Σε μία ιστορική κοινωνική συμφωνία για την κατάργηση μνημονιακών μέτρων του 2012, μέσω ενός οδικού χάρτη, το περιεχόμενο του οποίου θα νομοθετηθεί στις αρχές του 2026, κατέληξαν κυβέρνηση και κοινωνικοί εταίροι. Πλέον ανοίγει ο δρόμος για υψηλότερες, από τον πληθωρισμό, αυξήσεις (5%-15%) σε 2.500.000 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα εντός του νέου έτους.
Με βάση τις προτεινόμενες αλλαγές, οι κλαδικές αυξήσεις μπορούν να κινηθούν μεταξύ 6%-9% μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, ώστε οι μέσοι μισθοί, που βρίσκονται σήμερα πέριξ των 1.370 ευρώ, να καλύψουν και να ξεπεράσουν τον κυβερνητικό στόχο των 1.500 ευρώ μέχρι τα μέσα του 2027. Οι αυξήσεις ενδέχεται να φθάσουν και το 15% κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπου η μισθολογική «ψαλίδα» είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου.
Πλέον, με τη συμφωνία που επετεύχθη θα γίνει υποχρεωτική η επέκταση και σε άλλες επιχειρήσεις που δεν εφαρμόζουν σήμερα τις 15 κλαδικές συμβάσεις που έχουν υπογραφεί – κάποιες από το 2024 με διετή διάρκεια, καθώς οι επιχειρήσεις θα ελέγχονται πλέον μέσω ΚΑΔ. Σήμερα, οι κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις εργασίας καλύπτουν το 27% των εργαζομένων και αφορούν ναυτιλιακές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις μετάλλου, τουριστικά γραφεία, τράπεζες και ασφαλιστικές. Τον περασμένο Απρίλιο προέκυψε συμφωνία στον κλάδο των τραπεζών τριετούς διάρκειας, με αυξήσεις στο σύνολό τους που ξεπερνούν το 9% στην ωρίμανση. Τον Ιούλιο υπογράφηκε σύμβαση τριετούς διάρκειας και στους εργαζόμενους στις ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Συμφωνήθηκε αύξηση 4% στις αποδοχές, αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου, 3% το 2026 και 2% το 2027. Να σημειωθεί ότι το 2011, πριν από την επιβολή του μνημονίου, οι αντίστοιχες συμβάσεις ήταν 100 κλαδικές και 90 ομοιοεπαγγελματικές, που κάλυπταν το σύνολο των εργαζομένων της χώρας. Εξαιρούνταν οι ανειδίκευτοι εργάτες που καλύπτονταν από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που συμφωνούσε η ΓΣΕΕ με τις εργοδοτικές οργανώσεις.
Τι αλλάζει
Ας δούμε τι αλλάζει μετά τη συμφωνία και πώς διευρύνεται ο κύκλος για την υπογραφή συμβάσεων: • Η ΓΣΕΕ θα μπορεί να υπογράφει, ύστερα από αίτηση ομοσπονδίας-μέλους της, κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας εθνικού επιπέδου, η οποία θα ισχύει για το σύνολο των εργαζομένων, ακόμα για εκείνους που δεν είναι συνδικαλιστικά ενταγμένοι, αρκεί να υπογράφει από την εργοδοτική πλευρά μια τριτοβάθμια αντίστοιχη εργοδοτική οργάνωση, όπως εξηγεί ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος. Μια τέτοια κλαδική, εθνικού βεληνεκούς, συλλογική σύμβαση εργασίας θα ισχύει για όλους τους εργαζόμενους και για όλες τις επιχειρήσεις, χωρίς να ελέγχεται το ποσοστό της αντιπροσωπευτικότητας για την κήρυξή της ως υποχρεωτικής. • Παράλληλα, μειώνεται το όριο κάλυψης για την επέκταση μιας ΣΣΕ. Αντί του σημερινού 50%+1 θα αρκεί πλέον η σύμβαση να καλύπτει το 40% των εργαζομένων του κλάδου για να επεκταθεί σε όλους, με απόφαση του υπουργού Εργασίας. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να επιταχύνει σημαντικά τις διαδικασίες και να αυξήσει τον αριθμό των ΣΣΕ που αποκτούν καθολική εφαρμογή. Ακόμη πιο σημαντική είναι η νέα δυνατότητα άμεσης επέκτασης χωρίς καν το κριτήριο του 40%, όταν η σύμβαση συνυπογράφεται από τους Εθνικούς Κοινωνικούς Εταίρους. Με αυτόν τον τρόπο, διευκολύνεται η ευρεία εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων σε ολόκληρους κλάδους, καλύπτοντας ακόμη μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων σε πανελλαδικό επίπεδο.
Η ΓΣΕΕ, εφόσον καλείται από οργανώσεις-μέλη της, θα μπορεί να συνυπογράφει κλαδικές συμβάσεις και να ενεργοποιεί αυτόματα τη δυνατότητα άμεσης επέκτασης. Επέκταση σημαίνει ότι οι όροι που συμφωνήθηκαν με τη ΣΣΕ ισχύουν πλέον για όλον τον κλάδο ή το επάγγελμα, ακόμη και για εργαζόμενους και εργοδότες που δεν είναι μέλη των οργανώσεων που την υπέγραψαν, δημιουργώντας ένα ενιαίο πλαίσιο. Ως αποτέλεσμα της επέκτασης, πολύ περισσότεροι εργαζόμενοι αποκτούν προστασία, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων και δημιουργούνται προϋποθέσεις για αυξήσεις μισθών και καλύτερες παροχές. Επιπλέον, τα απαιτούμενα προς υποβολή στα μητρώα στοιχεία, προκειμένου να μπορεί να επεκταθεί μία ΣΣΕ και να μπορεί να γίνει προσφυγή στον ΟΜΕΔ (Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας), μειώνονται στα απολύτως απαραίτητα.
Μετενέργεια
Στην περίπτωση λήξης μιας ΣΣΕ και της αυτόματης τρίμηνης παράτασης της ισχύος της, όλοι οι όροι της θα συνεχίζουν να ισχύουν για τους εργαζομένους στους οποίους εφαρμοζόταν μέχρι να συναφθεί νέα συλλογική σύμβαση ή να υπογράψουν μια ατομική σύμβαση. Με άλλα λόγια, καταργείται το μνημονιακό καθεστώς της μερικής μετενέργειας και επανέρχεται η πλήρης. Οι νεοπροσλαμβανόμενοι κατά την τρίμηνη παράταση της ΣΣΕ καλύπτονται κανονικά από όλα όσα ορίζονται σε αυτήν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ασφάλεια, σταθερότητα, προστασία μισθών και δικαιωμάτων χωρίς εξαιρέσεις. Εξάλλου δημιουργείται τριμελής Επιτροπή Προελέγχου στον ΟΜΕΔ, η οποία θα ελέγχει αυστηρά και μόνο την πλήρωση των νόμιμων προϋποθέσεων για μονομερή προσφυγή. Επίσης, καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας για ταχύτερες αποφάσεις και παραμένει φυσικά το δικαίωμα της δικαστικής προσβολής αυτών. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται πιο γρήγορη και σαφής διαδικασία για εργαζόμενους και εργοδότες.
Εφημερίδα Κυριακάτικη Απογευματινή
