Η Ευρωζώνη γυρίζει σήμερα σελίδα, γράφοντας ένα νέο κεφάλαιο στη σύγχρονη ιστορία της, καθώς ο Κυριάκος Πιερρακάκης εξελέγη νέος πρόεδρος του Eurogroup, αναλαμβάνοντας το «τιμόνι» του σημαντικότερου οργάνου οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για την πιο ηχηρή ανατροπή από την εποχή της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, με τον Έλληνα υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να κερδίζει με καθαρή υπεροχή τον Βέλγο αντίπαλό του, Βενσάν βαν Πέτεγκεμ, ο οποίος μετά τον πρώτο γύρο αποσύρθηκε από τη μάχη, αφήνοντας τον Κυριάκο Πιερρακάκη να εκλεγεί ομόφωνα από τους 20 ομολόγους του στο ύπατο οικονομικό αξίωμα της Ευρωζώνης.
Ο πρώτος Έλληνας
Η εκλογή αυτή σηματοδοτεί ιστορική στιγμή για τη χώρα, καθώς για πρώτη φορά από την ίδρυση του Eurogroup το 1998 Έλληνας υπουργός Οικονομικών αναλαμβάνει την ηγεσία του ισχυρότερου οργάνου οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η ανάδειξη Πιερρακάκη δεν αποτελεί μόνο μια επιλογή προσώπου αλλά και ένα πολιτικό μήνυμα: η Ελλάδα, η χώρα που πριν από μια δεκαετία αμφισβητούνταν ως προς τη θέση της στο ευρώ, βρίσκεται πλέον στο κέντρο της νέας ευρωπαϊκής οικονομικής αρχιτεκτονικής. Θεσμικοί παράγοντες στις Βρυξέλλες υπογραμμίζουν ότι η ελληνική υποψηφιότητα «έχτισε γέφυρες» ανάμεσα σε διαφορετικά «μπλοκ» και εξέφρασε μια κουλτούρα συνεργασίας αντί για πόλωση.
Όλα ξεκίνησαν μετά την παραίτηση του Ιρλανδού Πασκάλ Ντόναχιου, ο οποίος άφησε την προεδρία του Eurogroup για να αναλάβει θέση στην Παγκόσμια Τράπεζα. Ο ίδιος μάλιστα είχε ενθαρρύνει τον Κυριάκο Πιερρακάκη να μπει στην κούρσα της διαδοχής, εκτιμώντας ότι είχε ισχυρές πιθανότητες να διεκδικήσει με επιτυχία τη θέση. Οι υποψήφιοι αρχικά ήταν τρεις, όμως μετά την αποχώρηση του Ισπανού Κάρλος Κουέρπο η μάχη περιορίστηκε ανάμεσα στον Έλληνα και τον Βέλγο υπουργό.
Η «σκιά» στον Βαν Πέτεγκεμ
Ο Βενσάν βαν Πέτεγκεμ έμπαινε στην αναμέτρηση με την ισχυρή στήριξη του ευρωπαϊκού Βορρά, ενός μπλοκ που παραδοσιακά τάσσεται υπέρ της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας. Πολιτικά ανήκει στον πυρήνα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όπως και ο Κυριάκος Πιερρακάκης, στοιχείο στο οποίο ο Βέλγος είχε στηρίξει μεγάλο μέρος της υποψηφιότητάς του. Ωστόσο, μια σημαντική «σκιά» ακολουθούσε την υποψηφιότητά του: η στάση της βελγικής κυβέρνησης στο θέμα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας.
Το Βέλγιο ήταν η μοναδική χώρα που απέρριψε την πρόταση χρήσης των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων -μεγάλο μέρος των οποίων βρίσκεται στο Euroclear στις Βρυξέλλες- για τη στήριξη του δανειακού προγράμματος των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς το Κίεβο. Η θέση αυτή έχει προκαλέσει δυσφορία σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι οποίες θεωρούν το συγκεκριμένο εργαλείο ως το πιο ρεαλιστικό μέσο για τη διασφάλιση της συνεχούς χρηματοδότησης της Ουκρανίας.
Οι λόγοι της νίκης
Η επικράτηση Πιερρακάκη στηρίχθηκε σε τρία βασικά στοιχεία, τα οποία αξιολόγησαν θετικά τα κράτη-μέλη:
1. Το ελληνικό success story. Η ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια, με τα θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα, τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, την ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους και την εντυπωσιακή εισροή ξένων επενδύσεων σε τουρισμό, τεχνολογία και ενέργεια, ενίσχυσε καθοριστικά την αξιοπιστία της ελληνικής υποψηφιότητας. Για πολλές χώρες που αναζητούν σταθερότητα, μεταρρυθμιστική συνέπεια και τεχνοκρατική σοβαρότητα, η Ελλάδα αποτέλεσε πλέον παράδειγμα επιτυχούς εξόδου από την κρίση.
2. Ένα ευρύ και ετερόκλητο δίκτυο συμμαχιών από τον Νότο μέχρι τη Βαλτική. Η Αθήνα κατάφερε να διαμορφώσει ένα σπάνιο εύρος συμμαχιών, που κάλυπτε από τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου -οι οποίες επιδιώκουν μεγαλύτερα περιθώρια επενδυτικής ευελιξίας- μέχρι κράτη της Βαλτικής και της Κεντρικής Ευρώπης, παραδοσιακούς θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ικανότητα του κ. Πιερρακάκη να επικοινωνεί χωρίς ιδεολογικές αιχμές και να εκπέμπει το προφίλ μετριοπαθούς, πρακτικού τεχνοκράτη αποδείχθηκε καταλυτική.
3. Η τεχνοκρατική εμπειρία και το βαρύ ψηφιακό αποτύπωμα. Η θητεία του ως υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η βαθιά αλλαγή που επέφερε στο ελληνικό κράτος μέσω της ψηφιοποίησης είχαν τραβήξει την προσοχή ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ήδη από το 2020. Πολλά διεθνή Μέσα τον παρουσίαζαν ως «εκπρόσωπο της νέας γενιάς Ευρωπαίων μεταρρυθμιστών», με σαφή αντίληψη για τις προκλήσεις που θέτουν η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και οι ψηφιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στη σύγχρονη οικονομική διακυβέρνηση.
Ισχυρός συμβολισμός
Η τοποθέτηση Έλληνα υπουργού στην προεδρία του Eurogroup έχει ισχυρό συμβολισμό – ίσως τον πιο έντονο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή αναμέτρηση των τελευταίων ετών. Από το 2010 έως το 2015 η Ελλάδα βρέθηκε στον πυρήνα των πιο σκληρών και δραματικών συζητήσεων του Eurogroup, πολλές φορές υπό την απειλή της εξόδου από το ευρώ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώην επικεφαλής του οργάνου Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος βίωσε από πρώτο χέρι την ελληνική κρίση χρέους, δήλωσε μόλις λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την αναμέτρηση ότι μια πιθανή εκλογή Πιερρακάκη θα αποτελούσε «αναγνώριση των θυσιών, των μεταρρυθμίσεων και της αντοχής ενός λαού που πέρασε μέσα από μια πρωτοφανή κρίση και βγήκε ισχυρότερος».
Πέρα από τον προφανή συμβολισμό, η ελληνική προεδρία στο Eurogroup ενισχύει τη θεσμική παρουσία της χώρας στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Η Ελλάδα αποκτά πιο άμεσο ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικών που επηρεάζουν τον κοινοτικό προϋπολογισμό, τις επενδύσεις, τους νέους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων. Από «αδύναμος κρίκος» της προηγούμενης δεκαετίας η Ελλάδα μετατρέπεται σε κράτος πρώτης γραμμής στη λήψη αποφάσεων της Ευρωζώνης. Η ανάδειξη του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup δεν είναι μια τυπική αλλαγή σκυτάλης. Σήμερα η Ελλάδα δεν ζητά απλώς να συμμετάσχει στη συζήτηση. Αναλαμβάνει να την καθοδηγήσει.
Κρίσιμες αποφάσεις
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης αναλαμβάνει την προεδρία του Eurogroup σε μια στιγμή όπου η Ευρωζώνη βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμα σταυροδρόμια που θα καθορίσουν το οικονομικό μέλλον της. Στο επίκεντρο των άμεσων προκλήσεων βρίσκονται:
– Η πλήρης εφαρμογή των νέων δημοσιονομικών κανόνων, που απαιτούν λεπτές ισορροπίες μεταξύ πειθαρχίας και ανάπτυξης.
– Η ανάγκη για επενδύσεις σε άμυνα, πράσινη μετάβαση και ψηφιακή καινοτομία, καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να ενισχύσει την αυτονομία και την ανθεκτικότητά της.
– Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων του υψηλού πληθωρισμού στην πραγματική οικονομία.
– Η εντεινόμενη πίεση από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό ΗΠΑ – Κίνας, που αυξάνει τις προκλήσεις στο ευρωπαϊκό αναπτυξιακό μοντέλο.
Εφημερίδα Απογευματινή
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η Ελλάδα στο επίκεντρο της Ευρώπης: Ο Πιερρακάκης στο τιμόνι του Eurogroup
Μητσοτάκης για την εκλογή Πιερρακάκη: «Ημέρα υπερηφάνειας για τη χώρα και τους πολίτες»
