Με τη «βούλα» του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά τη δημοσίευση χθες της γνωμοδότησης με την οποία κρίθηκε νόμιμο και συνταγματικό το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την έγκριση του Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ) για την αντιστάθμιση της χρήσης κινήτρων του ΝΟΚ, δόθηκε το «πράσινο φως» για τη συνέχιση των εργασιών σε έργα που είχαν εκκινήσει νόμιμα έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024.Το επίμαχο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος είχε κατατεθεί στο Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ για νομοπαρασκευαστική επεξεργασία μετά τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (146, 147, 148, 149/2025). Χθες δημοσιεύτηκε η 20 σελίδων γνωμοδότηση, με την οποία αίρεται η ασάφεια ως προς τη χρήση κινήτρων του ΝΟΚ. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, η γνωμοδότηση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου διασφαλίζει τη συνέχιση των εργασιών σε έργα που είχαν εκκινήσει νόμιμα έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024, ενισχύει την ασφάλεια των οικοδομικών αδειών, προβλέπει δίκαιες διαδικασίες αναθεώρησης όπου απαιτείται και εισάγει για πρώτη φορά τον μηχανισμό του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, ως εργαλείου αντιστάθμισης και βιώσιμης αναβάθμισης του οικιστικού περιβάλλοντος.
Συγκεκριμένα, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση του ΣτΕ «το Ε΄ Τμήμα, επαναλαμβάνοντας νομολογία του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, δέχθηκε ότι, στην περίπτωση εννόμων σχέσεων που έχουν κριθεί αμετακλήτως με δικαστικές αποφάσεις, ο νομοθέτης δεν κωλύεται να ρυθμίσει και πάλι τις σχέσεις αυτές με νέους κανόνες δικαίου, εφόσον αυτοί έχουν γενικό χαρακτήρα και δεν ρυθμίζουν μεμονωμένη σχέση. Κατά συνέπεια, το προπεριγραφόμενο σύστημα, που εισήχθη μετά την έκδοση των παραπάνω ακυρωτικών αποφάσεων του Δικαστηρίου, κρίθηκε ως συμβατό με το Σύνταγμα, διότι η τυχόν επανέκδοση των παραπάνω οικοδομικών αδειών θα είναι προϊόν νέου διαφορετικού νομοθετικού καθεστώτος, το οποίο δεν αποσκοπεί στην επίλυση συγκεκριμένης διαφοράς αλλά στη θέσπιση γενικής και αφηρημένης ρύθμισης με κριτήρια αντικειμενικά (ολοκλήρωση ή μη φέροντος οργανισμού κ.λπ.) και απρόσωπα. Κρίθηκε, όμως, ότι, κατά την έννοια των εξουσιοδοτικών διατάξεων, η τυχόν επανέκδοση των παραπάνω οικοδομικών αδειών προϋποθέτει την ολοκλήρωση περιβαλλοντικού προελέγχου του σχεδίου, που εκπονείται, κατά τα προαναφερόμενα, σε τοπικό επίπεδο, ή, εάν χρειάζεται, στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων».
Με το επίμαχο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος θεσπίστηκε μηχανισμός περιβαλλοντικού ισοδυνάμου για την αντιμετώπιση της χρήσης κινήτρων και προσαυξήσεων βάσει οικοδομικών αδειών που είχαν εκδοθεί πριν από την έκδοση των παραπάνω ακυρωτικών αποφάσεων του δικαστηρίου.
Ο μηχανισμός περιλαμβάνει Ειδικό Σχέδιο Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ), το οποίο χρηματοδοτείται από ποσά περιβαλλοντικού ισοδυνάμου που καταβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι, και επανέκδοση των οικοδομικών αδειών με διαδικασία που διαφοροποιείται ανάλογα με το αν έχει ολοκληρωθεί ή όχι ο φέρων οργανισμός της οικοδομής. Ο μηχανισμός περιλαμβάνει την επιλογή των καταλληλότερων μέτρων περιβαλλοντικού ισοδυνάμου από αυτά που προβλέπει ο Νόμος 5197/2025 (άρθρο 68 παρ. 2) σε επίπεδο δημοτικής ενότητας ή, για τα μητροπολιτικά συγκροτήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δήμου, τούτο δε βάσει περιβαλλοντικού προελέγχου ή, εφόσον συντρέχει περίπτωση, στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Εφημερίδα Απογευματινή
