Δεύτερη ευκαιρία σε χιλιάδες ευάλωτους οφειλέτες ώστε να διασώσουν την πρώτη κατοικία τους μετά τον πλειστηριασμό και να συνεχίσουν να διαμένουν στο σπίτι τους πληρώνοντας χαμηλό ενοίκιο, με δυνατότητα να το αγοράσουν πίσω, έρχεται να δώσει από τα μέσα του 2026 η δημιουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.
Η λειτουργία του φορέα είναι πλέον θέμα χρόνου, καθώς, έπειτα από πολύμηνες διαβουλεύσεις και σημαντικές βελτιώσεις στο αρχικό πλαίσιο, χθες το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών δημοσίευσε την προκήρυξη με την οποία καλούνται οι υποψήφιοι επενδυτές (funds στην πλειονότητά τους) να υποβάλουν τις δεσμευτικές προσφορές τους. Οι τράπεζες από την πλευρά τους θα συμμετάσχουν με κεφάλαια ή δανεισμό 100.000.000 ευρώ. Με την ολοκλήρωση της υποβολής προσφορών θα αναδειχθεί σε περίπου δύο μήνες ο ανάδοχος στον οποίο θα κατακυρωθεί ο διαγωνισμός ώστε ο φορέας να εκκινήσει τη λειτουργία του έως το καλοκαίρι του 2026, αφού πρώτα η σύμβαση παραχώρησης λάβει την έγκριση της Βουλής.
Θα μπορούν να νοικιάζουν το σπίτι τους με κρατική επιδότηση και στη συνέχεια να το επαναγοράσουν με έκπτωση 30%
Το… παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι τα σπίτια των ευάλωτων οφειλετών θα κληθούν να σώσουν εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, οι οποίες έχουν μείνει στη συνείδηση των πολιτών ως «κοράκια». Και αυτό καθώς ενδιαφέρον να αναλάβουν τη διαχείριση του φορέα έχουν εκδηλώσει οι εξειδικευμένες εταιρείες Bain Capital Credit, Christofferson – Robb & Co LLC, Fortress Credit Corp και Resolute Cepal Greece (πρώην Ένωση Εταιρειών Kaican Hellas – Beaumont Summit Financial DAC). Οι συγκεκριμένες εταιρείες θα μπορούν να συνεργαστούν και με άλλους επενδυτές ή τράπεζες στο πλαίσιο του διαγωνισμού και της συγκέντρωσης κεφαλαίων.
Ασπίδα προστασίας
Με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό, ωστόσο, ο νέος φορέας (δεν θα είναι κρατικός αλλά Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου) θα λειτουργήσει ως ασπίδα προστασίας στην πρώτη κατοικία οφειλετών, οι οποίοι αποδεδειγμένα δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να διευθετήσουν τις οφειλές τους και κινδυνεύουν ή θα βρεθούν στο μέλλον αντιμέτωποι με πλειστηριασμό του σπιτιού τους.
Η οικονομική στήριξη από το κράτος, το ενοίκιο που θα πληρώνουν μένοντας σε αυτό και η εκ νέου εξαγορά του έπειτα από 12 χρόνια – Μέσα στο 2026 η δημιουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων
Μολονότι η λογική του φορέα είναι ότι θα αγοράζει εκείνος τα σπίτια των οφειλετών που θα χάνουν την κυριότητα, εντούτοις εκτιμάται ότι θα αποτραπούν έτσι χιλιάδες εξώσεις που θα επιδείνωναν περαιτέρω το στεγαστικό πρόβλημα και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κοινωνική αναταραχή, με δεδομένο ότι τα επόμενα τρία τέσσερα χρόνια αναμένεται να πραγματοποιούνται 10.000-12.000 πλειστηριασμοί ετησίως και, όπως εκτιμάται, 30.000 έως 50.000 οφειλέτες θα βρεθούν στον «αέρα».
Ο Φορέας Ακινήτων θα αγοράζει τις πρώτες κατοικίες ευάλωτων οφειλετών κατά τον πλειστηριασμό με έκπτωση 30% και στη συνέχεια θα τις νοικιάζει στους οφειλέτες που διέμεναν ήδη σε αυτές προκειμένου να αποφευχθούν οι εξώσεις. Η μίσθωση θα έχει διάρκεια έως 12 χρόνια. Μόλις αυτή ολοκληρωθεί ή και νωρίτερα, αν ο οφειλέτης έχει ανακάμψει οικονομικά, ο πρώην ιδιοκτήτης θα μπορεί να επαναγοράσει την κατοικία του, επίσης με έκπτωση 30%.
30.000 έως 50.000 οφειλέτες εκτιμάται ότι θα βρεθούν στον «αέρα» τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια
Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στην κατοικία ο οφειλέτης θα πληρώνει σχετικά χαμηλό ενοίκιο που θα καθορίζεται με βάση το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου και το περιθώριο κέρδους του επενδυτή-φορέα, στο οποίο το κράτος θα συμβάλλει μηνιαίως με επιδότηση 70-210 ευρώ μέσω του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), αναλόγως της σύνθεσης του νοικοκυριού και με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Αίτηση και προϋποθέσεις
Έως την πλήρη ενεργοποίηση του φορέα θα παραμένει σε ισχύ το ενδιάμεσο πρόγραμμα στήριξης ευάλωτων οφειλετών, σύμφωνα με το οποίο αναστέλλεται αμέσως η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, ενώ ταυτόχρονα παρέχεται κρατική επιδότηση της δόσης του δανείου έως 210 ευρώ. Στο διάστημα αυτό θα πληρώνει ετησίως ως ενοίκιο συνολικό ποσό που θα αντιστοιχεί σε 3,5% επί της αξίας της κύριας κατοικίας. Η μηνιαία δόση αντιστοιχεί στο 1/12 του ετήσιου ποσού. Για παράδειγμα, αν η αξία του σπιτιού είναι 100.000 ευρώ, ο πτωχευμένος που την παραχωρεί στον φορέα θα πληρώνει ετησίως 100.000Χ3,5% = 3.500 ευρώ, με μηνιαία δόση 3.500:12 = 291,7 ευρώ. Μέρος από το ποσό αυτό θα καταβάλλεται από το Δημόσιο (από 70 € έως 210 €, ανάλογα με τον αριθμό μελών του νοικοκυριού του πτωχευμένου οφειλέτη).
Με βάση τις αλλαγές που είχαν προηγηθεί στο θεσμικό πλαίσιο που προβλέπει τη λειτουργία του φορέα, προβλέπεται ότι σε περίπτωση που ευάλωτος οφειλέτης κηρυχθεί σε πτώχευση ή σε περίπτωση που σε βάρος της κύριας κατοικίας του ευάλωτου επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση από ενυπόθηκο ή προσημειούχο πιστωτή, ο ευάλωτος οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας του στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.
Προϋπόθεση για την υποβολή αιτήματος είναι ο οφειλέτης να συναινέσει στη διενέργεια αυτοψίας της κύριας κατοικίας του από πιστοποιημένο εκτιμητή, που θα ορίζεται από τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, στο πλαίσιο της αποτίμησης του ακινήτου.
Οι αλλαγές στο πλαίσιο του νόμου προβλέπουν επίσης έκπτωση 30% για την αγορά του ακινήτου. Ειδικότερα, το τίμημα μεταβίβασης της πρώτης κατοικίας ευάλωτου στον φορέα ισούται με το 70% της εμπορικής αξίας της, σύμφωνα με την εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή.
Σε περίπτωση που το αίτημα προς τον φορέα υποβάλλεται λόγω κατάσχεσης και η τιμή πρώτης προσφοράς είναι μεγαλύτερη από την εμπορική αξία, κατά την εκτίμηση του πιστοποιημένου εκτιμητή, σε ποσοστό ανώτερο του 15%, το τίμημα μεταβίβασης καθορίζεται ως το 70% του χαμηλότερου μεταξύ α) της τιμής πρώτης προσφοράς και β) της εμπορικής αξίας, σύμφωνα με την εκτίμηση άλλου πιστοποιημένου εκτιμητή.
Η ένταξη στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων θα γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, όπου οι ενδιαφερόμενοι οφειλέτες θα υποβάλλουν την αίτησή τους μαζί με όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Ευάλωτοι οφειλέτες θεωρούνται με τα σημερινά κριτήρια όσοι λαμβάνουν επίδομα στέγασης, οι πολίτες των οποίων το συνολικό εισόδημα για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος, με μέγιστο ποσό τις 21.000 ευρώ ετησίως. Ταυτόχρονα η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού βάσει ΕΝΦΙΑ δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος του νοικοκυριού και έως του ποσού των 180.000 ευρώ. Οι καταθέσεις δεν μπορούν να υπερβαίνουν τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, τις 10.500 για ζευγάρι, τις 14.000 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί, τις 17.000 ευρώ για οικογένεια με τέσσερα μέλη και τα 21.000 ευρώ για νοικοκυριό αποτελούμενο από πέντε μέλη και πάνω.
Εφημερίδα Απογευματινή
