Μια ιστορική απόφαση -με ειδικό βάρος και για την Ελλάδα- έλαβαν χθες οι υπουργοί Ενέργειας των 27 χωρών της ΕΕ, καθώς παρά το -αναμενόμενο- βέτο της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, κατέληξαν σε συμφωνία για τη βαθμιαία απαγόρευση, σε τρεις φάσεις, των εισαγωγών ρωσικού αερίου μέσω αγωγών και LNG, με καταληκτική ημερομηνία για την πλήρη απεξάρτηση την 1η Ιανουαρίου 2028.
Λαλέλα Χρυσανθοπούλου
Η «χωρίς προηγούμενο» απόφαση, κατά τη διατύπωση του επιτρόπου Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν, ενέχει σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα, στο μέτρο που η υποκατάσταση του ρωσικού αερίου από LNG -σε μεγάλο βαθμό αμερικανικής προέλευσης- μπορεί να αναβαθμίσει την ενεργειακή θέση της Ελλάδας -και τους δεσμούς της με την Ουάσινγκτον-, με τη χώρα μας να αναδεικνύεται σε κρίσιμο κόμβο εισόδου και διαμετακόμισης προς την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη φυσικού αερίου από αξιόπιστους προμηθευτές, όπως οι ΗΠΑ και το Αζερμπαϊτζάν, μέσω των τερματικών σταθμών της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης, του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB και του Διαδριατικού Αγωγού TAP.
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Την ίδια στιγμή ενισχύεται το momentum για τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου που έχει ως αφετηρία την Ελλάδα και καταλήγει στη Μολδαβία και την Ουκρανία, καθώς η πλήρης αξιοποίησή του θα σηματοδοτήσει όχι μόνο την αύξηση της εξαγωγικής δυναμικότητας της Ελλάδας αλλά και τον κομβικό ρόλο της χώρας για την ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ένα ακόμα σημαντικό όφελος που προκύπτει από τη συμφωνία για την Ελλάδα είναι η υποβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας ως προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης, καθώς εν πολλοίς χάρη στην επιμονή της Ελλάδας και του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, ενσωματώθηκε ονομαστική πρόβλεψη για τον αγωγό Turk Stream, ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο ρωσικής προέλευσης μέσω Τουρκίας προς τη Βουλγαρία και την Ελλάδα.
Η εν λόγω πρόβλεψη απαντά σε μία από τις βασικές ανησυχίες της Αθήνας, που είναι οι «συγκαλυμμένες» εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ευρώπη το οποίο παρουσιάζεται ως τουρκικό (Τurkish Blend), και αναφέρει ότι οποιεσδήποτε άλλες ροές φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας προς Βουλγαρία και Ελλάδα θεωρούνται ρωσικής προέλευσης, μέχρις αποδείξεως του εναντίου.
Μια διατύπωση που «φωτογραφίζει» τον δεύτερο αγωγό Βουλγαρίας – Τουρκίας, που μεταφέρει ρωσικό αέριο μέσω αγωγών όπως ο Blue Stream όσο και LNG (ρωσικό και από άλλες χώρες) που φτάνει στα πέντε πλωτά τερματικά (FSRU) της Τουρκίας.
ΠΡΟΚΛΗΣΗ
Από την άλλη πλευρά, όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς, η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει την πρόκληση της ομαλής υποκατάστασης ενός προμηθευτή που αναλογεί ακόμα σε πάνω από το 40% του μείγματος των εισαγωγών φυσικού αερίου (σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το πρώτο εννεάμηνο του έτους) χωρίς αναταράξεις στις τιμές ενέργειας (καθώς αποτελεί κοινό μυστικό ότι τα τελευταία χρόνια η Ρωσία προμήθευε φυσικό αέριο με έκπτωση σε σχέση με την τιμή που γίνεται η διαπραγμάτευση του φυσικού αερίου στον κόμβο TTF) αλλά και στη ασφάλεια εφοδιασμού.
Κι αυτό γιατί «είναι άλλο πράγμα η σταθερή ροή φυσικού αερίου από έναν αγωγό και άλλο η αυξημένη εξάρτηση από φορτία LNG που έρχονται με πλοία και η προμήθειά τους παρουσιάζει έντονη μεταβλητότητα», όπως σχολιάζει στέλεχος της αγοράς, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα από το 2028 θα μείνει με έναν μόνο προμηθευτή αγώγιμου αερίου (το Αζερμπαϊτζάν) και το γεγονός ότι δεν έχει αποθηκευτικές υποδομές φυσικού αερίου όπως οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες την καθιστά πιο ευάλωτη.
Σε κάθε περίπτωση, αν και η μεταβατική περίοδος 2026-2027 κρύβει προκλήσεις, είναι διάχυτη η αισιοδοξία σε Ελλάδα και Ευρώπη ότι το εγχείρημα της απεξάρτησης θα στεφθεί με επιτυχία.
Όπως δήλωσε ο κ. Παπασταύρου, δίνοντας το στίγμα της συμφωνίας, «το κυρίαρχο σημείο σύγκλισης ΕΕ και ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας είναι η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και σε αυτήν τη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική, η πατρίδα μας διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Στηρίζουμε τον κανονισμό REPowerEU, καθώς οδηγεί την Ευρώπη σε ενεργειακή ανεξαρτησία. Απαραίτητη η αυστηρή τήρησή του από όλους. Γι’ αυτό χαιρετίζουμε τη ρητή πρόβλεψη στον αγωγό Turk Stream που μας προστατεύει από την καταστρατήγηση του κανονισμού. Πρέπει να υπάρξει στενή παρακολούθηση, διαφορετικά όλη αυτή η προσπάθεια θα αποδειχθεί ένα κενό εγχείρημα».
Σταύρος Παπασταύρου
Στην τοποθέτησή του στο συμβούλιο των ΥΠΕΝ, εξάλλου, ο κ. Παπασταύρου υπογράμμισε τη σημασία των τιμών του ρεύματος, παράλληλα με την ενεργειακή ασφάλεια, στο φόντο και της αυξητικής τάσης των τιμών ηλεκτρισμού στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας αυτό τον μήνα που απειλεί να «περάσει» στα κυμαινόμενα τιμολόγια ρεύματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Όπως είπε: «Υποστηρίζουμε μια ρεαλιστική και προσεκτικά διαχειριζόμενη μετάβαση, που θα εξασφαλίζει την προσιτότητα των τιμών και την ασφάλεια του εφοδιασμού. Η ενεργειακή ανεξαρτησία πρέπει να συνδέεται και με χαμηλές τιμές για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Αν, όμως, η Ευρώπη αντιμετωπίζει την ενεργειακή ασφάλεια και απεξάρτηση ως κάτι αποσυνδεδεμένο από τις προσιτές τιμές, τότε κινδυνεύουμε να έχουμε αντίστροφα αποτελέσματα». Ο κ. Παπασταύρου κάλεσε στη συνέχεια τον κ. Γιόργκενσεν να αναλάβει συγκεκριμένη δράση, τονίζοντας: «Η Νοτιοανατολική Ευρώπη επιβαρύνεται δυσανάλογα από την αύξηση των τιμών του ρεύματος και χρειαζόμαστε πράξεις, όχι μόνο συντονισμό και διάλογο».
Νίκος Τσάφος
Σημειώνεται τέλος ότι στο πλαίσιο της χθεσινής συνόδου, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Τσάφος εκπροσώπησε την Ελλάδα -με την ιδιότητα του παρατηρητή- στη συνάντηση της «Πυρηνικής Συμμαχίας», μιας ομάδας 14 χωρών της ΕΕ (Βέλγιο, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Φινλανδία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία, Σουηδία, Πολωνία). Στην παρέμβασή του ο κ. Τσάφος τόνισε μεταξύ άλλων ότι η πυρηνική ενέργεια είναι απαραίτητη για το ευρωπαϊκό σύστημα για την επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας και της στρατηγικής αυτονομίας, προσθέτοντας ότι αν και η Ελλάδα δεν έχει πυρηνική ενέργεια, επωφελείται από την παρουσία της στο ευρωπαϊκό σύστημα. Σημείωσε επίσης ότι η τεχνολογική ουδετερότητα είναι μια αρχή που στηρίζει η χώρα και αναφέρθηκε στην πιθανή εφαρμογή της πυρηνικής ενέργειας στη ναυτιλία.
Εφημερίδα Απογευματινή
