη ή κενή), καθώς και ταυτοποίηση μέσω Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) και Κωδικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ). Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να επιβεβαιώσουν τα δεδομένα και να δηλώσουν την πραγματική χρήση του ακινήτου, ενώ θα ακολουθήσουν διασταυρώσεις και από την πλευρά των ενοικιαστών.
Κομβικό εργαλείο στον έλεγχο θα αποτελέσει η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Όπου δηλώνονται κενά ακίνητα αλλά εμφανίζεται σταθερή ή αυξημένη κατανάλωση, θα ενεργοποιούνται αυτοματοποιημένοι έλεγχοι με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και τεχνητής νοημοσύνης. Οι ιδιοκτήτες θα καλούνται να δώσουν εξηγήσεις και, σε περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων, θα επιβάλλονται πρόστιμα και φόροι.
Η πρακτική της ψευδούς δήλωσης ακινήτων ως «κενών» αποφέρει σήμερα πλεονεκτήματα στους ιδιοκτήτες, όπως απαλλαγή από το τεκμήριο διαβίωσης. Ωστόσο, η πολιτεία εκτιμά ότι το πρόβλημα έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις, με μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών να αναφέρει πως το 40% των κατοικιών παραμένουν αδιάθετες. Συνολικά, υπολογίζεται ότι περίπου 500.000 κατοικίες εμφανίζονται κλειστές, ενώ η οικοδομική δραστηριότητα μετά το 2015 έχει περιοριστεί σε μόλις 60.000 νεόδμητα σπίτια.
Παράλληλα, σύμφωνα με τον Κυριάκο Πιερρακάκη, ένα νέο νομοσχέδιο που σχετίζεται με τα εργαλεία αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος και θα καταθέσει το επόμενο διάστημα στη Βουλή έχει να κάνει με τα αδρανή ιδρύματα και τις σχολάζουσες κληρονομιές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΟΙΚ, έχουν καταγραφεί σε πρώτη φάση 2.000 αδρανή ιδρύματα και 7.000 σχολάζουσες κληρονομιές, ο αριθμός των οποίων αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα.
Εφημερίδα Απογευματινή
