Μπαίνει, επιτέλους, μπροστά με κυβερνητική απόφαση, 24 χρόνια αφότου ολοκληρώθηκε και σχεδόν 40 χρόνια(!) αφότου ξεκίνησε να κατασκευάζεται, το περιβόητο φράγμα της Μεσοχώρας με το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο των 161,6 MW της ΔΕΗ που όλοι ευελπιστούν πλέον ότι θα λειτουργήσει σύντομα, αντλώντας νερό από τον ποταμό Αχελώο.
Ένα στρατηγικό έργο στα βουνά της Νότιας Πίνδου, στη Μεσοχώρα Τρικάλων, για την παραγωγή ενέργειας ικανής να ηλεκτροδοτήσει μια ολόκληρη πόλη σαν το Περιστέρι με 360 γιγαβατώρες και να συμβάλει στην αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής. Αλλά και μια επένδυση που έχει μείνει στην ιστορία ως ένα σύγχρονο «γιοφύρι της Άρτας», για το οποίο ενώ έχουν δαπανηθεί σε σημερινές τιμές τουλάχιστον 500.000.000 ευρώ τις τελευταίες δεκαετίες (η κατασκευή ξεκίνησε το 1986 και περατώθηκε σε ποσοστό 90% το 2001) και έχουν προσπαθήσει δεκάδες αρμόδιοι υπουργοί, δεν κατάφερε ποτέ να μπει σε λειτουργία λόγω των διαδοχικών προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας από μια χούφτα αντιδραστικών «οικολόγων», οι οποίοι μπλόκαραν επί μακρόν την υλοποίηση του έργου επικαλούμενοι την καταστροφή του περιβάλλοντος που θα προκαλούσε το αρχικό σχέδιο εκτροπής του Αχελώου, σχέδιο το οποίο τελικά ακυρώθηκε το 2014.
1.313.160,00 ευρώ ο προϋπολογισμός για τη μετεγκατάσταση των κατοίκων
500.000.000 ευρώ έχουν δαπανηθεί τις τελευταίες δεκαετίες για το συγκεκριμένο έργο
30.000.000 ευρώ δυνητικών εσόδων χάνει ετησίως η ΔΕΗ από τη μη ολοκλήρωση του φράγματος
85.000.000 ευρώ πρόσθετες παρεμβάσεις χρειάζονται έως ότου «κοπεί η κορδέλα»
Η χθεσινή προγραμματική σύμβαση που αφορά την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών για την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης του υδροηλεκτρικού έργου με την υπογραφή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, και του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ, Γιώργου Στάσση, προβλέπει ότι εκκινεί η διαδικασία απαλλοτριώσεων στα σημεία που κρίνεται απαραίτητο, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφαλής και αποδοτική λειτουργία του έργου. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, θα προηγηθεί σχετική διαβούλευση της ΔΕΗ με τις αρμόδιες Αρχές και τους τοπικούς βουλευτές. Στο πλαίσιο αυτό, συγκροτήθηκε ειδική ομάδα εργασίας (task force), η οποία θα ξεκινήσει το έργο της από την επόμενη εβδομάδα, με στόχο την ολοκλήρωση των διαδικασιών τελικής ωρίμανσης του έργου και εκκίνησης των εργασιών ολοκλήρωσής του μέχρι το τέλος του 2026.
Μελέτες
«Αγκάθι» για το έργο εξακολουθεί να αποτελεί η μετεγκατάσταση των κατοίκων της περιοχής. Η ΔΕΗ, ως φορέας κατασκευής και λειτουργίας του ΥΗΕ Μεσοχώρας με την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης, με προϋπολογισμό 1.313.160,00 ευρώ, καθίσταται υπεύθυνη για την εκπόνηση των απαραίτητων μελετών για τη μετεγκατάσταση των κατοίκων, με τις σχετικές διαδικασίες να εκκινούν άμεσα.
Όλο αυτό το διάστημα των 24 ετών από τότε που το έργο ήταν θεωρητικά έτοιμο να λειτουργήσει και τελικά τον ανασχεδιασμό του έργου ώστε να γεμίσει με νερό ο ταμιευτήρας και να λειτουργήσει το μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο, η ΔΕΗ υπολογίζεται ότι χάνει περί τα 25.000.000 – 30.000.000 ευρώ δυνητικών εσόδων ετησίως.
Ένα ποσό που χονδρικά έχει κοστίσει στη μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας πάνω από 700.000.000 ευρώ χωρίς να ωφελείται κανένας, αλλά αντιθέτως όλοι να χάνουν.
Παρά τις ευνοϊκές εξελίξεις -που, ας σημειωθεί, είχαν ήδη δρομολογηθεί από το 2017 με την υπογραφή για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων από την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με χρονοδιάγραμμα να ξεκινήσει η λειτουργία του υδροηλεκτρικού εργοστασίου το 2020- όλες οι προσπάθειες είχαν πέσει στο κενό.
Ούτε και τώρα μπορούμε να μιλάμε για μια εύκολη υπόθεση που θα τελειώσει από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά τουλάχιστον ανοίγει ο δρόμος για να μπει το νερό στο αυλάκι.
Η επένδυση αφενός δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως (εκκρεμεί κυρίως το κλείσιμο του φράγματος και η πλήρωση του ταμιευτήρα), αφετέρου έχει «παλιώσει» τόσο ώστε να εκτιμάται ότι απαιτούνται πρόσθετες παρεμβάσεις τουλάχιστον 80.000.000 – 85.000.000 ευρώ προκειμένου να «κοπούν οι κορδέλες».
Επιπλέον η συμφωνία θα μπορούσε να αποδειχθεί κενό γράμμα για πολύ καιρό ακόμη, αν οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες οι οποίες είναι επιφορτισμένες με την αδειοδότηση των έργων που θα υλοποιήσει η ΔΕΗ καθυστερήσουν ως προς την έκδοση των αποφάσεων, παρότι πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας λένε ότι έχουν ήδη δρομολογήσει όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για να τρέξουν γρήγορα οι διαδικασίες, ειδικά στο δύσκολο μέτωπο των απαλλοτριώσεων.
Το ιστορικό
Διατρέχοντας τα δημοσιεύματα και τα ρεπορτάζ των τελευταίων ετών συγκρατούμε ότι:
*Το 2024 εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 144/2024 απόφαση του ΣτΕ, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση ακύρωσης κατά της τελευταίας απόφασης έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων του έργου (ΑΕΠΟ/2021).
*Ακολούθησε η έκδοση της πράξης Υπουργικού Συμβουλίου 36/2024, σύμφωνα με την οποία χαρακτηρίστηκε ως έργο γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας και εξουσιοδοτήθηκε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή το αρμόδιο για την κήρυξη των απαλλοτριώσεων όργανο να προβεί στην κήρυξη των απαλλοτριώσεων ακινήτων που αφορούν την εκτέλεση του έργου, με τη διαδικασία της παραγράφου 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (Ν.2882/2001).
*Όπως αναφέρεται στο κείμενο των οικονομικών αποτελεσμάτων 2024 της ΔΕΗ, η επιχείρηση «έχει προβεί σε ενέργειες υλοποίησης υποχρεώσεων, καθώς και σε ενέργειες επικαιροποίησης/εξασφάλισης των απαιτούμενων αδειών και εγκρίσεων, προς ικανοποίηση των σχετικών προβλέψεων των Περιβαλλοντικών Όρων του έργου, ολοκληρώνει τις μελέτες που αφορούν στις υπολειπόμενες εργασίες ολοκλήρωσης του έργου, καθώς και στον έλεγχο της συμπεριφοράς των κατασκευών του υδροηλεκτρικού εργοστασίου και των όμορων περιοχών με βάση τους τελευταίους εν ισχύι Κανονισμούς. Επιπλέον, έχει προβεί σε μια σειρά αναγνωριστικών προμελετών, αναφορικά με τις προβλέψεις μετεγκατάστασης των κατοίκων του οικισμού Μεσοχώρας.
*»Εντός του 2025 αναμένεται η ολοκλήρωση του ελέγχου του Φακέλου Απαλλοτρίωσης από το ΥΠΕΝ, ώστε -σε εφαρμογή των προβλέψεων της άνω πράξης του Υπουργικού Συμβουλίου- να εγκριθεί η κήρυξη της απαλλοτρίωσης για την πρόσκτηση των υπολειπομένων εκτάσεων που επηρεάζονται από τη δημιουργία του ταμιευτήρα του φράγματος. Εντός του 2025, η ΔΕΗ προτίθεται να προβεί στην έναρξη υλοποίησης των απαραιτήτων εργασιών ολοκλήρωσης του έργου».
