Η Ελλάδα και η Ιταλία προσπαθούν να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στους ευρωπαίους συμμάχους τους: η υπερβολική εστίαση στην Ουκρανία μπορεί να αποκρύψει τις σοβαρές απειλές για την ευρωπαϊκή ασφάλεια που υποβόσκουν στη Λιβύη. Σύμφωνα με το Politico, οι δύο χώρες αγωνίζονται να πείσουν τους συμμάχους τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ, αλλά χωρίς μεγάλη επιτυχία.
Αυξημένες μεταναστευτικές ροές και ρωσική επιρροή στη Λιβύη
Οι μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη αυξάνονται ξανά, δημιουργώντας νέες προκλήσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η Ρώμη ανησυχεί ολοένα και περισσότερο για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας εντός των λιβυκών συνόρων και την πιθανή δημιουργία μιας νέας ρωσικής ναυτικής βάσης στο Τομπρούκ.
Η Αθήνα από την άλλη πλευρά έχει στείλει δύο πολεμικά πλοία σε περιπολίες στα ανοικτά της Λιβύης, επιχειρώντας να ανακόψει τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές. Η Ελλάδα ανησυχεί κυρίως για τον ρόλο της Τουρκίας όπως αυτός διαμορφώνεται και αποκτά ρίζες στη Λιβύη, κυρίως από τα τουρκολιβυκά μνημόνια του 2019 και έπειτα, τα οποία αποκηρύσσονται ως παράνομα από την Αθήνα.
Προειδοποιήσεις για την επέκταση της ρωσικής παρουσίας
Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι έχει παρουσιάσει την κατάσταση στη Λιβύη ως μια «έκτακτη ανάγκη που η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει από κοινού». Οι ανησυχίες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια ενισχύονται από τις προειδοποιήσεις διπλωματών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Ο ρόλος της Ρωσίας στη Λιβύη συνεχίζει να επεκτείνεται», προειδοποιεί διπλωμάτης της Ε.Ε., κάνοντας λόγο για δίκτυα λαθρεμπορίου που βοηθούν τη Μόσχα να παρακάμπτει τις κυρώσεις και να εργαλειοποιεί ως όπλο το μεταναστευτικό.
Αναζήτηση λύσεων και διεθνής υποστήριξη
Η Ιταλία και η Ελλάδα γνωρίζουν ότι για την αντιμετώπιση ενός τόσο περίπλοκου προβλήματος όπως είναι το λιβυκό θα χρειαστεί υποστήριξη από συμμάχους όπως είναι οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Σύμφωνα με το Politico, «μέχρι στιγμής, ωστόσο, η αντίδραση αυτών των συμμάχων ήταν απογοητευτική».
Τα χρήματα της Ε.Ε. θα μπορούσαν πιθανότατα να συμβάλουν στην ανάσχεση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε συνάψει συμφωνία με την Τυνησία το 2023, καταβάλλοντας χρήματα στις εκεί Αρχές για να ανακόψουν τις μεταναστευτικές ροές. Ωστόσο, Ευρωπαίοι διπλωμάτες αμφιβάλλουν αν ένα τέτοιο μοντέλο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε μια χώρα που είναι τόσο αποσταθεροποιημένη και πολυδιασπασμένη όπως η Λιβύη.
Φόβοι για εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού
Υπάρχουν εντεινόμενοι φόβοι μεταξύ των αξιωματούχων στη Νότια Ευρώπη ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιχειρήσει να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό σε βάρος της Ε.Ε., όπως είχε κάνει για παράδειγμα στο μέτωπο Λευκορωσίας και Πολωνίας. Αυτές οι ανησυχίες ενισχύουν τις προειδοποιήσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Παρά τη σοβαρότητα των προερχόμενων από τη Λιβύη απειλών, η Ιταλία και η Ελλάδα αγωνίζονται να πείσουν τους συμμάχους τους να αναλάβουν δράση. Είναι ενδεικτικό ότι η πιο πρόσφατη διακήρυξη του ΝΑΤΟ, που υπογράφηκε κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας στις 25 Ιουνίου στη Χάγη, δεν αναφέρει καν την Αφρική.
