Με αιχµή του δόρατος ένα νέο πρόγραµµα ανακαίνισης παλαιών διαµερισµάτων, αλλά και πλέγµα φορολογικών κινήτρων για ιδιοκτήτες και αντικινήτρων για servisers – τράπεζες, η κυβέρνηση στοχεύει στο άνοιγµα κλειστών ακινήτων, ώστε να αποκλιµακωθούν οι τιµές των ενοικίων. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει θέσει ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα την επίλυση της στεγαστικής κρίσης, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει πάρει µεγάλες διαστάσεις. Αρκεί να αναφερθεί πως, σύµφωνα µε τα στοιχεία ερευνών, το 60% των ενοικιαστών ξόδευαν πάνω από το 40% του εισοδήµατός τους για στέγαση, σε σύγκριση µε το 49% των ιδιοκτητών µε στεγαστικό δάνειο. Η Ελλάδα, µάλιστα, είναι από τις λίγες χώρες όπου οι ενοικιαστές επιβαρύνονται περισσότερο από τους δανειολήπτες. Βασική αιτία διόγκωσης της στεγαστικής κρίσης είναι το µεγάλο απόθεµα κλειστών ακινήτων, που σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις ξεπερνά τις 700.000.
Για την επίλυση του προβλήµατος προωθείται η επιδότηση ανακαίνισης κατοικιών και νέοι περιορισµοί στη βραχυχρόνια µίσθωση, ενώ έχουν θεσµοθετηθεί φοροαπαλλαγές για ιδιοκτήτες που ανοίγουν προς ενοικίαση τα κλειστά ακίνητά τους, αλλά και διπλός ΕΝΦΙΑ για τα σπίτια servicers – τραπεζών που παραµένουν εκτός αγοράς.
Επιδότηση Ε.Ε. Το υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας βρίσκεται σε διαπραγµατεύσεις µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εξασφάλιση πρόσθετων κονδυλίων για την αντιµετώπιση της στεγαστικής κρίσης µέσω ενός νέου µικτού προγράµµατος επιδοτήσεων για ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθµιση παλαιών κατοικιών. Η επιχορήγηση θα ανέρχεται στο 80%. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι τα κλειστά ακίνητα να ανακαινιστούν, προκειµένου είτε να κατοικηθούν από τους ιδιοκτήτες είτε να διατεθούν προς ενοικίαση για διάστηµα τουλάχιστον πέντε ετών και να αυξηθεί η προσφορά στην αγορά.
Για τα ανοιχτά ακίνητα, η λογική του προγράµµατος είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των υφιστάµενων κατοικιών. Η επιχορήγηση θα υπολογίζεται ανά τετραγωνικό µέτρο, με ανώτατο όριο τα 300 ευρώ ανά τ.μ. και το μέγιστο ποσόν θα φτάνει τα 36.000 ευρώ. Η επιχορήγηση θα αυξάνεται κατά 5% για ορεινές και νησιωτικές περιοχές και ακόμα 5% για τρίτεκνους, πολύτεκνους και οικογένειες με ΑμεΑ, φτάνοντας έως και το 90% της δαπάνης. Επιπλέον, τα έξοδα ανακαίνισης θα πρέπει να κυμαίνονται μεταξύ 60% και 80% του συνολικού ποσού της αίτησης, ενώ οι δαπάνες για ενεργειακή παρέμβαση θα καλύπτουν το υπόλοιπο, δηλαδή μεταξύ 20% και 40%. Η οικοδομική άδεια πρέπει να έχει εκδοθεί το αργότερο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1990 και η επιφάνειά του να μην ξεπερνά τα 120 τ.μ. Τέλος, δεν θα υπάρχει περιορισμός στο όριο ηλικίας για τους αιτούντες ιδιοκτήτες ακινήτων.
Βραχυχρόνιες μισθώσεις. Μετά την παράταση μέχρι το τέλος του 2026 της απαγόρευσης έκδοσης νέων αδειών για βραχυχρόνιες μισθώσεις στα τρία πρώτα Δημοτικά Διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων, σχεδιάζεται η επέκταση του μέτρου και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπου τα στοιχεία δείχνουν ότι η ραγδαία εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb επιδεινώνει το στεγαστικό πρόβλημα. Αν και η λίστα με τις περιοχές δεν έχει οριστικοποιηθεί, καθώς είναι σε εξέλιξη μετρήσεις για την αναλογία βραχυχρόνιων μισθώσεων με τις μακροχρόνιες και την έκταση των παρενεργειών, ωστόσο στο τραπέζι βρίσκονται σενάρια για ένταξη στο μέτρο περιοχών της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Χαλκιδικής, των Χανίων, της Πάρου και της Σαντορίνης, όπου η έντονη τουριστική ζήτηση έχει εκτοξεύσει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις προκαλώντας οξύ πρόβλημα στέγης. Επισημαίνεται ότι στη Θεσσαλονίκη οι καταχωρίσεις για Airbnb καταγράφουν ραγδαία αύξηση το τελευταίο διάστημα, περιορίζοντας δραστικά την προσφορά κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση, στα Χανιά οι τοπικές αρχές εκπέμπουν σήμα κινδύνου και ζητούν άμεσα περιοριστικά μέτρα, ενώ σε Χαλκιδική, νησιά και δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς η αναζήτηση στέγης έχει μετατραπεί σε «εφιάλτη».
Τριετής απαλλαγή. Η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τρία χρόνια για ιδιοκτήτες που θα προχωρήσουν στην ενοικίαση των κενών τους ακινήτων αναμένεται ότι θα λειτουργεί ως καταλύτης, για να βγουν σπίτια στην αγορά. Η απαλλαγή ισχύει για ιδιοκτήτες που θα νοικιάσουν κατοικίες που ήταν κενές για τουλάχιστον τρία χρόνια, καθώς και κατοικίες που τα προηγούμενα χρόνια ήταν προς εκμετάλλευση στη βραχυχρόνια μίσθωση, επιφάνειας το πολύ έως 120 τ.μ. Αν ο ενοικιαστής έχει περισσότερα από δύο τέκνα, για κάθε επιπλέον τέκνο το όριο αυτό θα αυξάνεται κατά 20 τ.μ.
Η απαλλαγή ισχύει εφόσον οι ενοικιαστές συνάψουν τριετή μισθωτική σύμβαση κύριας κατοικίας. Αν ο ενοικιαστής αποχωρήσει από την κατοικία, η απαλλαγή θα συνεχιστεί μέχρι τη συμπλήρωση τριετίας, εφόσον εντός τριμήνου ο ιδιοκτήτης συνάψει μία και μόνο νέα τριετή σύμβαση κύριας κατοικίας. Αν λυθεί και η μίσθωση αυτή, χάνεται και η περαιτέρω φοροαπαλλαγή. Εξάλλου η απαλλαγή θα ισχύει κατ’ εξαίρεση και για μισθώσεις τουλάχιστον εξάμηνης διάρκειας, για κατοικίες που θα εκμισθωθούν «σε ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό που απασχολείται σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της δημόσιας εκπαίδευσης, καθώς και σε ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας». Στην περίπτωση αυτή ο ιδιοκτήτης δεν θα χάνει τη συνέχιση της φοροαπαλλαγής, αν εντός εξαμήνου συνάπτει νέες μισθωτικές συμβάσεις κύριας κατοικίας, τουλάχιστον εξάμηνης ή και τριετούς διάρκειας.
Διπλός ΕΝΦΙΑ. Διπλάσιο ΕΝΦΙΑ θα πληρώσουν το 2026 τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης για κατοικίες ή διαμερίσματα που παραμένουν κλειστά. Ο διπλάσιος ΕΝΦΙΑ αφορά, σύμφωνα με την καταγραφή που έχει γίνει, περίπου 8.500 ακίνητα τραπεζών και 11.000 ακίνητα servicers.
Η διάταξη ενεργοποιείται στις αρχές του 2026 και θα παραμείνει σε ισχύ έως το 2028, ενώ τα έσοδα από τον επιπλέον φόρο θα κατευθυνθούν σε δράσεις στήριξης της στεγαστικής πολιτικής. Η ΑΑΔΕ έχει συγκεντρώσει στοιχεία από τις δηλώσεις Ε9 και από τα μητρώα των τραπεζών, προκειμένου να εντοπίσει ποια ακίνητα παρέμειναν κλειστά έως την 31η Δεκεμβρίου 2025.
Της Μαρίας Καλούδη
Κυριακάτικη Απογευματινή
