Σε μια κίνηση που δυναμιτίζει περαιτέρω το ήδη τεταμένο κλίμα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία ανακοίνωσε τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων σε περιοχές που αγγίζουν τη Λήμνο και αποκλείουν το Καστελλόριζο από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η αντίδραση της Αθήνας υπήρξε άμεση και έντονη, με το υπουργείο Εξωτερικών να καταγγέλλει την πρωτοβουλία ως «απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη». Η ελληνική διπλωματία καλείται πλέον να δώσει μεγάλες μάχες, καθώς η Άγκυρα επιλέγει να ταράζει συστηματικά τα «ήρεμα νερά», την ώρα που η σύσφιξη των σχέσεων Άγκυρας – Ρώμης εντείνει τον προβληματισμό για τις περιφερειακές ισορροπίες.
Επίσημη υποβολή
Ο χάρτης που δημοσίευσε η Άγκυρα, λίγες μόλις ημέρες μετά την ανακοίνωση της Αθήνας για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και το Ιόνιο, αμφισβητεί ευθέως την ελληνική κυριαρχία, καθώς αποτυπώνει περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων, παρακάμπτοντας τα διεθνώς αναγνωρισμένα θαλάσσια σύνορα. Στο Αιγαίο το τουρκικό θαλάσσιο πάρκο εκτείνεται δυτικά της Ίμβρου και της Τενέδου, ανάμεσα στη Σαμοθράκη και τη Λήμνο, ενώ στην Ανατολική Μεσόγειο το αντίστοιχο πάρκο ξεκινά βορειοανατολικά της Ρόδου και φτάνει ως τα ανοιχτά του κόλπου της Αττάλειας, αποκλείοντας το Καστελλόριζο από κάθε έννοια θαλάσσιας επικράτειας. Σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης, τα νέα αυτά πάρκα έχουν ενταχθεί σε χάρτη που υποβλήθηκε στη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO, σε συνεργασία με το Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Νομικού Δικαίου της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Άγκυρας (DEHUKAM).
Η τουρκική πλευρά επιχειρεί να παρουσιάσει την πρωτοβουλία της ως… προσεκτική και ισορροπημένη, στο πλαίσιο μιας «ήπιας» απάντησης στις αντίστοιχες εξαγγελίες της Αθήνας για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων. Τούρκοι πολιτικοί αναλυτές μάλιστα εκτιμούν ότι η κυβέρνηση Ερντογάν επιδιώκει να αποφύγει τα περίπλοκα ζητήματα του Αιγαίου και χωρίς πρόθεση πρόκλησης περαιτέρω έντασης. Ωστόσο διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να αφήσει αναπάντητα τα βήματα της ελληνικής κυβέρνησης.
Η αντίδραση της Αθήνας κινήθηκε σε ιδιαίτερα αυστηρό τόνο, με το υπουργείο Εξωτερικών να χαρακτηρίζει την τουρκική εξαγγελία ως «απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη ενέργεια», η οποία «δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων». Υπενθυμίζοντας ότι η Τουρκία ανακοίνωσε τον καθορισμό δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών μετά την αντίστοιχη ελληνική πρωτοβουλία, το ΥΠΕΞ επισημαίνει ότι αυτές οι ζώνες εντοπίζονται σε διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Η τουρκική στάση, σύμφωνα με την ανακοίνωση, «δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», ενώ υπογραμμίζεται πως «αντανακλαστικές ενέργειες, κενές περιεχομένου, θέτουν σε διακύβευση τις σχέσεις καλής γειτονίας».
Παράλληλα, η ελληνική διπλωματία παρατηρεί με αυξανόμενο προβληματισμό την κινητικότητα που καταγράφεται στον άξονα Άγκυρας – Ρώμης – Τρίπολης, καθώς η πρόσφατη τριμερής προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία υπό το φως των γεωπολιτικών διεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Νέο μήνυμα Μητσοτάκη
Την ίδια ώρα, σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα απηύθυνε εκ νέου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε συνέντευξή του, που δημοσιοποιήθηκε λίγες ώρες μετά τις τουρκικές ανακοινώσεις για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, υπογράμμισε πως η Τουρκία δεν πρόκειται να επωφεληθεί από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα φθηνών δανείων SAFE, εφόσον δεν επιδείξει εμπράκτως διάθεση βελτίωσης των σχέσεών της με την Αθήνα. «Αν δεν φύγει το casus belli από το τραπέζι, αν δεν σταματήσει η Τουρκία να προωθεί την ανυπόστατη θεωρία των γκρίζων ζωνών, δεν θα μπει στο πρόγραμμα των φθηνών δανείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε, μιλώντας στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα».
Φουλ επίθεση
Η εξαγγελία της Άγκυρας για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων σε περιοχές εκτός των τουρκικών χωρικών υδάτων προκάλεσε αντιδράσεις και στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, με την αντιπολίτευση να ασκεί σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση. Το ΠΑΣΟΚ υπογράμμισε ότι «η εθνική κυριαρχία και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος δεν είναι διαπραγματεύσιμα και δεν τελούν υπό καθεστώς φοβικού αυτοπεριορισμού στο όνομα της “αποφυγής εντάσεων”» και κάλεσε την κυβέρνηση να διεθνοποιήσει άμεσα το ζήτημα στα αρμόδια όργανα της ΕΕ, της UNESCO και του ΟΗΕ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε την τουρκική πρωτοβουλία «παράνομη» και «παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου», ζητώντας σαφείς διπλωματικές πρωτοβουλίες και συγκροτημένη εθνική στρατηγική. Σφοδρά πυρά εξαπέλυσε και η ΝΙΚΗ, κάνοντας λόγο για «Πρέσπες του Αιγαίου» και ζητώντας την άμεση επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και την ανακήρυξη ΑΟΖ. Η Ελληνική Λύση από την πλευρά της ανέφερε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις «δικαιώνουν» τη στάση της και κατηγόρησε σύσσωμο το πολιτικό σύστημα για «εθνική υποχώρηση».
Εφημερίδα Απογευματινή
