Τι σηµατοδοτούν σήµερα οι πολιτικές επιλογές και συµπεριφορές των νέων στην Ελλάδα; Είναι µια νεολαία απροσάρµοστη στα «θέλω» των ενηλίκων; Ποιες οι προτεραιότητες και τα ενδιαφέροντά της; Τα ερωτήµατα ήρθαν στο προσκήνιο µε την πρόσφατη έρευνα της MRB. Με βάση αυτήν, στις ηλικίες µεταξύ 17 και 24 ετών η Πλεύση Ελευθερίας συγκεντρώνει 17%, µε το ΠΑΣΟΚ να ακολουθεί µε 12,7%, το ΚΚΕ µε 11,2% και τη Ν.∆. µε 6,8% -σε ένα ηλικιακό φάσµα που µέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 2023 η Ν.∆. είχε την υπεροχή.
Ορισµένοι αντέτειναν το επιχείρηµα ότι αυτό που µετριέται είναι οι απόψεις των ενεργών πολιτικά νέων, ενώ η µεγάλη πλειοψηφία δεν συµµετέχει στα κοινά και
γυρίζει την πλάτη στην πολιτική. Μάλιστα, επικαλούνται και τα πρωτοφανή ποσοστά αποχής τόσο στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2023 όσο και στις ευρωεκλογές του ίδιου έτους, θεωρώντας ότι τη µερίδα του λέοντος σε αυτήν την τάση την είχαν οι νέοι.
Είναι όµως έτσι; Ακόµα και πριν από τη διεξαγωγή των κρίσιµων εκλογικών αναµετρήσεων του 2023 τα σηµάδια έδειχναν το αντίθετο. Η έρευνα του Ευρωβαρόµετρου το 2023 έδειξε ότι το 45% των νέων ηλικίας 18-24 ετών στην Ελλάδα δηλώνουν ενδιαφέρον για την πολιτική. Το 60% είναι περισσότερο πιθανό να εκφράσουν πολιτικές απόψεις µέσω των κοινωνικών δικτύων, αντί µέσω παραδοσιακών θεσµών.
Ποια αποχή;
Οµως την πιο αποστοµωτική απάντηση δίνουν οι ίδιοι οι νέοι, µετά τη διενέργεια των εκλογών. Αυτό αποτυπώνεται σε µια µεγάλης κλίµακας έρευνα που διοργάνωσε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) σε συνεργασία µε το Ιδρυµα Friedrich Ebert. Σύµφωνα µε τις απαντήσεις των νέων, το 73,2% των ατόµων ηλικίας 19 έως 24 ετών δήλωσαν ότι ψήφισαν στις εκλογές του Ιουνίου 2023. Ακόµα πιο υψηλό ποσοστό, 80%, ανιχνεύτηκε στις ηλικίες 25-29 ετών. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί τη διαπίστωση ότι µεγάλος αριθµός νέων εµφανίζει χαµηλό επίπεδο πολιτικού ενδιαφέροντος. Στην έρευνα του ΕΚΚΕ, µόλις το 16% δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται πολύ για την πολιτική. Το 19,6% µάλλον ενδιαφέρονται, το 37,6% είναι κάπου στη µέση, το 14,8% µάλλον δεν ενδιαφέρονται και το 12% δεν ενδιαφέρονται καθόλου.
Οικονοµική κατάσταση
Πριν δούµε τη σχέση των νέων µε τα κόµµατα -έναν στιγµιαίο σφυγµό της οποίας κατέγραψε η MRB- ας δούµε το οικονοµικό περιβάλλον στο οποίο κινούνται οι
νέοι στην Ελλάδα, καθώς αυτό αποτελεί και την αφετηρία πολλών προβληµάτων, θεωρήσεων και τρόπου πολιτικοποίησης της νέας γενιάς. Σύµφωνα µε τις µετρήσεις του ΕΚΚΕ, η µεγαλύτερη οµάδα νέων αποτελείται από όσους και όσες δηλώνουν ότι ζουν σε µια οικονοµική κατάσταση µε περιορισµούς, όπου καλύπτονται µόνο οι βασικές ανάγκες, χωρίς τη δυνατότητα άνεσης (30,7%). Σε ποσοστό 27,3% βιώνουν µια ελαφρώς καλύτερη οικονοµική κατάσταση, καθώς η οικογένειά τους «µπορεί να αντέξει οικονοµικά να αγοράσει κάποια πιο ακριβά πράγµατα, αλλά όχι τόσο ακριβά όσο ένα αυτοκίνητο ή ένα διαµέρισµα». Ο ένας στους πέντε παραδέχεται ότι είναι αντιµέτωπος µε σοβαρότερους οικονοµικούς περιορισµούς, καθώς οι οικογένειές τους καλύπτουν τους βασικούς λογαριασµούς, αλλά δεν έχουν την άνεση για ρούχα και παπούτσια. Ενα όχι ευκαταφρόνητο 8,6% δήλωσαν ότι ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δηλώνουν ότι ευηµερούν σε ένα ποσοστό µόλις 7,8%.
Ας λάβουµε υπόψη ότι τα οικονοµικά προβλήµατα των νέων αντανακλούν ακριβώς τα οικογενειακά προβλήµατα, καθώς πάνω από 8 στους 10 µένουν στο οικογενειακό σπίτι. Αν όµως η οικονοµική στενότητα είναι ο βασικός παράγοντας που επιβαρύνει τις προσδοκίες των νέων για το αύριο, τις απαντήσεις τις αναζητούν σε πεδία εκτός πολιτικής ή, για την ακρίβεια, εκτός του κοµµατικού φάσµατος. ∆εν είναι τυχαίο πως 6 στους 10 θεωρούν ότι τα συµφέροντά τους εκπροσωπούνται ελάχιστα ή καθόλου στην εθνική πολιτική. Σε ό,τι αφορά την εµπιστοσύνη στους θεσµούς, µόλις το 8% εµπιστεύονται τα κόµµατα.
Εντολή αντιπάθεια
Στην έρευνα υπάρχει και µια ειδική µέτρηση της δεκαβάθµιας κλίµακας, µε το µηδέν για την έντονη αντιπάθεια στα κόµµατα και το 10 στην έντονη συµπάθεια. Ολα
τα κόµµατα παίρνουν κάτω από τη βάση. Η Ν.∆. εµφανίζεται ως το λιγότερο αντιπαθές κόµµα µε 3,45, το ΠΑΣΟΚ µε 3,21 και πίσω ο ΣΥΡΙΖΑ µε 3,10 και το ΚΚΕ µε 2,71. Αλλωστε και οι συλλογικές αξίες για τους νέους βρίσκονται σε χαµηλά ποσοστά -για την πολιτική 16% και την ενεργοποίηση των πολιτών 12%. Οι προτεραιότητες βρίσκονται σε άλλη συχνότητα: οι αξίες που πιστεύουν οι νέοι είναι η ανεξαρτησία µε 64%, η ισχύς µε 55%, η επιτυχηµένη καριέρα µε 46%, ενώ ο ένας στους τέσσερις θέλει να γίνει πλούσιος…
Επιλογή η… δικτατορία
Σε γενικές γραµµές οι νέοι εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την πολιτική, µε τον δικό τους τρόπο, δεν έχουν όµως εµπιστοσύνη στα κόµµατα. Εµφορούνται από δηµοκρατικές ιδέες αλλά, προσοχή, το 14% όσων ρωτήθηκαν πιστεύουν ότι η δικτατορία είναι προτιµότερη από τη δηµοκρατία… Είναι φανερό ότι η προσέγγιση των ενδιαφερόντων των νέων δεν µπορεί να γίνει µε ξεπερασµένες από τη ζωή µεθοδολογίες, να προσλαµβάνεται µε τις στιγµιαίες τάσεις και να «διαβάζεται» ανάλογα µε τα κοµµατικά εργαλεία. Είναι ένα πολύτιµο κεφάλαιο που το πολιτικό σύστηµα µέχρι στιγµής αδυνατεί να ερµηνεύσει.
Κυριακάτικη Απογευματινή
