Η χώρα εισέρχεται σε μια νέα φάση ενεργού διαχείρισης του δημόσιου χρέους με την επιπλέον πρόωρη αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων ύψους 5,29 δισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 15 Δεκεμβρίου. Η κίνηση αυτή, που εγκρίθηκε πρόσφατα από τον ESM και το EFSF, αφορά μέρος των διακρατικών δανείων GLF (Greek Loan Facility), τα οποία είχαν χορηγηθεί στην Ελλάδα στο πλαίσιο του πρώτου πακέτου στήριξης το 2010.
Με την εξόφληση αυτού του τμήματος του GLF, αρκετά νωρίτερα από το προγραμματισμένο 2031 και μετά, το Ελληνικό Δημόσιο επιτυγχάνει τριπλό όφελος: μειώνει το χρέος του, περιορίζει την έκθεσή του στον κίνδυνο ανόδου των επιτοκίων και απαλλάσσεται από μελλοντικές πληρωμές τόκων συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Ήδη, μόνο για το συγκεκριμένο ποσό, η χώρα έχει καταβάλει άνω των 1,8 δισ. ευρώ σε τόκους από το 2010 έως σήμερα.
Ο επικεφαλής του ESM, Pierre Gramegna, χαρακτήρισε την απόφαση ως ένα «θετικό μήνυμα προς τις αγορές», το οποίο ενισχύει τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας και προετοιμάζει το έδαφος για ενδεχόμενες νέες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας το 2026. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας μετά από δεκαπέντε χρόνια παραμονής στην κατηγορία «junk» καθιστά αυτές τις κινήσεις ακόμη πιο κρίσιμες.
Τι αφορά η νέα αποπληρωμή
Το πακέτο δανείων GLF συνολικού ύψους 52,9 δισ. ευρώ αποτέλεσε τη βασική γραμμή χρηματοδότησης της Ελλάδας κατά την έναρξη της κρίσης χρέους. Το τμήμα των 5,29 δισ. ευρώ που εξοφλείται τώρα αφορά υποχρεώσεις που θα ωρίμαζαν την περίοδο 2033-2041.
Η πρόωρη εξόφληση προσφέρει άμεση απαλλαγή του Προϋπολογισμού από τόκους που, με τα σημερινά επιτόκια 2,3%-2,4%, ανέρχονται σε περίπου 140 εκατ. ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο. Με μέση υπολειπόμενη διάρκεια 12 ετών, η συνολική ελάφρυνση υπολογίζεται σε 1,6 δισ. ευρώ.
Συνολικές κινήσεις απομόχλευσης
Η παρούσα πρωτοβουλία εντάσσεται σε συνεκτικό σχέδιο πρόωρων εξοφλήσεων που υλοποιείται από το 2022. Ήδη έχουν προεξοφληθεί ευρωπαϊκά δάνεια 15,9 δισ. ευρώ, ενώ μετά και τη νέα αποπληρωμή, το ποσό αυτό θα φτάσει τα 20,1 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η πλήρης αποπληρωμή των 7,9 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ έχει ήδη διαγράψει σχεδόν 1 δισ. ευρώ μελλοντικών τόκων.
Συνολικά, ταχεία αποπληρωμή δανείων ύψους 29 δισ. ευρώ έχει εξασφαλίσει δημοσιονομικό όφελος άνω των 3,5 δισ. ευρώ σε τόκους μέχρι σήμερα, ενώ το ποσό αυτό αυξάνεται καθώς συνεχίζεται η στρατηγική αναδιάρθρωσης.
Δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό
Η πρόωρη καταβολή δεν επηρεάζει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθώς χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τον ειδικό λογαριασμό των ταμειακών διαθεσίμων, ο οποίος δημιουργήθηκε στο τέλος των Μνημονίων για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους. Από τον λογαριασμό αυτό έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί 29 δισ. ευρώ, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2025 προβλέπουν διαθέσιμα που θα ξεπερνούν τα 35 δισ. ευρώ.
Στο δημόσιο διάλογο συχνά τίθεται το ερώτημα γιατί τα ποσά αυτά δεν κατευθύνονται σε κοινωνικές δαπάνες. Ωστόσο, βάσει των κανόνων της Eurostat, οι αποπληρωμές χρέους αποτελούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές και δεν επηρεάζουν πλεονάσματα, ελλείμματα ή όρια δαπανών. Αντίθετα, οι κοινωνικές δαπάνες κατατάσσονται στις δημοσιονομικές συναλλαγές, οι οποίες επιβαρύνουν το χρέος και δημιουργούν μόνιμες υποχρεώσεις.
Στρατηγική με μακροπρόθεσμο πρόσημο
Όπως επισημαίνουν αρμόδια στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η πολιτική αυτή ενισχύει την ανθεκτικότητα των δημόσιων οικονομικών και απελευθερώνει μελλοντικούς πόρους, οι οποίοι μπορούν να στηρίξουν βιώσιμες δημόσιες πολιτικές και ανάπτυξη στις επόμενες δεκαετίες.
