Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σημειώσει σημαντική επιβράδυνση τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με μελέτη του ΔΝΤ με τίτλο «Πώς η Ευρώπη μπορεί να εξασφαλίσει το μέρισμα ανάπτυξης από την ΑΙ», ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας ήταν 1,5% την περίοδο 1999-2008, μειώθηκε στο 1,2% τη δεκαετία 2010-2019 και βυθίστηκε στο 0,3% την τελευταία πενταετία (2020-2024). Αντίστοιχα, το ΑΕΠ της ΕΕ αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 2% στη δεκαετία 1999-2008, 1,4% στη δεκαετία 2010-2019 και περίπου 1% την τελευταία πενταετία.
Η παραγωγικότητα θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την ανάπτυξη και το επίπεδο των μισθών, ενώ η ανάκαμψή της θα μπορούσε να μειώσει τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες.
Η ΑΙ ως μοχλός αύξησης της παραγωγικότητας
Η ταχύτατη ανάπτυξη εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) δημιουργεί προσδοκίες για αύξηση της παραγωγικότητας και τόνωση της οικονομίας. Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι χωρίς μεταρρυθμίσεις, η αύξηση της παραγωγικότητας στην επόμενη πενταετία θα είναι περιορισμένη, περίπου 1,1%. Αν όμως προχωρήσουν οι απαραίτητες αλλαγές, τα κέρδη θα μπορούσαν να φτάσουν το 3% και ακόμη περισσότερο στη συνέχεια.
Οι μεταρρυθμίσεις που θεωρούνται κρίσιμες περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, τη δημιουργία ενιαίας κεφαλαιαγοράς και την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ώστε να μειωθεί το κόστος λειτουργίας των data centers που υποστηρίζουν την ΑΙ.
Ο ρόλος του ρυθμιστικού πλαισίου
Η σημασία του ρυθμιστικού πλαισίου είναι κεντρική για την αξιοποίηση της ΑΙ. Το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ τονίζουν ότι πρέπει να επιτρέπει την υιοθέτηση της τεχνολογίας, χωρίς να παραβλέπει θέματα ασφάλειας, προστασίας δεδομένων και ηθικής. Για παράδειγμα, ο κανονισμός GDPR έχει ενισχύσει την κυβερνοασφάλεια αλλά ταυτόχρονα έχει περιορίσει την επεξεργασία δεδομένων από ευρωπαϊκές εταιρείες κατά 15% σε σχέση με τις αμερικανικές.
Σενάρια ανάπτυξης και προοπτικές
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέφερε δύο πιθανά σενάρια για την επίδραση της ΑΙ στην παραγωγικότητα:
Αν η διάδοση της ΑΙ είναι αντίστοιχη με αυτή του ηλεκτρισμού τη δεκαετία του 1920, η ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας θα μπορούσε να είναι 1,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη.
Αν ακολουθήσει το πρότυπο του ψηφιακού μπουμ στις ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η αύξηση θα φτάσει τις 0,8 μονάδες, που παραμένει σημαντική για την Ευρώπη.
Η ίδια τόνισε ότι η Ευρώπη έχασε την ευκαιρία να κινηθεί πρώτη στην ΑΙ, αλλά μπορεί να αναδυθεί ως ισχυρή δύναμη αν υιοθετήσει γρήγορα και έξυπνα τις υφιστάμενες τεχνολογίες σε όλους τους κλάδους, μετατρέποντας την αργή εκκίνηση σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
